“Хто ёсць хто на Рагачоўшчыне”

Біябібліяграфічны паказальнік пра знакамітых людзей, жыццё і дзейнасць якіх звязана з Рагачоўшчынай. Змешчаны артыкулы аб Героях Савецкага Саюза, кавалерах ордэна Славы, Героях Сацыялістычнай працы, вучоных, дзеячах культуры і мастацтва, пісьменніках, спартсменах.

Артыкулы размешчаны ў алфавітным парадку.

А

Абелеў Навум Аляксандравіч (Носан Шнеуравіч)

Савецкі інжынер-тэхнолаг, арганізатар вытворчасці. Заслужаны машынабудаўнік РСФСР.

Нарадзіўся ў 1901 г. у Рагачове.

У 1925 г. скончыў Ленінградскі тэхналагічны інстытут. Працаваў на Ленінградскім металічным заводзе (1925-1941), удзельнічаў у распрацоўцы новых сістэм буйнакалібернай карабельнай і берагавой вежавай артылерыі. З 1942г. галоўны інжынер, затым дырэктар артылерыйскага завода № 75.

У 1944-1957гг. працаваў дырэктарам Таганрогскага завода сельскагаспадарчых машын імя Сталіна (пазней Таганрогскага камбайнавага завода).

З 1957г. начальнік Упраўлення сельскагаспадарчага машынабудавання Паўночна-Каўказскага саўнаргаса.

У 1964г. удастоены Ленінскай прэміі за ўдзел у стварэнні канструкцыі збожжаўборачнага камбайна «СК-4» і арганізацыю масавага вытворчасці на Таганрогскі камбайнавым заводзе і заводзе «Ростсельмаш».

З 1965г. — начальнік аддзела экспартных і міжгаліновых кааперыраваных паставак Упраўлення матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння Паўночна-Каўказскага раёна. У 1971г. перайшоў на пасаду старшыні Растоўскага абласнога савета навукова-тэхнічных таварыстваў і Растоўскага абласнога праўлення навукова-тэхнічнага таварыства машынабудаўнічай прамысловасці.

Памёр у 1979 г. у Маскве.

Абелеў Юды Мордухавіч

Савецкі інжынер-будаўнік, навуковец. Адзін з стваральнікаў новага кірунку ў фундаментостроении — будаўніцтва на лясовых прасадачных грунтах.

Нарадзіўся ў 1897г. у Рагачове.

Пасля заканчэння гімназіі ў Гомелі (1919) і інжынерна-будаўнічага факультэта МВТУ імя н. Э. Баумана (1929) па спецыяльнасці «Масты і канструкцыі» працаваў ва Ўсесаюзным інстытуце падстаў і збудаванняў ВІАС НКТП СССР (у 1956г. перайменаваны ў НДІ падстаў і падземных збудаванняў).

У 1934-1937гг. сумесна з Н. М. Герсеванавым распрацаваў метад і прынцыпы будаўніцтва на лесовых грунтах, шырока выкарыстоўваюцца як у СССР, так і ў іншых краінах. Быў кансультантам будаўніцтва Бобрыкаўскага хімкамбіната, заводаў «Запорожсталь», Никопольского ЮТЗ, ВАЗ (Тальяці) і шэрагу іншых.

Лаўрэат Сталінскай прэміі (1948) – за распрацоўку і ўкараненне ў практыку новых метадаў будаўніцтва ва ўмовах макрапорыстых (лесавідных) грунтоў.

Памёр у 1971 г. Пахаваны ў Маскве на Вастракоўскіх могілках.

Акуліч Аляксандр Канстанцінавіч

Генерал-лейтэнант (1940).

Нарадзіўся 15 студзеня 1888г. у в. Стары Мазалаў Рагачоўскага раёна.

З 1915г. ў арміі, з 1917г. ў Чырвонай гвардыі, з 1918г. у Чырвонай Арміі.

Удзельнік Кастрычніцкай рэвалюцыі і Грамадзянскай вайны: старшыня палкавога ВРК, камандзір палка, начальнік штаба, камандзір брыгады.

За ўзяцце Сівашскай дамбы (1920) узнагароджаны ордэнам Чырвонага Сцяга.

У перыяд Айчыннай вайны ў 1941 г. камандзір дывізіі на Волхаўскім фронце, удзельнік абароны Ленінграда. Да 1946 г. у Савецкай Арміі.

Памёр 13 мая 1961 г.

Акунёў Рыгор Сяргеевіч

Савецкі палітработнік, начальнік палітупраўлення Ціхаакіянскага флоту, член Ваеннага савета НКА СССР, армейскі камісар 2-га рангу.

Нарадзіўся 31 ліпеня 1900г. Працаваў падручным слесара на заводзе ў Рагачове.

У лістападзе 1917г. уступіў у РСДРП(б), быў накіраваны ў Саратаўскую губерню сакратаром фабрычна-заводскага райкама партыі. Увесну 1919г. ў складзе камуністычнага батальёна сышоў на фронт. Удзельнік грамадзянскай вайны.

З 1920г. – сакратар Новоузенского павятовага камітэта РКП(б) (Саратаўская губерня). Удзельнік задушэння Кранштацкага паўстання.

З 1921г. — інспектар агітпрапа, начальнік арганізацыйна-инстукторского аддзела, намеснік начальніка Палітупраўлення Чарнаморскага флоту. У 1927-1930гг. – начальнік Палітупраўлення і член РВС Чарнаморскага флоту.

З 1932г. – памочнік начальніка марскіх сіл РККА па палітчастцы. Скончыў Ваенна-марскую акадэмію ў 1933г. і ў гэтым жа годзе стаў начальнікам ваенна-марской акадэміі. З 1934г. — начальнік Палітуправы Ціхаакіянскага флоту. Член Ваеннага савета пры Народным камісары абароны СССР.

2 снежня 1937г. арыштаваны. 28 ліпеня 1938г. Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР прызнаны віноўным ва ўдзеле ў ваенным контррэвалюцыйным змове на Ціхаакіянскім флоце і прысуджаны да вышэйшай меры пакарання. Расстраляны ў той жа дзень.

Узнагароджаны Ордэнам Чырвонага Сцяга.

19 мая 1956 г. рэабілітаваны.

Альтшулер Рыгор Вульфавіч

Савецкі палітычны дзеяч, дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 1-га склікання (1938-1946).

Нарадзіўся у 1909 г. у Рагачове.

На савецкай і партыйнай рабоце ў Гомельскай вобласці Беларускай ССР. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, парторг 618-га стралковага Ковенскага Чырванасцяжнага палка 215-й стралковай Смаленскай Чырванасцяжнай дывізіі.

Быў абраны дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР 1-га склікання ад Беларускай ССР у Савет Саюза ў выніку выбараў 12 снежня 1937.

Памёр у 1982 г. у Гомеле.

Аляксееў Іван Паўлавіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 9 жніўня 1923 г. у в. Карацееўка Валеўскага раёна Тульскай вобласці.

На фронце з мая 1942 г.

Камандзір кулямётнага разліку сяржант Аляксееў вызначыўся пры фарсіраванні Дняпра. 21лютага 1944 г. яго разлік агнём прыкрываў пераправу падраздзяленняў палка каля в. Вішчын Рагачоўскага раёна, знішчыў 10 агнявых пунктаў праціўніка.

Пераправіўшыся на правы бераг Дняпра нашы байцы акапаліся і паспяхова адбівалі варожыя атакі.

Андрэеў Анатоль Яўгенавіч

Міністр аўтамабільнага транспарту Беларускай ССР у 1963-1984 гг., адзін з кіраўнікоў партызанскага руху на тэрыторыі Беларусі ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся 1 (14) верасня 1916 г. у Рагачове.

У 1930г. скончыў 7 класаў школы. Працаваў пламбіроўшчыкам вагонаў на станцыі Жлобін. У 1933 г. скончыў Аршанскую чыгуначную школу ФЗУ. Працаваў слесарам па рамонце паравозаў, качагарам, памочнікам паравознага машыніста, а з 1935 г. — машыністам у паравозным дэпо станцыі Орша.

За выдатную працу быў узнагароджаны медалём «За працоўную адзнаку».

Займаўся парашутным спортам у Аршанскім аэраклубе.

У чэрвені-жніўні 1941 г., працуючы машыністам ў прыфрантавым раёне, удзельнічаў у перавозках войскаў і эвакуіруемай маёмасці, быў машыністам бронецягніка. У верасні 1941 г. ў Маскве добраахвотна ўступіў у партызанскі атрад, які фарміруецца начальнікам паравознага дэпо станцыі Орша К. С. Заслонавым. 1 кастрычніка 1941 г. атрад перайшоў лінію фронту ў Смаленскай вобласці і разгарнуў партызанскія дзеянні ў тыле ворага.

А. Я. Андрэеў быў у атрадзе намеснікам начальніка разведкі – намеснікам камісара атрада, а затым камісарам атрада. У лістападзе лютым 1941-1942 г. ў складзе дыверсійнай групы К. С. Заслонава прымаў актыўны ўдзел у падпольна-дыверсійнай дзейнасці на Аршанскім чыгуначным вузле, а затым у баях на тэрыторыі Віцебскай і Мінскай абласцей. Стаў да таго часу камісарам аб’яднаных партызанскіх атрадаў Бягомльскага раёна. За час працы ў тыле ворага удзельнічаў у арганізацыі аварый 6 цягнікоў, вывядзення з ладу 170 паравозаў, водазабеспячэння Аршанскага чыгуначнага вузла і паваротнага круга ў дэпо. У верасні 1942 г. у складзе аб’яднаных атрадаў выйшаў праз лінію фронту ў размяшчэнне савецкіх войскаў.

У снежні 1942 – сакавіку 1943 г., знаходзячыся ў распараджэнні Беларускага штаба партызанскага руху, займаўся фарміраваннем, навучаннем і падрыхтоўкай парашутна-дэсантнага партызанскага атрада імя Камсамола Беларусі для дзеянняў у глыбокім тыле праціўніка. 4 мая 1943 г. разам з атрадам дэсантаваны ў тыл ворага. Да жніўня 1944 г. у якасці камісара і камандзіра гэтага атрада ваяваў на тэрыторыі Беластоцкай вобласці.

Пасля поўнага вызвалення тэрыторыі Беларусі ў канцы 1944 г. быў накіраваны ў склад Камісіі ўпаўнаважанага Урада Беларускай ССР па перасяленню беларускага насельніцтва з тэрыторыі Польшчы, дзе прапрацаваў да заканчэння вайны. У маі 1945 г. вярнуўся да сваёй прафесіі і стаў машыністам-інструктарам паравознага дэпо станцыі Мінск.

У 1946-1948 гг. — сакратар бюро партарганізацыі паравознага дэпо станцыі Мінск. Прыцягваўся да працы ў аператыўнай групе Саўнаркама рэспублікі па арганізацыі вывазу прамысловага абсталявання з Германіі ў Беларусь.

У 1950г. скончыў Рэспубліканскую партыйную школу, а ў 1959 г. — Вышэйшую партыйную школу пры ЦК КПСС (завочна).

У 1950-1960 гг. — загадчык аддзела транспарту, дарожнай гаспадаркі і сувязі Упраўлення справамі Савета Міністраў Беларускай ССР. У 1960-1961 гг. — першы намеснік, а ў 1961-1963 гг. — начальнік Галоўнага упраўлення аўтамабільнага транспарту пры Савеце Міністраў Беларускай ССР.

У 1963 г. Галоўнае ўпраўленне было пераўтворана ў Міністэрства аўтамабільнага транспарту Беларускай ССР, і А. Я. Андрэеў быў прызначаны міністрам. На гэтай пасадзе ён прапрацаваў аж да выхаду на пенсію ў 1984 г.

У пачатку 1970-х гг. пад яго кіраўніцтвам Міністэрства аўтамабільнага транспарту рэспублікі ўпершыню перайшло на поўны гаспадарчы разлік і самафінансаванне, што дазволіла не толькі гарантаваць своечасовую выплату нарматыўных адлічэнняў у бюджэт, але і значна павысіць якасць работ і паслуг, знізіць іх сабекошт, палепшыць умовы працы і побыту транспартнікаў. Вынікі гэтага эксперыменту вывучаліся і шырока выкарыстоўваліся ў іншых галінах народнай гаспадаркі рэспублікі, а таксама ў шэрагу саюзных рэспублік.

За заслугі ў развіцці аўтамабільнага транспарту Беларускай ССР, актыўную грамадскую дзейнасць і вялікі асабісты ўклад у арганізацыю партызанскага руху ў гады Вялікай Айчыннай вайны Андрэеву Анатолю Яўгенавічу Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 26 жніўня 1976г. прысвоена званне Героя Сацыялістычнай працы з уручэннем ордэна Леніна і залатога медаля «Серп і Молат».

Пасля выхаду на пенсію актыўна ўключыўся ў працу Усесаюзнага савета ветэранаў вайны і працы. У 1987-1994 гг. — старшыня Беларускага рэспубліканскага савета ветэранаў вайны і працы, з 1994 г. — ганаровы старшыня Савета. У 1968-1988 гг. — намеснік старшыні цэнтральнага праўлення Таварыства савецка-в’етнамскай дружбы і старшыня Беларускага аддзялення гэтага грамадства. З сакавіка 1987 г. па красавік 1992 г. з’яўляўся старшынёй Камісіі па справах былых партызан і падпольшчыкаў пры Прэзідыуме Вярхоўнага Савета Беларускай ССР.

Член ЦК Кампартыі Беларусі, намеснік старшыні Рэвізійнай камісіі Кампартыі Беларусі. Народны дэпутат СССР у 1989-1991 гг., дэпутат Вярхоўнага Савета Беларускай ССР.

Герой Сацыялістычнай Працы (1976).

Узнагароджаны 4 ордэнамі Леніна (1942, 1966, 1971, 1976), 2 ордэнамі Айчыннай вайны 1-й ступені (1944, 1985), Ордэнам Чырвонай Зоркі (1949), Медалём «За працоўную адзнаку» (1939), Медалём «Партызану Айчыннай вайны» 1-2-й і й ступені, Беларускім ордэнам Айчыны 3-й ступені (1996), Польскім ордэнам «Крыж Грунвальда» 3-й ступені, В’етнамскім ордэн «Дружба».

Ганаровы грамадзянін г. Орша,г. Шчучын, Мастоўскага раёна Гродзенскай вобласці.

Памёр 26 сакавіка 2005 г. Пахаваны на Усходніх (Маскоўскіх) могілках у Мінску.

Анішчанка Сяргей Пятровіч

Герой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся 20 красавіка 1923 г. у в. Стэпы Жлобінскага раёна.

Да вайны скончыў педагагічныя курсы, працаваў настаўнікам.

З кастрычнікі 1941 г. член Шчадрынскага камсамольска-маладзёжнага падполля на тэрыторыі Жлобінскага раёна. Са жніўня 1943 г. баец партызанскага атрада “Жалязняк”.

У Чырвонай Арміі з восені 1943 г.

Стралок радавы Анішчанка вызначыўся ў час прарыву абароны ворага і фарсіравання р. Друць каля в. Каласы Рагачоўскага раёна. 24-25 чэрвеня 1944 г. пад агнём праціўніка з групай байцоў пераплыў раку і замацаваўся на правым беразе, наблізіўся да траншэй ворага і закідаў іх гранатамі.

Загінуў 31 ліпеня 1944 г. пры вызваленні Польшчы. Пахаваны ў населеным пункце Стрэбня Беластоцкага ваяводства.

Імя Анішчанкі прысвоена Шчадрынскай сярэдняй школе, дзе ён вучыўся, таксама яго імём названа вуліца на радзіме – у в. Стэпы.

Ардашоў Валянцін Кузьміч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 14 студзеня 1925 г. у в. Навасельск Уржумскага раёна Кіраўскай вобласці.

Да вайны працаваў слесарам.

У Чырвонай Арміі са студзеня 1943 г.

Камандзір стралковага аддзялення ст.сяржант Ардашоў вызначыўся ў лютым 1944 г. пры фарсіраванні Дняпра каля в. Вішчын Рагачоўскага раёна. Адзін з першых у палку ён пераправіўся цераз раку, уварваўся ва ўмацаваны апорны пункт ворага.

Пасля Вялікай Айчыннай вайны жыў у г. Бранску.

Арол Іван Якаўлевіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 8 лютага 1914 г. у с. Клішчанцы Чарнабаеўскага раёна Чаркаскай вобласці.

У Чырвонай Арміі з 1936 г. У 1942 г. скончыў артылерыйскія курсы.

Камандзір артылерыйскай батарэі капітан Арол вызначыўся у чэрвені 1944 г. у баях на тэрыторыі Гомельскай і Магілёўскай вобласцей.

24 чэрвеня 1944 г. батарэя пад яго камандаваннем фарсіравала р. Друць, знішчыла гармату, 25 кулямётных пунктаў, роту гітлераўцаў, дапамагала пяхоце палка прарваць варожую абарону каля Рагачова.

26 чэрвеня 1944 г. байцы батарэі ўварваліся ў в. Побалава Рагачоўскага раёна.

27 чэрвеня 1944 г. у баі каля в. Варатынь Бабруйскага раёна І. Арол быў смяротна паранены.

Пахаваны у брацкай магіле савецкіх воінаў і партызан у в. Варатынь Бабруйскага раёна.

Арцёменка Міхаіл Васільевіч

Герой Сацыялістычнай Працы (1966).

Нарадзіўся 25 лютага 1922 г. у в. Малашкавічы Рагачоўскага раёна.

Член КПСС з 1967 г. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

З 1947г. жывёлавод, з 1976г. палявод саўгаса «1 мая» Рагачоўскага раёна.

Званне Героя прысвоена за поспехі ў павелічэнні вытворчасці прадукцыі жывёлагадоўлі.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР у 1967-1971г.

Узнагароджаны ордэнам Леніна.

Памёр 31 жніўня 2003г.

Арэстаў Юрый Паўлавіч

Паэт.

Нарадзіўся 31 мая 1961 г. у г. Анапа Краснадарскага края.

Вершы пачаў пісаць са школьных гадоў.

Жыў і працаваў у Рагачове. Друкаваўся ў рагачоўскай раённай газеце “Свабоднае слова”, рэспубліканскіх выданнях, калектыўных зборніках “Натхненне”, “Рагачоўскі розглас”, “Залаты рог”.

У 1996 г. у Маскоўскім выдавецтве “Икар” выйшаў у свет яго зборнік вершаў “Прикосновение”.

Памёр 1 студзеня 2013 г.


Б

Бавуцін Сяргей Віктаравіч

Прафесійны хакеіст, абаронца. Алімпійскі чэмпіён 1992г. у складзе Аб’яднанай каманды. Удзельнік трох чэмпіянатаў свету (1992, 1997, 1999) у складзе зборнай Расіі.

Нарадзіўся 11 сакавіка 1967 г. у Рагачове.

Хакеем пачаў займацца ў Мурманску ў трэнера Анікіева Пятра Андрэевіча, цяпер заслужанага трэнера Расіі. Гульнявую кар’еру пачаў у Саратаўскім «Крышталі» , за які правёў тры сезоны (1987-1990). Выступаў за маскоўскае «Дынама» ў 1990-92 гг. Чэмпіён СССР 1991, 1992 гг. Чэмпіён Алімпійскіх гульняў 1992г. Гуляў на чэмпіянатах свету 1992, 1997 і 1999 гг.

Заслужаны майстар спорту СССР (1992).

8 сакавіка 1994г. абмяняны з “Вініпега” у “Дэтройт”. 12 кастрычніка 1995г. маючы статус вольнага агента падпісаў кантракт з «Сан-Хасэ Шаркс».

Пасля страты месца ў НХЛ, пачынаючы з сезона 1996-97 гг., працягнуў сваю кар’еру ў Швецыі, гуляў за ХК «Лулу».

У канцы 1990-х вярнуўся ў Расію, гуляў за «Ак Барс» (1998/99), затым працягнуў кар’еру ў Германіі і Японіі. У 2002-03гг. выступаў за магнітагорскі «Металург», у 2003-04 гг. – за «Крылы Саветаў».

Багамолаў Мікалай Цімафеевіч

Герой Савецкага саюза (1945).

Нарадзіўся 10 жніўня 1923г. у в. Аленьеўка Рцішчаўскага раёна Саратаўскай вобласці.

Да вайны працаваў у калгасе.

У Чырвонай Арміі з лютага 1943 г.

Камандзір кулямётнага разліку ст.сяржант Багамолаў вызначыўся ў баі пры фарсіраванні р. Друць каля Рагачова. 24 чэрвеня 1944г. байцы пад яго камандаваннем адбілі 12 варожых контратак. 25 чэрвеня 1944 г. раптоўным флангавым агнём прымусілі  праціўніка адступіць, гэтым садзейнічалі далейшаму руху наперад нашых войск.

Багатыроў Іван Паўлавіч

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся 27 ліпня 1911 г. у Рагачове.

Скончыў Жлобінскае чыгуначнае вучылішча ў 1930 г., Арынбургскае лётнае вучылішча ў 1934 г.

З 1931г. уступіў у рады Чырвонай Арміі.

Удзельнік савецка-фінляндскай вайны 1939-1940 гг.

У пачатку Вялікай Айчынай вайны – штурман авіяэскадрыльі скараснога бамбардыровачнага авіяпалка, прымаў удзел у абарончых баях супраць нямецка-фашыскіх захопнікаў, бамбіў пераправы войск праціўніка ў раёне Рагачова.

Загінуў 11 ліпеня 1941г. пад час выпаўнення баявога паручэння ў Магілёўскай вобласці. Экіпаж самалёта ў саставе камандзіра  капітана Нікалаева, штурмана ст.лейтэнанта Багатырова, паветравага стралка-радыста старшыні Сылкі ўступіў у бой з 5 “мэссэршмітамі”, збіў  2 варожых самалёта, але і савецкі самалёт быў падбіты. Ахоплены полымям самалёт упаў у балота каля в. Гіжня Чэрыкаўскага раёна. Астанкі членаў экіпажа пахаронены ў в.Лобча Чэрыкаўскага раёна  ў брацскай магіле савецкіх лётчыкаў.

Узнагароджаны ордэнам  Чырвонай Зоркі.

Яго імём названа вуліца ў Рагачове.

Бакунова Алеся Уладзіміраўна

Беларуская вяслярка-байдарачніца, выступала за зборную Беларусі ў першай палове 2000-х гг. Сярэбраны і бронзавы прызёр чэмпіянату Еўропы і шматразовая чэмпіёнка рэспубліканскіх і моладзевых рэгат, удзельніца летніх Алімпійскіх гульняў у Сіднэі. Майстар спорту міжнароднага класа.

Нарадзілася 14 красавіка 1980 г. у Рагачове.

Актыўна займацца веславаннем на байдарцы пачала ў раннім дзяцінстве, праходзіла падрыхтоўку ў Рагачоўскай спецыялізаванай дзіцяча-юнацкай школе алімпійскага рэзерву № 2 і ў Гомельскім абласным вучылішчы алімпійскага рэзерву.

Дзякуючы чарадзе ўдалых выступленняў у 2000г. ўдастоілася права абараняць гонар краіны на летніх Алімпійскіх гульнях у Сіднэі, дзе разам з такімі байдарачніцамі як Святлана Вакула, Наталля Бандарэнка і Алена Бець удзельнічала ў заліку чацвёрак на дыстанцыі 500 метраў – здолела выйсці ў фінальную стадыю турніру, аднак у вырашальным заездзе фінішавала толькі шостай.

Пасля Сіднэйскай Алімпіяды Бакунова засталася ў асноўным складзе беларускай нацыянальнай зборнай і працягнула прымаць удзел у найбуйнейшых міжнародных рэгатах. Так, у 2001г. яна пабывала на чэмпіянаце Еўропы ў Мілане, адкуль прывезла ўзнагароды бронзавай і срэбнай годнасці, выйграныя ў паўкіламетровай праграме двоек і ў кіламетровай праграме чацвёрак адпаведна. У 2002г. перамагала на этапах Кубка свету ў бельгійскім Мехелене і польскай Познані, стала срэбнай прызёркай Дуйсбургскай рэгаты ў Германіі.

Кар’еру прафесійнай спартсменкі завяршыла ў сярэдзіне 2000-х гг.

У 2003 г. скончыла Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны, дзе вучылася на факультэце фізічнай культуры.

За выдатныя спартыўныя дасягненні ўдастоена звання майстра спорту міжнароднага класа.

Балашэвіч Леанід Іосіфавіч

Доктар медыцынскіх навук, прафесар, акадэмік РАЕН, акадэмік МАНЭБ, акадэмік Лазернай акадэміі навук РФ, акадэмік МАІ.

Нарадзіўся 6 лютага 1937 г. у Рагачове.

Скончыў ваенна-марскі факультэт у 1960г., факультэт падрыхтоўкі кіруючага складу медыцынскай службы Ваенна-медыцынскай акадэміі ім. С.М. Кірава ў 1969г.

1960-1967 гг. – карабельны доктар на падводных лодках і караблях-выратавальніках Ціхаакіянскага флоту.

1969-1971 гг. – начальнік афтальмалагічнага аддзялення Ваенна-марскога шпіталя ў г. Северадзвінску (Паўночны Флот).

1971-1973 гг. – навуковы супрацоўнік Ваенна-медыцынскай акадэміі ім. С.М. Кірава, 1973-1987 гг. – старшы ардынатар клінікі, выкладчык кафедры вочных хвароб Ваенна-медыцынскай акадэміі ім. С.М. Кірава.

У адстаўцы ў званні палкоўніка медыцынскай службы.

1987-1994 гг. – намеснік дырэктара Ваенна-медыцынскай акадэміі ім. С.М. Кірава.

1994-1996 гг. – дырэктар Ленінградскага філіяла МНТК «Мікрахірургіі вока».

Аўтар вялікай колькасці даследаванняў і распрацовак у галіне афтальмалогіі.

Бандарэнка Арцём Юр'евіч

Беларускі лёгкаатлет. Майстар спорту Беларусі.

Нарадзіўся 19 чэрвеня 1991 г. у Рагачове.

Чэмпіён Беларусі 2016 г. ў трайных скачках з вынікам 16,90 м.

Бандарэнка Уладзімір Карпавіч

Паэт.

Нарадзіўся 15 чэрвеня 1939 г. у в. Крынкі, што на Лезненшчыне Віцебскай вобласці.

Скончыў у 1961 г. Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут, атрымаўшы дыплом з правам выкладаць гісторыю, рускую мову і літаратуру.

Настаўнічаў, захапляўся журналістыкай.

Жыў пад Мінскам у п. Дружны, потым у Рагачове.

У 1995 г. пераехаў у Лезна.

Друкаваўся ў калектыўных зборніках “Вдохновение”, “Залаты Рог”.

У 1999 г. выйшаў яго зборнік “Запаветнае”.

Памёр у лютым 2001 г.

Башылаў Міхаіл Сяргеевіч

Мастак, першы ілюстратар твораў Т. Шаўчэнка, А. Грыбаедава, М. Салтыкова-Шчадрына, Л. Талстога.

Нарадзіўся 3 студзеня 1821 г. у Пірэвічах Рагачоўскага ўезда.

У сям`і Башылавых выхаванню надавалі вялікую ўвагу. Грошай на кнігі не шкадавалі. У менні была вялікая бібліятэка.

Маляваць Міхаіл Сяргеевіч пачаў  вельмі рана, калі яму споўнілася ўсяго 10 год.

Значны ўплыў на духоўнае і мастацкае развіццё будучага мастака  аказаў  яго дваюрадна брат, мастак і пісьменнік Якаў Пятровіч дэ Бальмен.

У ліпені 1844 г. рукапісны ілюстравана зборнік  пад назвай “Вирши Т. Шевченко” быў падрыхтаваны. Акрамя вершаў і паэм, складаўшых “Кобзарь” (1840) у яго ўвайшлі паэмы “Гайдмаки” і “Гамалия”.

Пад уражаннем паэмы “Наймічка” М. С. Башылаў намаляваў карціны “Тры пакалення” і “Наймічка” і на гэты раз стаў першапраходцам. Да яго яшчэ ніхто з мастакоў не пісаў карціна на сюжэты  твораў Шаўчэнка.

Белавусаў Андрэй Мінавіч

Поўны кавалер ордэна Славы.

Нарадзіўся 19 верасня (2 кастрычніка) 1906 г. у в. Ходасавічы Рагачоўскага раёна.

Скончыў пачатковую школу. Працаваў у калгасе.

Падчас акупацыі гітлераўцамі Гомельскай вобласці знаходзіўся ў партызанскім атрадзе. Пасля вызвалення вобласці ад акупацыі у чэрвені 1944г. ўступіў у рады Чырвонай Арміі.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1944 г. на пасадзе сапёра 657-га асобнага сапёонага батальёна 370-й стралковай дывізіі (1-ы Беларускі фронт). 14 студзеня 1945 г. радавы А. М. Белавусаў абясшкодзіў 42 супрацьтанкавыя міны праціўніка. 29 студзеня 1945 г. удзельнічаў у аднаўленні маста праз раку Обра ў раёне горада Мезерытц (цяпер Мендзычэж, Польшча). З 11 па 19 лютага 1945 г. пераправіў на лодцы каля 40 яшчыкаў боепрыпасаў і 1,5 т. харчавання. 20 лютага 1945 г. падчас мініравання пярэдняга краю абсталяваў 100 гнёздаў для супрацьтанкавых мін.

10 сакавіка 1945 г. кіраваў групай разгароджвання, якой было абясшкоджана 325 супрацьтанкавых і супрацьпяхотных мін праціўніка, асабіста зрабіў 2 праходы ў загародах.

Яфрэйтар А. М. Белавусаў у ноч на 19 красавіка 1945 г. ўдзельнічаў у прарабленні праходаў у мінных палях у раёне нямецкіх гарадоў Лебус і Франкфурт, абясшкодзіў 42 міны. 25 красавіка 1945 г. асабіста кіраваў групай сапёраў па навядзенню моста праз Істофковер-канал, чым забяспечыў своечасовую перакідку савецкай ваеннай тэхнікі.

Быў дэмабілізаваны ў 1946 г. Жыў у роднай вёсцы Ходасавічы. Працаваў жывёлаводам у калгасе «Новы шлях».

Памёр 18 лістапада 1976 г.

Узнагароджаны ордэнамі Славы 1-й, 2-й, 3-й ступені, медалямі.

У Рагачове на алеі Герояў у Піянерскім парке ўсталяваны памятны знак А. М. Белавусаву.

Беленькі Абрам Якаўлевіч

Рэвалюцыянер-бальшавік, супрацоўнік ВЧК, а пазней — ОГПУ і НКВД, маёр дзяржаўнай бяспекі (1935).

Нарадзіўся ў 1882 г. або 1883 г. у в. Свержань Рагачоўскага раёна.

Уступіў у РСДРП у студзені 1902 г.

Працаваў у гарбарных майстэрнях у Харкаве, Гомелі, Магілёве, знаходзячыся паралельна на партыйнай працы. Неаднаразова арыштоўваўся.

У снежні 1904 г. эміграваў у Францыю, дзе працаваў шаўцом і друкаром у друкарні, працягваючы партыйную працу. Вучыўся ў бальшавіцкай школы ў Ланжумо, дзе пазнаёміўся з У.І. Леніным.

Пасля Лютаўскай рэвалюцыі вярнуўся ў Расію ў маі 1917 г.

У маі-снежні 1917 г. загадваў друкарняй ЦК РСДРП(б) “Труд” у Петраградзе.

У снежні 1917 г. накіраваны на працу ва Усерасійскую надзвычайную камісію па барацьбе з контррэвалюцыяй і сабатажам пры Савеце народных Камісараў РСФСР (ВЧК), дзе займаў пасаду камісара ВЧК па пытаннях друкарняў. У 1918-1919 гг. быў супрацоўнікам аддзела па барацьбе са службовымі злачынствамі. У ліпені 1918 г. падчас паўстання левых эсэраў быў арыштаваны разам з Ф. Э. Дзяржынскім. У 1921-1922 гг. быў членам калегіі ВЧК. У 1921-1922 гг. быў начальнікам спецаддзялення пры Прэзідыуме ВЧК (з сакавіка 1922 г. па 1 кастрычніка 1928 г. пры Калегіі ГПУ-ОГПУ).

Быў адказным за ахову вышэйшага кіраўніцтва СССР, у тым ліку В. І. Леніна.

З 29 верасня 1930 г. – асобаўпаўнаважаны пры старшыні ОГПУ, з 10 ліпеня 1934 г. – асобаўпаўнаважаны пры наркаме ўнутраных спраў СССР. Адказваў за разбор асабістых спраў супрацоўнікаў НКВД. З 31 снежня 1936 г. – памочнік  асобаўпаўнаважанага.

16 мая 1938 г. быў зняты з пасады і неўзабаве арыштаваны. 29 мая 1939 г. быў абвінавачаны асаблівай нарадай пры НКУС СССР у антысавецкай агітацыі і прысуджаны да 5 гадоў пазбаўлення волі. 25 жніўня таго ж года вернуты з лагера для пераследства. 26 красавіка 1940г. рашэнне ОСО было адменена. 7 ліпеня 1941г. прысуджаны да смяротнага пакарання.

Расстраляны 16 кастрычніка 1941 г.

Рэабілітаваны ў 1956 г.

Беленькі Рыгор Якаўлевіч

Дзеяч рэвалюцыйнага руху.

Нарадзіўся ў 1885 г. у в. Свержань Рагачоўскага раёна.

З юнацкіх гадоў пад уплывам мінскіх рабочых-рамеснікаў уключыўся ў рэвалюцыйную барацьбу.

Арыштаваны ў чэрвене 1903 г. Абвінавачваўся ў прыналежнасці да Мінскай арганізацыі Бунда і распаўсюджванні нелегальнай літаратуры. Сасланы на 3 гады ў Архангельскую губерню. Вызвалены па маніфесту 1904 г., вярнуўся ў Мінск, дзе прыняў актыўны ўдзел у дзейнасці мясцовай арганізацыі бальшавікоў.

У час рэвалюцыі 1905-1907 гг. некалькі разоў арыштоўваўся.

У чэрвене 1905 г. пераехаў у Вільню, затым у Пецярбург. Нелегальна вёў рэвалюцыйную работу ў Дзвінску і Коўне. У сакавіку 1910 г. арыштаваны за прыналежнасць да Дзвінскай ваеннай арганізацыі і сасланы ў Енісейскую губерню. Адтуль уцёк і выехаў у Парыж.

У 1914-1917 гг. з’яўляўся сакратаром Парыжскай секцыі бальшавікоў.

Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г. вярнуўся ў Расію. Актыўны ўдзельнік Кастрычніцкага перавароту 1917 г. у Маскве.

Да 1925 г. – сакратар Краснапрэсненскага райкама РКП(б), затым загадчык агітпрапа ў выканкаме Камінтэрна. Пасля XIV з’езда ВКП(б) (снежань 1925г.) прымкнуў да групы Зіноўева-Каменева-Троцкага. За актыўную апазіцыйную дзейнасць выключаны з ВКП(б), але хутка адноўлены.

У 1936-1937 гг. – дырэктар Інстытута павышэння кваліфікацыі гаспадарнікаў і інжынерна-тэхнічных работнікаў мясцовай прамысловасці.

Арыштаваны 18 верасня 1937 г. у Маскве. Асуджаны 14 сакавіка 1938 г. за “ўдзел у контррэвалюцыйнай тэрарыстычнай арганізацыі” да ВМП. Расстраляны ў той жа дзень.

Рэабілітаваны ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 16 чэрвеня 1956 г.

Беленькі Яўхім Якаўлевіч

Удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Беларусі.

Нарадзіўся ў 1875 г. у в. Свержань Рагачоўскага раёна.

Член КПСС з 1898 г.

З 1901г. член іскраўскай групы ў Мінску. Адзін з заснавальнікаў і кіраўнікоў Мінскай арганізацыі РСДРП(б) (1903), удзельнік стварэння падпольнай друкарні Паўночна-Заходняга камітэта РСДРП (1904), член Мінскага кааліцыйнага савета (1905).

У 1906г. – сакратар Магілёўскага акруговага камітэта РСДРП, затым на падпольнай партыйнай працы ў Кіеве, Екацярынаслаўле.

За рэвалюцыйную дзейнасць двойчы арыштаваны (1902, 1904), у 1907 г. сасланы ў Валагодскую губерню.

Удзельнік Лютаўскай і Кастрычніцкай рэвалюцый 1917 г.

У 1918-21 гг. працаваў у ВСНГ, наркамаце РКІ, у 1922-39 гг. – у Наркамфіне СССР.

Памёр 25 чэрвеня 1957 г.

Белых Сцяпан Мітрафанавіч

Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху на Рагачоўшчыне ў гады вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся ў 1916 г. у с. Гайваронка Кастрычніцкага раёна Курскай вобласці.

Перад вайной служыў у пагранвайсках.

У 1942г. па загаду БШПР быў накіраваны з групай партызан у тыл ворага для разгортвання партызанскага руху ў Журавіцкім раёне.

З кастрычніка 1942 г. – камандзір 256-га партызанскага атрада імя І. В. Сталіна.

З сакавіка 1943 г. – камандзір Журавіцкай партызанскай брыгады.

Загінуў у баі 29 красавіка 1943 г. Пахаваны ў брацкай магіле ў в. Курганне Рагачоўскага раёна.

Більдзюкевіч Віктар Лявонцьевіч

Дзяржаўны дзеяч БССР, кандыдат тэхнічных навук (1967).

Нарадзіўся 20 мая 1930 г. у Рагачове.

Скончыў БПІ ў 1952 г. З 1952 г. начальнік цэха, галоўны інжынер Мінскага завода архітэктурнай керамікі. З 1954 г. галоўны інжынер, дырэктар Мінскага камбіната будаўнічых матэрыялаў.

З 1967 г. – намеснік міністра, з 1979 г. – Міністр прамысловасці будаўнічых матэрыялаў БССР.

Узнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй СССР 1972 г. за ўдзел у распрацоўцы новых тэхналагічных працэсаў, стварэнні і ўкараненні паточна-аўтаматызаваных канвеерных ліній вытворчасці керамічнай пліткі.

Кандыдат у члены ЦК КПБ з 1981 г. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР з 1980 г.

Памёр 20 снежня 2012 г.

Бірукоў Адам Андрэевіч

Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камсамольска-маладзёжнага падполля і партызанскага руху на тэрыторыі Гомельскай і Пінскай абласцей у гады Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся 21 лістапада 1914 г. у в. Ядраная Слабада Клічаўскага раёна.

З верасня 1940 г. сакратар Рагачоўскага падпольнага РК ЛКСМБ. У жніўні 1941 г. выбраны  сакратаром Гомельскага падпольнага абкама ЛКСМБ.

З лістапада 1941 г. – камандзір партызанскай групы, з красавіка 1942г. – камісар 255-га партызанскага атрада.

У лютым 1943 г. прызначаны камісарам 8-й Рагачоўскай партызанскай брыгады. У жніўні 1943 г. — ліпені 1944 г. – 1-ы сакратар Пінскага падпольнага абкама ЛКСМБ, у верасні 1943 г. — сакавіку 1944 г. – член Жабчыцкага падпольнага РК КП(б)Б.

З 1947 г. на партыйна-гаспадарчай рабоце.

Скончыў ВПШ пры ЦК КПСС у 1958 г.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР у 1959-63 гг.

Брадунова Юлія Іосіфаўна

Пісьменніца.

Нарадзілася ў 1947 г. у невялікай в. Папоўка на Магілёўшчыне.

З малых гадоў любіла беларускую мову і літаратуру.

У 1969 г. скончыла Рагачоўскую школу рабочай моладзі. Працавала на Рагачоўскім хлебзаводзе.

Друкавалася з 1986 г. у раённай газеце «Камунар» (Рагачоў), у рэспубліканскай газеце «Літаратура і мастацтва», калектыўным зборніку «Вянок Рагачова», а таксама ў іншых газетах.

Брук Саламон Ільіч

Савецкі і расійскі этнограф, доктар геаграфічных навук, прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1987), заслужаны дзеяч навукі РСФСР. Лічыцца родапачынальнікам этнадэмаграфіі і этнічнай картаграфіі ў СССР.

Нарадзіўся 3 лютага 1920 г. ў Рагачове.

У 1947г. скончыў МДУ. У 1953-1958 гг. працаваў малодшым навуковым супрацоўнікам, у 1958-1963 гг. старэйшым навуковым супрацоўнікам, загадчыкам сектара, у 1963-1968 гг. намеснікам дырэктара Інстытута этнаграфіі ім. Н. Н. Міклуха-Маклая АН СССР.

У канцы 1980-х гг. быў навуковым дарадцам гэтага інстытута, а таксама з’яўляўся галоўным навуковым кансультантам Цэнтральнага статыстычнага ўпраўлення СССР па пытаннях уліку нацыянальнага складу пры правядзенні перапісаў насельніцтва краіны.

Адыграў вядучую ролю ў стварэнні фундаментальных выданняў «Колькасць і рассяленне народаў свету» (1962), «Атлас народаў свету» (1964). З’яўляўся намеснікам галоўнага рэдактара энцыклапедычных этнаграфічных выданняў “Народы свету: гісторыка-этнаграфічны даведнік” (1988) і “Народы Расіі: энцыклапедыя” (1994).

За цыкл гісторыка-этнаграфічных работ аб народах і рэлігіях свету стаў лаўрэатам Дзяржаўнай прэміі Расійскай Федэрацыі за 2001г. (пасмяротна).

Памёр у 1995 г. у Маскве.

Брылёў Мікіта Рыгоравіч

Генерал-лейтэнант (1945).

Нарадзіўся 27 мая 1896 г. у в. Лучын Рагачоўскага раёна.

Скончыў Сярэднеазіяцкі ўніверсітэт (Ташкент, 1924), Ваенную акадэмію імя Фрунзе ў 1933 г.

У арміі з 1914 г., у Чырвонай Арміі з 1918 г. Удзельнік Грамадзянскай вайны, разгрому басмачоў.

У перыяд Вялікай Айчыннай вайны з ліпеня 1941г. на Заходнім, Бранскім, Цэнтральным, Беларускім, 1-м і 2-м Беларускіх, 4-м Украінскім франтах: намеснік камандзіра і камандзір дывізіі, начальнік штаба арміі.

Удзельнік абароны Масквы, вызвалення Беларусі (Чавус, Слаўгарада, Рагачова, Магілёва, Мінска, Гродна) і Чэхаславакіі.

З 1946 г. у апараце Міністэрства абароны, камандуючы ваеннай акругай.

У 1951-53 гг. начальнік ваеннай кафедры Сярэднеазіяцкага ўніверсітэта.

Узнагароджаны ордэнамі і медалямі.

Памёр 16 жніўня 1955 г.

Бугач Шмуэль

Дырыжор, кампазітар, аранжыроўшчык, педагог і пісьменнік.

Нарадзіўся ў 1898 г. у  Рагачове.

У дзяцінстве Шмуэль спяваў у сінагагальны хоры.

У 1913 г. сям’я пераехала ў ЗША і пасялілася ў г. Балтымор, штат Мэрыленд, дзе ён працягнуў свае заняткі музыкай і скончыў старэйшую ў ЗША кансерваторыю Пібодзі па класе кампазіцыі.

У далейшым Бугач паслядоўна быў музычным дырэктарам сінагог «Бейт Тфило» ў Балтыморы і «Темпл адата Исруэль» у Бронксе, Нью-Ёрк. Акрамя гэтага ў розныя перыяды жыцця Бугач кіраваў габрэйскімі хорамі ў Нью-Ёрку, Філадэльфіі, Трентон і Балтыморы, з якімі ён выступаў у найбуйнейшых канцэртных залах ЗША.

Быў аўтарам шматлікіх літургічных і свецкіх работ для хору, голасу і фартэпіяна і органа. Сярод найбольш значных кантаты «Юдэя» (1943) для барытона, змешанага хору і аркестра і «Ізраіль. Рэалізаваная мара» (1950) для хору і фартэпіяна.

Ён таксама аранжаваў шэраг літургічных кампазіцый Давіда Навакоўская, Йоселе Розэнблата, Зейделя Ровнера, Ёэл Энгеля і інш.

Ім былі складзены два зборнікі габрэйскіх народных і ізраільскіх песень: «Дойрес зинген» і «Бібліяграфія габрэйскай народнай песні».

Памёр 8 чэрвень 1984 г. ў Бронксе.

Будзько Уладзімір Дзмітрыевіч

Беларускі археолаг, Кандыдат гістарычных навук(1962).

Нарадзіўся 30 снежня 1927 г. у в. Ліскі Рагачоўскага раёна.

Удзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне.

У 1957 г. скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт імя У. І. Леніна. З 1961 па 1964 гг. – малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі АН БССР, з 1964 па 1965 гг. – старшы навуковы супрацоўнік, з 1965 па 1970 гг. загадчык сектара археалогіі.

У 1962 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю «Палеолит Белоруссии».

У 1970-1972 гг. – дацэнт Гомельскага ўніверсітэта, з 1973 г. у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі.

Даследаваў верхні палеаліт і мезаліт на тэрыторыі Беларусі і сумежнай тэрыторыі Расіі. Праводзіў раскопкі верхнепалеалітычных стаянак у Бердыжы, Елісеевічах, Юдзінаве, Юравічах, стаянак фінальнага палеаліту ў Падлужжы, Грэнску, Рудні Споніцкай і інш., устанавіў іх геалагічны ўзрост (разам з Л. М. Вазнечуком), вызначыў месца гэтых помнікаў сярод аналагічных стаянак Усходняй і Цэнтральнай Еўропы. Вылучыў самастойную грэнскую культуру, якая ў сваім развіцці прайшла 2 этапы: фінальнапалеалітычны і мезалітычны.

Памёр 19 кастрычніка 2004 г.

Булатаў Васіль Галямавіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 15 верасня 1921 г. у с. Ніжні Чэтай Балтасінскага  раёна, Татарыя.

У Чырвонай Арміі з 1942 г.

Член  КПСС з 1944 г.

У 1944 г. скончыў Забайкольскае кулямётна-мінамётнае вучылішча.

Малодшы лейтэнант В. Г. Булатаў вызначыўся ў баях пры фарсіраванні р. Друць і прарыве варожай абароны каля Рагачова. Кулямётны ўзвод пад яго камандаваннем 24 чэрвеня 1944 г. пераправіўся на правы бераг ракі, зайшоў у тыл непрыяцеля, знішчыў некалькі варожых агнявых пунктаў. 25 чэрвеня 1944 г. узвод адбіў 3 контратакі праціўніка.

Пасля вайны працаваў у органах МУС.

У 1961 г. скончыў Казанскі дзяржаўны універсітэт.

Жыў у Казані.

Заслужаны работнік МУС СССР.

Бытавы Сямён Міхайлавіч

Пісьменнік.

Нарадзіўся ў 1909 г. у Жлобіне.

Часта бываў у Рагачове.

Удзельнік Вялікай Айчынай вайны з першых яе дзён да апошніх.

Пераехаў у Ленінград, быў вучнем слесара, электраманцёрам, працаваў у часопісе “Звезда”, звязаў сваё жыццё і творчасць з  Далёкім Усходам.

Быў знаёмы з А. А. Фадзеевым, які ацаніўшы  прыродны талант  Бытавога, даў яму параду ехаць на Далні Усход.

Шмат падарожнічаў, удзельнічаў у станаўленні часопіса “Дальний Восток” Хабараўскай пісьменніцкай арганізацыі.

Пасля многагадовага жыцця на Дальнім Усходзе, пераехаў у Ленінград.

Назвы яго кніг уражваюць сваёй паэтычнасцю: «Ветер с горных вершин», «Зимняя радуга», «От снега до снега», «Волною хлынуть в море…».


В

Вайцянкоў Мікалай Рыгоравіч

Ганаровага грамадзяніна Рагачова.

Нарадзіўсяў 1947 г.

На працягу 15 год працаваў у Рагачоўскім раёне.

З 1970 па 1977 гг. – загадчыкам рамонтнымі майстэрнямі калхоза імя Леніна, галоўным  інжэнерам, намеснікам старшыні, старшынёй таго ж калхоза.

У 1977-1978 гг. працаваў інструктарам Гомельскага абкома КПБ.

З 1978 па 1981 гг. – старшыня Рагачоўскага гаркома  Кампартыі Беларусі.

З 1985 г. – сакратар Гомельскага абкома КП Беларусі, загадчык аддзела сельскай гаспадаркі і харчовай прамысловасці ЦК КПБ, загадчык аграрным аддзелам ЦК КПБ.

З 1989 г. працаваў сакратаром Гомельскага аблвыканкама і абласнога  Савета дэпутатаў.

З 1995 г. – Надзвычайны Пасол Рэспублікі Беларусь у Чэшскай Рэспубліцы.

Са студзеня 1997 г. – старшыня Гомельскага абласнога выканаўчага камітэта.

З кастрычніка 2001 г. – Пасол па асобым даручэнням Міністэрства Іншаземных спраў Рэспублікі Беларусь.

Васілевіч Алена Сямёнаўна

Празаік. Заслужаны работнік культуры БССР (1977).

Нарадзілася 22 снежня 1922 г. у в. Ліпнікі Слуцкага раёна Мінскай вобласці.

У 1937 г. скончыла сямігодку (м. Урэчча).

Паступіла ў Слуцкае педвучылішча. Пасля 2-х курсаў пераехала ў Рагачоў, дзе працягвала вучобу  на літаратурнум факультэце настаўніцкага інстытута, які скончыла ў 1941 г.

У гады Вялікай Айчынай вайны  працавала ў Чкалаўскай вобласці. Як вольнанаёмная  была старшым пісарам у вайсковай частцы (1943).

У 1946 г. скончыла БДУ. Была загадчыцай аддзела культуры часопіса “Работніца і сялянка” (1950-1972), загадчыцай рэдакцыі літрататуры для сярэдніх і старэйшых школьнікаў  выдавецтва”Мастацкая літаратура” (1972-1980).

Член СП з 1947 года.

Літаратурнай дзейнасцю пачала займацца з 1947 г.

Першы мастацкі твор (аповесць «У прасторах жыцця») надрукавала ў 1947 г. (часопіс «Беларусь»).

Выйшлі аповесць «Шляхі-дарогі» (1950), кніжкі апавяданняў «Блізкія знаёмыя» (1954), «Заўтра ў школу» (1956), «Сябры» (1958), «Апавяданні» (1959), «Падслухала сэрца» (1960), «Калінавая рукавічка» (1963), «Я з вамі» (1964), «Пісар страявой часці» (1969), «Адно імгненне» (1975), «Шурка Рэмзікаў» (1985), зборнік апавяданняў і аповесцей «Мыс Добрай Надзеі» (1977). На аўтабіяграфічным матэрыяле напісана тэтралогія «Пачакай, затрымайся…», якую склалі аповесці «Расці, Ганька» (1966), «Доля знойдзе цябе» (1968), «Новы свет» (1968), «Пачакай, затрымайся…» (1970). Аўтар кніг «Люблю, хвалююся, жыву» (нататкі, эсэ, 1986), «Элегія» (апавяданні, эцюды, эсэ, 1988).

Аўтар кніг для дзяцей «Заўтра ў школу» (1956), «Сябры» (1958), «Калінавая рукавічка» (1963) і інш.

Пераклала на беларускую мову аповесць М. Стэльмаха «Гусі-лебедзі ляцяць» (1975), раман Д. Дэфо «Жыццё і дзіўныя прыгоды марахода Рабінзона Круза» (1976), аповесць Г. Башырава «Зялёная мая калыска» (1981) і інш.

 Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (1976) за кнігу аповесцей “Пачакай, затрымайся…”.

Васілеўскі Пётр

Пісьменнік.

Нарадзіўся 15 мая 1922 г. у в. Сямёнаўка Клімавіцкага раёна Магілёўскай вобласці.

Пасля заканчэння Журавіцкай дзесяцігодкі Рагачоўскага раёна (1940) быў прызваны ў Савецкую Армію.

У пачатку Вялікай Айчыннай вайны прымаў удзел у баях на Карэльскім фронце. З 1942 г. – карэспандэнт армейскай газеты «Сталінскі баец». Быў двойчы паранены.

У 1944 г. дэмабілізаваны.

З 1945 г. працаваў у рэдакцыі газеты «Сталінская моладзь», у 1946 г. накіраваны ў Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КПБ.

У 1947 г. паступіў у школу-студыю МХАТа і ў той жа год перайшоў на рэжысёрскі факультэт Усесаюзнага інстытута кінематаграфіі (скончыў у 1953). У 1953-1988 гг. працаваў рэжысёрам на кінастудыі «Беларусьфільм».

Член СП СССР з 1954 г.

Пісаў на беларускай і рускай мовах. Першыя апавяданні апублікаваў у 1942 г. у ваенных газетах. У 1956 г. выйшла першая кніга-аповесць «Новы дзень». Выйшлі кнігі «Первопуток» (1958), «Прыгажосць чалавечая» (1980), «Вечныя маладажоны» (1987).

Працаваў пераважна ў галіне драматургіі. Аўтар п’ес “Год дзевяцьсот семнаццаты” (“Год здзяйсненняў”, апублікавана і пастаўлена ў 1957), “Чалавек вярнуўся” (1961, пастаўлена ў 1959), “Любоў, Надзея, Вера…” (1962, пастаўлена ў 1960), “Дзіўны дом” (апублікавана і пастаўлена ў 1962), “Твой заўтрашні дзень” (пастаўлена ў 1967). У 1968г. выйшаў зборнік п’ес “Твой заўтрашні дзень”, у 1984г. – “Лад жыцця».

Як рэжысёр, сцэнарыст прымаў удзел у стварэнні мастацкіх і дакументальных кінафільмаў «Беларускі канцэрт», «Дзеці партызана», «Строгая жанчына», «Апавяданні аб юнацтве», «Палеская легенда», «Рагаты бастыён», «Выкрыццё», «Беларусь сёння», «Крокі ў заўтра», тэлефільма аб жыцці і творчасці Якуба Коласа «Жывіце даўжэй, хлопцы» і інш.

Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і медалямі.

Памёр 24 лютага 2002 г.

Васільеў Іван Васільевіч

Палкоўнік. Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 23 лістапада 1906 г. у с. Пажарэвічы Дзедавіцкага раёна Пскоўскай вобласці.

У Чырвонай Арміі з 1928 г.

У 1933 г. скончыў Ленінградскае пяхотнае вучылішча.

Полк пад яго камандаваннем з 24 па 29 чэрвеня 1944 г. вёў цяжкія баі, фарсіраваў р. Друць каля Рагачова, захапіў пераправы  цераз Добасну і Бярэзіну, што садзейнічала выхаду нашых войск да Бабруйска. Полк прычыніў значныя страты ворагу.

Да 1956 г. служыў у Савецкай Арміі.

Ветраў Віктар Мікалаевіч

Беларускі дзяржаўны дзеяч, былы міністр архітэктуры і будаўніцтва Беларусі.

Нарадзіўся ў 1938 г. у Рагачове.

Скончыў Саратаўскі аўтамабільна-дарожны інстытут па спецыяльнасці «Інжынер-будаўнік».

Па камсамольскай пуцёўцы быў накіраваны ў Кузбас. Працоўную дзейнасць пачынаў інжынерам разрэза-будаўнічага ўпраўлення трэсту «Кемеравашахтбуд» у 1960 г. Пазней працаваў начальнікам аддзела капітальнага будаўніцтва трэсту «Кемерававугаль», начальнікам будаўнічага ўпраўлення трэсту «Кемераватрансдарбуд».

У 1967 г. вярнуўся ў Беларусь. Амаль 20 гадоў ён працаваў у будаўнічых трэстаў Магілёва, узначальваў кіраванне Магілёўскага воблмежсельгасбуду.

У 1986-1994 гг. быў першым намеснікам старшыні кіравання Белсельбуду.

9 верасня 1994 г. указам Прэзідэнта быў прызначаны першым намеснікам Міністра архітэктуры і будаўніцтва Рэспублікі Беларусь.

З 13 сакавіка 1997 г. — Міністр архітэктуры і будаўніцтва.

Заслужаны будаўнік БССР (1985).

Памёр 22 мая 2014 г.

Вірасава Валянціна Васілеўна

Беларускі архітэктар.

Нарадзілася 29 ліпеня 1947 г. у Рагачове.

Скончыла ў 1972 г. архітэктурны факультэт Беларускага політэхнічнага інстытута.

У 1972-1976 гг. працавала ў Мінскім аддзяленні інстытута «Дзіпрабудматэрыялы»; у 1976-1990 гг. у інстытуце «Мінскграмадзянпраект», з 1990 г. ў інстытуце «Інкапраект», адначасова ў 1990-2008 гг. – дырэктар «Творчай майстэрні архітэктара Вірасавай В. В.».

Член Саюза архітэктараў з 1983 г.

Віхараў Васіль Аляксандравіч

Гарой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся 19 студзеня 1905 г. у в. Шчыпачова Растоўскага раёна Яраслаўскай вобласці.

У Чырвонай Арміі  з 1927 г. На фронце з 1942 г.

Камандзір батальёна 4-га матарызаванага пантона-маставога палка маёр В.А. Віхараў вызначыўся ў чэрвені  1944 года  пры фарсіраванні Дняпра каля Рагачова. Пад агнём ворага пантанеры пад  яго камандаваннем за двое сутак навялі церез Днепр мост. Прамым пападаннем снарада мост быў пашкоджаны, В.А.Віхараў асабістым прыкладам натхніў байцоў на аднаўленне пераправы. Пад агнём праціўніка быў пабудаваны мост цераз Друць. Пераправа савецкіх войск ішла бесперапынна.

Загінуў В. А. Віхараў  24 чэрвеня 1944 г. Пахаваны на вайсковых могілках у Рагачове.

Вішнеўскі Сяргей Уладзіміравіч

Савецкі военачальнік, генерал-маёр.

Нарадзіўся 15 красавіка 1893 г. у Рагачове.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

На ваеннай службе з 1912 г. Кадравы афіцэр царскай арміі, скончыў кадэцкі корпус у горадзе Сумы (1912) і Елісаветградскае кавалерыйскае вучылішча (1914). У гады Першай сусветнай вайны служыў у кавалерыйскіх часцях на Паўднёва-Заходнім фронце ў чыне штабс-ротмістра, які камандаваў эскадронам.

У РСЧА з 1918 г. У гады Грамадзянскай вайны камандаваў палком, потым брыгадай, таксама некаторы час служыў у штабе брыгады. Ваяваў супраць махноўцаў, затым змагаўся з басмачамі на Туркестанскім фронце.

Па заканчэнні Грамадзянскай вайны камандаваў кавалерыйскім палком, затым быў намеснікам начальніка кавалерыйскай школы. У сакавіку 1925г. быў прызначаны памочнікам камандзіра кавалерыйскай брыгады, затым — камандзір брыгады. З кастрычніка 1926 г. — памочнік начальніка аддзела штаба ЛВА, з кастрычніка 1927 г. — камандзір 7-й Самарскай кавалерыйскай дывізіі.

Скончыў курсы ўдасканалення вышэйшага камсаставу пры Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзе (пасля чаго некаторы час служыў начальнікам штаба кавалерыйскай брыгады), а затым у 1933 г. і саму Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзе, дзе і застаўся ў якасці выкладчыка тактыкі.

4 снежня 1935 г. прысвоена званне палкоўніка. 2 красавіка 1940г. яму прысвоена званне камбрыга, а 4 чэрвеня таго ж года переатэставаны ў генерал-маёры.

З кастрычніка 1940 г. – памочнік генерал-інспектара кавалерыі РСЧА.

21 верасня 1941 г. быў прызначаны камандуючым 32-й арміі Рэзервовага фронту. З 3 кастрычніка армія вяла абарончыя баі пад Вязьмай. 7 кастрычніка армія трапіла ў акружэнне. Рэшткі войскаў арміі 12 кастрычніка выйшлі з акружэння, а генерал-маёр Вішнеўскі быў накіраваны на пасаду камандуючага знаходзячайся ў асяроддзі 19-й арміі, аднак не ўступіў на пасаду — не змог дабрацца да яе ўпраўлення і 22 кастрычніка быў хворым (з абмарожанымі нагамі) узяты ў палон.

Утрымліваўся ў ваеннай турме ў Летцене, у Хамельбургскім афіцэрскім лагеры, у Нюрнбергскай турме, у канцлагеры Флосенбюрг і Дахау.

Пасля вызвалення ў 1945 г. – у Савецкай ваеннай місіі ў Парыжы. Па вяртанні ў СССР праходзіў спецправерку НКУС. У снежні быў адноўлены ў РСЧА (справа была спынена ў 1946 г.) і накіраваны на Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Вышэйшай ваеннай акадэміі імя К. Я. Варашылава, па заканчэнні якіх служыў выкладчыкам у Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзе.

З 1949 г. – у запасе.

Узнагароджаны Ордэнам Леніна, Ордэнам Чырвонага Сцяга, 2 ордэнамі Чырвонай Зоркі, Медалём «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі».

Памёр 28 чэрвеня 1967 г. у Маскве.

Вольвіч Сяргей Іосіфавіч

Савецкі навуковец у галіне будаўнічай механікі, педагог. Доктар тэхнічных навук (1947), прафесар (1947).

Нарадзіўся 1 красавіка 1910 г. у Рагачове.

Скончыў Ленінградскі інстытут інжынераў прамысловага будаўніцтва па спецыяльнасці інжынера-канструктара (1933). У 1933-1934 гг. працаваў у вытворча-тэхнічным аддзеле на будаўніцтве Барнаульскага тэкстыльнага камбіната.

З 1934 г. выкладаў на кафедры будаўнічай механікі Ленінградскага інстытута інжынераў камунальнага будаўніцтва. У 1937-1938 гг. – загадчык кафедры інжынерных канструкцый і збудаванняў Краснаярскага лесатэхнічнага інстытута. У 1938-1941 гг. – загадчык кафедры будаўнічай механікі Новасібірскага інжынерна-будаўнічага інстытута.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

З верасня 1944 г. – загадчык кафедры будаўнічай механікі і будаўнічых канструкцый СібАДІ, з кастрычніка 1945 па 1948 гг. па сумяшчальніцтве загадваў кафедрай супраціву матэрыялаў Омскага машынабудаўнічага інстытута. З 1948 па 1970 гг. узначальваў кафедру «Будаўнічая механіка» Саратаўскага аўтамабільна-дарожнага інстытута.

Аўтар 70 навуковых прац.

Памёр у 1970 г. у Саратаве.

Воранаў Мікалай Фёдаравіч

Генерал-маёр (1944). Удзельнік вызвалення Рагачова.

Нарадзіўся ў 1907 г.

У РККА з 1931 г.

У 1943 г. – начальнік палітаддзела 13-й арміі Цэнтральнага фронту.

Адзін з нямногіх афіцэраў штаба корпуса, каму ўдалося выйсці з акружэння ў размяшчэнне 232-й стралковай дывізіі генерал-маёра Недвігіна. Аб выхадзе з акружэння у ноч з 16 на 17 жніўня 1941 г. ён выклаў у сваім палітданясенні ад 19 жніўня 1941 г.

Воранаў ў Саратаве выдаў сваю кнігу «Душа палка», але ў ёй гаворка ідзе пра гады яго наступнай службы і ні слова пра 1941 г.

Узнагароджаны двума ордэнамі Чырвонага Сцяга (1943,1945), ордэнам Айчыннай вайны І ступені (1943), ордэнам Леніна (1945).

Памёр у 1981 г.

Высоцкая Лідзія (польск.: Lidia Wysocka)

Польская актрыса тэатра і кіно, спявачка.

Нарадзілася 24 чэрвеня 1916 г. у Рагачове.

Дэбют у кіно — Ханка ў фільме «Кахай толькі мяне / Kochaj mnie tylko» (1935).

У 1936 г. скончыла Тэатральную акадэмію ў Варшаве. У 1936-1939 гг. гуляла ў Варшаўскім Польскім тэатры ў Варшаве.

Падчас Другой сусветнай вайны заставалася на акупаванай Варшаве, працавала афіцыянткай. Пасля адмовы здымацца на нямецкай студыі UFA была складзеная нямецкімі акупантамі ў турму Павяк.

Пасля вайны была актрысай варшаўскіх тэатраў – драматычнага, тэатра мініяцюр і Новага. У 1947-1949 гг. выступала ў польскім тэатры ў Шчэціне. У 1951 г. вярнулася ў Варшаву. У 1951-1953 гг. – гуляла ў тэатры Буф.

У 1956 г. заснавала літаратурна-мастацкае Кабарэ «Wagabunda» і на працягу 12 гадоў ім кіравала.

У 60-70х гг. – актрыса тэатра «Сірэна». Апошняя кінароль – Маці Марыя ў фільме «W obronie własnej» (1982).

Узнагароджана «Odznaka 1000-lecia» (1967), Залатым Крыжам Заслугі (1978), «Узнагарода сталіцы горада Варшавы» / Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1995), Эстраднай прэміяй “Prometeusz” (1996), Ордэнам Адраджэння Польшчы: Афіцэр (1999).

Памёрла 2 студзеня 2006 г. у Варшаве.

Вялічка Уладзімір Сідаравіч

Героя Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся ў 1922 г. у с. Новакраснае Арбузінскага раёна Мікалаеўскай вобласці.

Да вайны жыў у Рагачове.

У Чырвонай Арміі з 1941 г.

Скончыў Гомельскае ваеннае пяхотнае вучылішча.

На фронце з 1942 г.

Камандзір  мінамётнай роты ст. лейтэнант У. С. Вялічка вызначыўся пры вызваленні Украіны. 25 верасня 1943 г. на чале роты пад агнём гітлераўцаў фарсіраваў Днепр каля с. Пекары Канеўскага  раёна  Чаркасскай вобласці. Байцы занялі зручную агнявую пазіцыю, знішчылі 5 агнявых кропак праціўніка, што садзейнічала  паспяховай пераправе нашых галоўных сіл. У баях 27 верасня 1943 г. мінамётным агнём паспяхова адбіў варожыя атакі.

Вярцінскі Анатоль Ільіч

Беларускі паэт, драматург, публіцыст, крытык, перакладчык.

Нарадзіўся 18 лістапада 1931 г. у в. Дзямешкава Лепельскага раёна Віцебскай вобласці.

Скончыў аддзяленне журналістыкі БДУ (1956). Працаваў у рэдакцыі Рагачоўскай раённай газеты “Свабоднае слова”, а таксама ў газетах Давыд-Гарадка, Камянца, Клімавічаў.

У 1962г. пераехаў у Мінск, супрацоўнічаў у рэдакцыі газеты “Літаратура і мастацтва”, быў рэдактарам выдавецтва “Беларусь”.

Член СП СССР (1964).

У 1967-1982гг. – літкансультант, адказны сакратар праўлення СП БССР.

У складзе дэлегацыі БССР удзельнічаў у 1977 у рабоце XXXII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН.

У 1986-1990 гг. — галоўны рэдактар газеты “Літаратура і мастацтва”. Член Беларускага ПЭН-цэнтра (1989).

У 1990-1995 гг. — дэпутат Вярхоўнага Савета Беларусі, намеснік старшыні пастаяннай Камісіі па пытаннях галоснасці, сродкаў масавай інфармацыі і правоў чалавека, член Канстытуцыйнай камісіі ВС БССР.

Дэбютаваў з вершамі ў 1950-я гг. (студэнцкая газета “Беларускі універсітэт”, газета “Чырвоная змена”, часопіс “Маладосць”). Аўтар кніг вершаў і паэм “Песня пра хлеб” (1962), “Тры цішыні” (1966), “Чалавечы знак” (1968), “Выбранае” (1973), “З’яўленне” (1975), “Час першых зорак” (1976), “Ветрана” (1979), “Святло зямное” (1981).

Асобныя вершы пакладзены на музыку.

Па паэме “Колькі лет, колькі зім!” пастаўлены тэлеспектакль (1980).

Аўтар зборніка літаратурнай крытыкі і публіцыстыкі “Высокае неба ідэала” (1980) і кнігі публіцыстычных нататкаў “Нью-Йоркская сірэна” (1987).

Напісаў п’есы для дзяцей “Дзякуй, вялікае дзякуй” (1978, пастаўлена ў 1974), “Скажы сваё імя, салдат” (1977, пастаўлена ў 1975), “Гефест — друг Праметэя” (1983, пастаўлена ў 1984). У 1983г. выйшаў зборнік п’ес пад назвай “Дзякуй, вялікі дзякуй”.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (1988) за кнігу “Нью-Ёркская сірэна”. Лаўрэат прэміі “Залаты апостраф” (2010). Узнагароджаны медалём 100 гадоў БНР (2019).


Г

Гаварушка Яфім Максімавіч

Празаік, публіцыст, педагог.

Нарадзіўся 15 кастрычніка 1911 г. в. Востраў Рагачоўскага раёна.

Выхоўваўся ў дзіцячым доме ў Бабруйску.

У 1935 г. скончыў МВПІ. Выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Смалявічах.

Арыштаваны 9 снежня 1936 г. Асуджаны 2 кастрычніка 1937 г. на 6 гадоў пазбаўлення волі і 5 гадоў пазбаўлення грамадзянскіх правоў. Пасля вызвалення вярнуўся ў Смалявічы.

Рэабілітаваны ў 1955 г.

Працаваў настаўнікам і дырэктарам дзіцячага дома.

Уклаў кнігу рэпрэсаванага акадэміка І. Замоціна “Творы” (1991). У апошнія гады жыцця складаў анталогію паэзіі рэпрэсаваных паэтаў “Песня падуладных”.

Памёр 3 чэрвеня 1992 г. у Смалявічах.

Галкін Самуіл Залманавіч

Яўрэйскі паэт, перакладчык і драматург.

Нарадзіўся 23 лістапада (5 снежня) 1897 г. у Рагачове.

Першыя творы Галкін пісаў на іўрыце.

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі некаторы час жыў у Екацярынаславе. У 1922 г. ён пераехаў у Маскву.

У далейшым Галкін звяртаецца да актуальнай савецкай тэматыцы, дэкларуе веру ў перамогу камуністычных ідэй і інтэрнацыянальнага гуманізму. У зборнік “Эрдышэ вэгн” (“Зямныя шляхі”, 1945) увайшлі патрыятычныя вершы аб Вялікай Айчыннай вайне.

Значнай часткай творчасці Галкіна становіцца інтымная і філасофская лірыка (“Кантакт”, 1935), у якой фіксацыя найтонкіх рухаў душы набывае асаблівую рэльефнасць дзякуючы афарыстычным вершам, багаццю і гнуткасці мовы. Асноўны настрой гэтай лірыкі — любоў да жыцця, захапленне перад разнастайнасцю яе праяў. Свежасць успрымання арганічна зліваецца з глыбокім асэнсаваннем навакольнага свету.

Драматычныя творы “Бар-Кохба” (1939), “Суламіф” (1940), “Душа, якая спявае” ішлі на сцэнах яўрэйскіх тэатраў.

Трагедыя “Паўстанне ў гета” (“За жыццё”, 1947) паказвае гераічнае паўстанне ў варшаўскім гета супраць нацысцкіх акупантаў.

Памёр 21 верасня 1960 г. у Маскве.

Галкін Шымон

Пісьменнік і літаратуразнаўца.

Нарадзіўся ў 1899 г. у в. Доўск Рагачоўскага раёна.

Пісаў на еўрыце.

У 1914 г. выехаў у ЗША, дзе ў 1925-32 гг. выкладаў у Хібру Юніён Каледж. У 1932-39 гг. жыў у Тэль-Авіве, у 1939-49 гг. у Нью-Ёрку, дзе быў прафесарам літітаратуры на еўрыце. У 1949-68 гг. прафесар новай літаратурыры на еўрыце ў Габрэйскім універсітэце ў Ерусаліме.

Аўтар раманаў “Ехіэлаў Хахагрі” (1928), “На мяжы пералому” (1945), зборніка апавяданняў “Чужбіна” (1972), шэрагу літаратурных эсэ і крытычных артыкулаў, сабраных у трохтомнік “Шляхі і ўскрайкі ў літаратуры” (1965) і ў кнігі “Плыні ў сучаснай літаратуры на еўрыце” (1950, на англійскай мове), зборніка лекцый “Умоўнасці і пераломы ў нашай літаратуры” (1980).

Перакладаў на еўрыт творы У. Шэкспіра, Дж. Лондану, П. Б. Шелли, У. Уитмена і інш.

Памёр у 1987 г. у Ерусаліме.

Гапееў Валерый Мікалаевіч

Беларускі пісьменнік, журналіст.

Нарадзіўся 6 лютага 1963 г. у п. Восава Рагачоўскага раёна.

Вучыўся ў Балатнянскай сярэдняй школе, потым — у Мінскім электратэхнікуме сувязі (цяпер – каледж сувязі) па спецыяльнасці “Радыёсувязь і радыёвяшчанне”. Працаваў майстрам у вучылішчы ў Казахстане, служыў у савецкай арміі (1982-1984 гг.). Пасля працаваў на “Інтэграле”.

У 1992 г. пераехаў з сям’ёй у Івацэвічы, працаваў на заводзе.

У гэты ж час пачаў пісаць прозу. Першае сур’ёзнае апавяданне “Абсалютнае жаданне” было надрукавана ў часопісе “Маладосць”. Часопіс “Крыніца” надрукаваў дэтэктыў на рускай мове “…И два в остатке”. Невялікія карацелькі (сатырычныя гумарэскі) друкаваліся ў газетах.

Працаваў у раённай газеце ў якасці пазаштатнага карэспандэнта.

У 1995 г. быў запрошаны на працу карэспандэнтам у новаствораную “Газету Уладзіміра Кудзінава” (пасля — “Газета для вас”). У 1997 г. перайшоў на працу ў раённую газету “Івацэвіцкі веснік”. Сёння працуе ў рэдакцыі раённай газеты адказным сакратаром.

2011 г. — Лаўрэат літаратурнай прэміі імя У. Калесніка Брэсцкага аблвыканкама ў намінацыі “Дзіцячая літаратура” (за кнігу “Пастка на рыцара”). 2016 г. — Лаўрэат прэміі часопіса “Дзеяслоў” “Залаты апостраф”. 2017 г. — Лаўрэат “Брэсцкай мядовай літаратурнай прэміі” (за літаратурныя дасягненні апошніх гадоў). 2018 г. — Лаўрэат Прэміі Цёткі ў намінацыі “Найлепшы твор для дзяцей або падлеткаў” (за кнігу “Мая мілая ведзьма”).

В. Гапеевым напісаны такія кнігі, як “Ноч цмока” (раман), “Ведзьміна тоня” (аповесць), “Пастка на рыцара” (аповесць, апавяданні), “Праклён” (раман), “Сонечная паляна” (казка), “Урокі першага кахання” (аповесці), “Пазл” (раман).

Гарбатаў Аляксандр Васільевіч

Герой Савецкага Саюза (1945), генерал арміі (1955).

Нарадзіўся 21 сакавіка 1891 г. у в. Пахоціна Іванаўскай вобласці.

У арміі з 1912 г., у Чырвонай Арміі – з 1919 г.

У 1926 г. скончыў кавалерыйскія камандныя курсы, а ў 1930 г. – курсы ўдасканалення вышэйшага каманднага саставу.

У 1933-1937 гг.  – камандзір кавалерыйскай дывізіі.

У 1937 г. арыштаваны органамі НКУС СССР, у 1941 г. быў вызвалены.

У Вялікую Айчынную вайну з ліпеня 1941 г. на Паўднёва-Захадным, Данскім, Сталінградскім, Бранскім, Цэнтральным, Беларускім, 1-м, 2-м Беларускіх франтах: намеснік камандзіра корпуса, намеснік камандуючага арміяй.

3-я армія пад камандаваннем А. В. Гарбатава ўдзельнічала ў Гомельска-Рэчыцкай аперацыі 1943г., Рагачоўска-Жлобінскай аперацыі 1944 г., Беларускай аперацыі 1944 г., Бабруйскай аперацыіі 1944 г., вызваленні Касцюковічаў, Прапойска (Слаўгарада), Рагачова, Мінска, у фарсіраванні Сожа, Дняпра, Бярэзіны. Удзельнік вызвалення Польшчы, Усходня-Прускай і Берлінскай аперацый.

З 1946 г. на камандных пасадах у Савецкай Арміі.

Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР у 1946-1962 гг.

Яго іменем названа адна з вуліц у Рагачове.

Гарбацэвіч Васіль Савіч

Беларускі драматург, Заслужаны настаўнік Беларусі (1947).

Нарадзіўся 19 красавіка 1893 г. у в. Дукора Пухавіцкага раёна Мінскай вобласці.

Скончыў Рагачоўскую настаўніцкую семінарыю (1913), Мінскі настаўніцкі (1918) і вышэйшы педагагічны (1933) інстытуты.

Працаваў настаўнікам на Сенненшчыне (1913-1915), у Дукорскай школе (1918-24, 1933-57), выкладаў беларускую мову ў Магілёўскім педтэхнікуме (1924-29).

Арганізатар і кіраўнік Магілёўскага філіяла “Маладняк”.

Друкаваўся з 1923г. Аўтар п’ес “Свадьба” (напісана на аснове беларускага вясельнага абраду, пастаноўка Беларускага драматычнага тэатра 1921), “Чырвоныя кветкі Беларусі” (1923) пра подзвіг дукорскіх партызан у барацьбе супраць польскіх акупантаў, “Пад вішнёвымі садкамі” (1927) і “Песні нашых дзён” (1930, прысвечана калектывізацыі) і інш.

Напісаў успаміны пра сустрэчу з М. Багдановічам у Яраслаўлі.

Памёр 17 верасня 1985 г.

Гарбачоў Барыс Сяргеевіч

Савецкі ваенны дзеяч, герой Грамадзянскай вайны, камкор (1935).

Нарадзіўся 7 [19] жніўня 1892 г. у в. Забалацце Рагачоўскага раёна.

У арміі з 1913 г. Удзельнік 1-й сусветнай вайны, старэйшы ўнтэр-афіцэр.

У лютым 1917г. уступіў у РСДРП(б). У маі 1917 г. па спіску бальшавікоў абраны ў Мінскі Савет. У 1918 уступіў у РСЧА. Удзельнічаў у баях з польскімі легіянерамі генерала Ю. Р. Доўбар-Мусніцкага і германскімі войскамі.

З мая 1918 г. — камандзір Асобага чыгуначнага кавалерыйскага палка, на чале якога праводзіў карныя аперацыі ў Смаленскай губерні. Затым ваяваў на Поўдні Расіі. З восені 1919 г. — камандзір 35-га кавалерыйскага палка. З ліпеня 1920 г. – камандзір 3-й брыгады 4-й кавалерыйскай дывізіі.

Адукацыю атрымаў у Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзе (1926).

З 1926 г. – камандзір брыгады, дывізіі, начальнік і ваенкам Аб’яднанай ваеннай школы імя УЦВК.

Са снежня 1933 г. — памочнік, праз год, са снежня 1934 г. – намеснік камандуючага войскамі Маскоўскай ваеннай акругі.

Член Ваеннага савета пры Наркамаце абароны СССР. Абіраўся членам УЦВК і ЦВК СССР.

Кавалер трох ордэнаў Чырвонага Сцяга (два ў 1921г. і адзін у 1922 г.).

Арыштаваны 3 мая 1937 г. на пасадзе камандуючага войскамі Забайкальскай Уральскай ваеннай акругі.

3 ліпеня 1937 г. быў прыгавораны Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР да смяротнага пакарання і ў той жа дзень расстраляны.

14 сакавіка 1956 года рэабілітаваны.

Гарбачоў Мікалай Сцяпанавіч

Савецкі спартсмен (веславанне на байдарках), алімпійскі чэмпіён (1972), чэмпіён свету, заслужаны майстар спорту СССР (1972). Заслужаны трэнер БССР (1991).

Нарадзіўся 15 мая 1948 г. у Рагачове.

Алімпійскі чэмпіён 1972 г. на байдарцы-двойцы (з В. Кратасюком) на дыстанцыі 1000 м.

Чэмпіён свету 1974 г. (байдарка-чацвёрка; 10 000 м).

Бронзавы прызёр чэмпіянатаў свету: 1971 г. (байдарка-чацвёрка; 10 000 м), 1975 г. (байдарка-чацвёрка; 10 000 м).

Чэмпіён Еўропы 1974 г. (байдарка-чацвёрка; 10 000 м).

7-разовы чэмпіён СССР 1968-1975 гг. на розных дыстанцыях у складзе розных экіпажаў.

Па заканчэнні спартыўнай кар’еры ў 1976 г. вярнуўся ў родны Рагачоў, дзе пачаў трэнерскую кар’еру.

Мікалай Сцяпанавіч ініцыяваў адкрыццё Спецыялізаванай дзіцяча-юнацкай школы алімпійскага рэзерву №2 па веславанні на байдарках і каноэ, стаў першым дырэктарам установы і ўзначальваў яго да 2010 г.

Ганаровы грамадзянін горада Рагачова (1996).

Памёр 9 красавіка 2019 г.

Гарбачэўскі Іван Данілавіч

Беларускі педагог, фалькларыст, пісьменнік і краязнавец.

Нарадзіўся ў 1860 г. Скончыў Полацкую настаўніцкую семінарыю (1877), Віленскі настаўніцкі інстытут (1885).

Выкладаў гісторыю, рускую мову, іншыя прадметы ў Троцкім і Невельскім паветах (да 1899).

У 1894-98 гг. – супрацоўнік газеты “Витебские губернские ведомости”. Пераехаў у 1899 г. на Каўказ, пасля на Кубань.

Інспектар народных вучылішчаў у Баталпашынску на Кубані (1900-1912).

Выкладаў у вышэйшым рамесным вучылішчы ў Рагачове (1912-1914).

Выступаў у друку з прапановамі ўдасканалення народнай школы.

Правадзейны член Педагагічнага таварыства пры педагагічным музеі ў Санкт-Пецярбургу (1894).

Яму належыць гістарычная праца “Пра волакі вялікага воднага шляху з варагаў у грэкі” (1894).

Вывучаў фальклор, побыт беларусаў, гісторыю. Апісваў населеныя пункты на Заходняй Дзвіне (“Уніз па Дзвіне”, 1895), флору, фаўну, земляробства і жывёлагадоўлю, промыслы, адукацыю ў Лепельскім павеце (“Лепельскі павет Віцебскай губерні”, 1895), язычніцкія вераванні, рэлігийныя абрады, звычаі продкаў палешукоў (“Старына старадаўняя”, 1897). Паэтычнасць беларускіх народных песень адзначыў у працы “Старажытнасць беларускіх песень і іх напеваў” (1896), апублікаванай у “Віцебскіх губернскіх ведамасцях” (нумары 83-85, 87, 89).

Аўтар аповесці “Не дайшоў да роднай хаты” (1899), кніг для дзяцей “Птушыны канцэрт”, “Ціхая радасць”, апавяданняў “Зямля і араты”, “Не дайшоў да роднай вёскі” (1899), гістарычнай аповесці “Што з ёю будзе?” (1898).

Памёр у 1914 г.

Гарэлік Аляксандр Саламонавіч

Савецкі і расійскі юрыст, праваабаронца, заснавальнік і старшыня Краснаярскага краявога грамадскага камітэта па абароне правоў чалавека, доктар юрыдычных навук, прафесар. Заслужаны юрыст Расійскай Федэрацыі.

Нарадзіўся 11 красавіка 1931 г. у Рагачове.

У пачатку Вялікай Айчыннай вайны сям’я была эвакуіравана ў Татарстан. 1944 г. — пачаў працаваць улікоўцам у мясцовым саўгасе.

У 1954 г. скончыў з адзнакай Ленінградскі дзяржаўны універсітэт. У гэтым жа годзе размеркаваўся ў Валагодскую вобласць, дзе 6 гадоў прапрацаваў следчым і раённым пракурорам.

У 1960 г. паступіў у аспірантуру таго ж Ленінградскага універсітэта, на кафедру крымінальнага права і ў 1961 г. — пачаў выкладчыцкую дзейнасць.

У 1963 г. атрымаў размеркаванне ў Краснаярскі дзяржаўны універсітэт.

У 1964 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму “Крымінальная адказнасць за пакіданне ў небяспецы”. У 1991 г. – доктарскую дысертацыю на тэму “Пакаранне па сукупнасці злачынстваў і прысудаў”.

У 1992 г. прысвоена званне прафесара.

Загадваў кафедрай крымінальнага права юрыдычнага інстытута КГУ з 1997 па 2002 гг. У 2007 г. – загадчык кафедры крымінальнага права і крыміналогіі юрыдычнага інстытута Сібірскага федэральнага ўніверсітэта.

Гарэлік А. С. шырока вядомы як публіцыст, які выступаў на старонках цэнтральных і мясцовых газет і часопісаў. Вядомасць не толькі ў краі, але і ў Расеі, і за мяжой Аляксандр Саламонавіч набыў дзякуючы праваабарончай дзейнасці, якой ён займаўся больш за 15 гадоў. Удзельнічаў у шматлікіх праваабарончых канферэнцыях і семінарах у Расіі і за мяжой, у прыватнасці, прадстаўляў праваабарончыя арганізацыі на нарадзе АБСЕ ў Вене (1999) і сесіі Камітэта ААН супраць катаванняў у Жэневе (2002). Па замове Савета Еўропы ажыццявіў навуковае рэдагаванне рускамоўнага перакладу кнігі «Правы чалавека і паліцыя» (2002).

За працоўную дзейнасць А. Гарэлік узнагароджаны медалём “За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945гг.”, юбілейнымі медалямі і медалём “Ветэран працы”, яму прысвоена ганаровае званне “Заслужаны юрыст Расійскай Федэрацыі”.

Ім апублікавана каля 100 навуковых прац

З’яўляецца адным з аўтараў сучасных каментароў да Крымінальнага кодэксу і складальнікам бібліяграфічных даведнікаў па крымінальным праве, якія ахопліваюць перыяд з 1961 па 1995 гг., выдадзеных у Маскве (1983), Краснаярску (1987) і Санкт-Пецярбургу (1996).

Памёр 6 лістапада 2007 г. у Краснаярску.

Гарэлік Леапольд Эмануілавіч

Савецкі эканаміст. Доктар эканамічных навук (1952), прафесар (1955).

Нарадзіўся 29 жніўня 1899 г. у Рагачове.

Вучыўся ў Кіеўскім універсітэце (1918-1920). Скончыў Кіеўскі інстытут народнай гаспадаркі (1928).

У 1928-1938 гг. выкладаў палітычную эканомію і эканоміку прамысловасці ў Кіеўскім політэхнічным інстытуце. З 1939 г. працаваў старэйшым навуковым супрацоўнікам у Інстытуце эканомікі АН УССР, у 1961-1963 гг. – загадчык аддзелам эканомікі працы. У 1944-1952 гг. – загадчык кафедры эканомікі і арганізацыі прамысловасці Кіеўскага фінансава-эканамічнага інстытута, адначасова ў 1944-1947 гг. – загадчык кафедры эканомікі Кіеўскага інстытута лёгкай прамысловасці.

Кіраваў навуковым саветам па пытаннях прадукцыйнасці працы пры Савеце Міністраў УССР па каардынацыі навукова-даследчых работ.

Памёр 26 снежня 1963 г. у Кіеве.

Гаспадароў Піліп Паўлавіч

Беларускі і рускі казачнік.

Нарадзіўся ў 1865 г. у в. Забаб’е Рагачоўскага раёна. Ужо тады ён пераняў шэраг беларускіх казак ад свайго хроснага бацькі К. К. Шаўцова.

Займаўся сялянскай працай, з дзяцінства ведаў кавальскую справу.

У 1903 г. прыняў удзел у паўстанні сялян супраць уладаў, пасля падаўлення якога быў асуджаны на ссылку ў Аланецкую губерню, у в. Шую Петразаводскага павета.

У 1907 г. пераехаў у Петразаводск, паступіў на Аляксандраўскі заводу кавальска-прэсавы цэх.

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі валодаў невялікай кузняй на беразе р. Няглінкі, займаўся саматужнай вытворчасцю, падкоўваў коней для РСЧА.

З 1922 г. працаваў кавалём і возчыкам у арцелі “Чырвоны транспартнік”.

У 1934 г. выйшаў на пенсію па інваліднасці.

Першыя запісы казак Гаспадарова ў 1937 г. былі зроблены ленінградскім даследчыкам фальклору М. У. Новікавым. У 1941 г. ім быў выдадзены буйны зборнік “Казкі Піліпа Паўлавіча Гаспадарова”.

Традыцыйная ў беларускім казачным эпасе антышляхецкая накіраванасць атрымала ў многіх казках Гаспадарова глыбокае развіццё пад уплывам Рэалюцыі 1905-1907 гг.

Усяго ад яго запісана 106 казак, у асноўным чароўных. У савецкі час Гаспадароў напісаў і некалькі сучасных казак на тэму савецкага побыту і разняволення жанчын.

Казка “Салдацкія сны”, пачутая Гаспадаровым у роднай вёсцы ад К. К. Шаўцова, лічыцца шэдэўрам мастацкай народнай творчасці.

Гаспадароў выступаў са сваімі казкамі перад выкладчыкамі і студэнтамі на філалагічным факультэце Ленінградскага дзяржуніверсітэта. Яго творы публікаваліся ў карэльскіх газетах і часопісах.

Памёр 9 ліпеня 1938 г. Магіла Гаспадарова знаходзіцца на Зарэцкіх могілках у Петразаводску.

Сучасны помнік па праекце мастака М.П. Трышкова ўсталяваны ў 1980-х гг.

Жыццю і творчасці П. П. Гаспадарова прысвечана кніга пісьменніка В.І. Пулькіна “Пярун-трава” (1985).

Гаўрыленка Дзям`ян Аляксандравіч

Беларускі вучоны, юрыст. Доктар юрыдычных навук, прафесар.

Нарадзіўся 27 снежня 1925 г. у в. Цеснавое Рагачоўскага раёна.

Скончыў БДУ, Мінскую ВПШ.

Выведнік 258-га партызанскага атрада 8-й Рагачоўскай брыгады.

З 1944 г. у органах унутраных спраў.

З 1971 г. у Акадэміі МУС РБ.

У мінулым — прафесар кафедры канстытуцыйнага і адміністрацыйнага права Акадэміі міліцыі МУС, доктар юрыдычных навук, прафесар, заслужаны юрыст Рэспублікі Беларусь, заслужаны работнік МААП, палкоўнік міліцыі.

Даследуе праблемы дысцыпліны, законнасці, дэмакратыі ў сферы дзяржаўнага кіравння.

Аўтар дапаможнікаў і падручнікаў, метадычных распрацовак.

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны II ступені, медалямі “За адвагу”, “За баявыя заслугі”, “Партызану Айчыннай вайны” II ступені, “За Перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.”, “За выдатную службу па ахове грамадскага парадку”, “Ветэран працы”.

За актыўную работу па ахове грамадскага парадку, шматгадовую працу ў органах унутраных спраў, за добрасумленнае выкананне службовага абавязку, дасягнутыя поспехі ва ўмацаванні сацыялістычнага правапарадку узнагароджаны Ганаровымі граматамі Вярхоўнага Савета БССР.

Гермашаў Іван Васільевіч

Герой савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 24 лістапада 1914 г. у в. Вазнясенаўка Цалінскага раёна, Калмыкія.

Пасля заканчэння пачатковай школы ў 1932 г. паступіў на падрыхтоўчыя курсы медыцынскага інстытута, але з-за хваробы быў вымушаны пакінуць навучанне. Пасля выздараўлення працаваў у калгасе.

У 1936 г.  скончыў педвучылішча. Працаваў у Вазнясенаўскай сярэдняй школе піянерважатым і пазней – настаўнікам. У студзені 1939 г. яго прызначылі намеснікам дырэктара Рэспубліканскага дзіцячага дома.

У Чырвонай Арміі са снежня  1941 г.

У 1942 г. скончыў Сталінградскае ваенна-палітычнае вучылішча.

На фронце з красавіка 1942 г.

Вызначыўся 24 чэрвеня 1944 г. у баях каля в. Новыя Каласы Рагачоўскага раёна. Стралковы ўзвод пад яго камандаваннем  уварваўся ў траншэі праціўніка, выбіў фашыстаў, што дало магчымасць дзвюм ротам палка прарваць варожую абарону. У баі І. В. Гермашаў замяніў  камандзіра роты і разам з байцамі адбіў танкавую атаку ворага.

Вялікую Айчынную вайну скончыў у Кёнігсбергу.

Да выхаду на пенсію працаваў у органах унутраных спраў у Астрахані.

За праяўленую мужнасць узнагароджаны Залатой Зоркай, ордэнам Леніна, медалём.

Памёр 15 жніўня 1979 г.

Гінцбург Аляксандр Ільіч

Беларускі і савецкі кінарэжысёр і кінааператар.

Нарадзіўся 1 сакавіка 1907 г. у Рагачове.

Спецыяльную і вышэйшую адукацыю атрымаў у Ленінградзе (Ленінградскі фотакінатэхнікум, 1927 г.; вышэйшае тэхнічнае, 1934 г.).

З 1927 г. працаваў аператарам на Ленфільме. Падчас вайны працаваў на ЦОКС (Ташкент). Затым — Кінастудыя імя М. Горкага (1943г., тады “Союздзетфільм”).

У 1950-х гг. працаваў на студыі “Беларусьфільм”. Паставіў па ўласных сцэнарыях фільмы “Аднойчы ноччу” (1962), “Гіпербалоід інжынера Гарына” (1966).

Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1955). Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1969).

Узнагароджаны ордэнам “Палярная зорка” (1942, за аператарскую працу ў фільме “Яго клічуць Сухэ-Батар”).

Памёр 10 сакавіка 1972 г. у Маскве.

Говар-Бандарэнка Уладзімір Міхайлавіч

Беларускі акцёр, заслужаны артыст Беларусі (1961).

Нарадзіўся 21 чэрвеня 1914 г. у Рагачове.

Скончыў Беларускую студыю пры Цэнтральным тэатральным вучылішчы ў Ленінградзе ў 1937 г. Працаваў у Бабруйскім і Брэсцкім абласных драматычных тэатрах, Беларускім рэспубліканскім тэатры юнага гледача.

Памёр 31 жніўня 1988 г.

Гольбін Якаў Абрамавіч

Беларускі вучоны ў галіне эканамікі. Доктар эканамічных навук.

Нарадзіўся 1 ліпеня 1925 г. у Рагачове.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

У 1947 г. скончыў БДІНГ імя В. У. Куйбышава. З 1945 г. працаваў у Дзяржплане БССР. Затым з 1950 г. – у Інстытуце эканомікі АН БССР, дзе да выхаду на пенсію займаў пасады старэйшага навуковага супрацоўніка, начальніка сектара грамадскай прадукцыйнасці працы, старэйшага навуковага супрацоўніка-кансультанта.

З 1992 г. жыве ў ЗША.

Гольбурт Акіба Абрамавіч

Савецкі сцэнарыст.

Нарадзіўся 25 мая 1916 г. у Рагачове.

З 1934 г. – памочнік і асістэнт рэжысёра на Ленінградскай студыі “Белдзяржкіна”, працаваў над фільмамі “Камсамольск” (1938; асістэнт рэжысёра); “Валерый Чкалаў” (1941; мантаж).

У перыяд Вялікай Айчыннай вайны служыў у штабе генерала Н. С. Аслікоўскага, у адным з баёў быў цяжка паранены.

У пасляваенны час працаваў на кінастудыі «Ленфільм». У канцы 1970-х гг. эміграваў у Ізраіль.

Напісаў сцэнарыі некалькіх кінафільмаў (пад псеўданімам А. Ківаў):

1960 г. – “Лагодная”, 1961 г. – “Чалавек-амфібія”, 1970 г. – “Гаспадар”, 1976 г. – “Труффальдино з Бергамо”.

Памёр у 1981 г.

Гроднеў Мікола Пятровіч

Беларускі празаік.

Нарадзіўся 25 кастрычніка 1929 г. у в. Старая Алешня Рагачоўскага раёна.

Вучыўся ў Гомельскім тэхнікуме фізкультуры. У 1953 г. скончыў гістарычны факультэт Гомельскага педагагічнага інстытута. Працаваў школьным інспектарам у Вілейскім раённым аддзеле адукацыі, дырэктарам Куранецкай сярэдняй школы рабочай моладзі (1954-1956).

З 1957 да 1959 гг. працаваў у радашковіцкай раённай газеце “Сцяг Ільіча”, быў уласным карэспандэнтам газеты “Літаратура і мастацтва”. З 1961г. — у аддзеле фельетонаў рэдакцыі часопіса “Вожык”, з 1968 да 1984 гг. – рэдактарам аддзела нарысаў часопіса “Беларусь”, з 1984 да 1989 гг. – адказны сакратар бюлетэня “Помнікі гісторыі і культуры Беларусі”.

Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1964 г.

Літаратурную дзейнасць пачаў у 1954 г. Выйшлі зборнікі апавяданняў і аповесцей “За бацькоўскім парогам” (1960), “Цяжкае шчасце” (1963), “Вясна была…” (1968), “Заручыны” (1972), “Высокі поўдзень” (1974), “Зоркаўкі” (1975), “Што скажуць людзі” (1975), “Салодкі боль” (1977), “Крок да тайны” (1983), “Нязведаная даль” (1989), “Рына” (1992), “У белай цемрадзі” (2000), зборнік гумарыстычных апавяданняў “Клін клінам” (1979).

Памёр у 2011 г.

Громаў Аляксандр Ільіч

Герой Савецкага саюза (1944).

Нарадзіўся 2 жніўня 1919 г. у в. Чухіна Старыцкага раёна Цвярской вобласці.

Працаваў у калгасе.

У Чырвонай Арміі з 1938 г.

На фронце з чэрвеня 1941 г.

Вызначыўся ў баях за вызваленне Гомельскай вобласці. 21 лютага 1944 г. граматны разлік А. І. Громава ў ліку першых у палку фарсіраваў Днепр каля в. Вішчын Рагачоўскага раёна, у баях на подступах да Рагачова з адкрытай агнявой пазіцыі (на беразе р. Друць) знішчыў мінамётную батарэю. У гэтым баі  быў цяжка параены, але працягваў бой і асабіста знішчыў 2 варожыя кулямёты.

Арцыбіскуп Венедыкт (у свеце Грыгаровіч Васіль Іванавіч)

Біскуп Рускай праваслаўнай царквы, арцыбіскуп Аланецкі і Петразаводскі.

Нарадзіўся 26 снежня 1774 г. у Рагачове.

З 1797 г. навучаўся ў Магілёўскай духоўнай семінарыі, пазней у Аляксандра-Неўскай духоўнай семінарыі (Санкт-Пецярбург, 1804-1809), затым служыў настаўнікам рыторыкі ў Магілёўскай семінарыі.

З 1809 па 1814 гг. навучаўся ў Санкт-Пецярбургскай духоўнай акадэміі і скончыў яе са ступенню магістра.

У жніўні 1814 г., пасля заканчэння акадэмічнага курсу, пастрыгся ў манаства, пасвечаны ў іераманаха і прызначаны рэктарам і прафесарам багаслоўскіх навук Магілёўскай духоўнай семінарыі.

З 25 красавіка 1815 г. – архімандрыт Куцеенскага Аршанскага манастыра Магілёўскай епархіі.

У 1821 г. пераведзены рэктарам у Калужскую, а 31 жніўня 1829 г. – у Віфанскую духоўныя семінарыі.

З кастрычніка 1821 г. – архімандрыт Пафнуціева Бароўскага манастыра.

З 4 лістапада 1831 г. – рэктар Санкт-Пецярбургскай духоўнай акадэміі.

11 чэрвеня 1833 г. служыў ў біскупа Рэвельскага, вікарыя Санкт-Пецярбургскай епархіі.

На працягу 9 гадоў быў бліжэйшым памочнікам ва ўпраўленні епархіяй састарэлага мітрапаліта Санкт-Пецярбургскага і Наўгародскага Серафіма (Глагалеўскага).

З 14 лістапада 1842 г. — арцыбіскуп Аланецкі і Петразаводскі. У 1846 г. ажыццявіў аднаўленне самастойнасці Задне-Нікіфараўскай пустыні, да таго прыпісанай да Аляксандра-Свірскага Свята-Траецкага манастыра.

Узнагароджаны Ордэнам Святога Уладзіміра II ступені і Ордэнам Святой Ганны I і II ступеняў.

Памёр 7 снежня 1850 г. Паводле завяшчання пахаваны ў петразаводскім Крыжаўзвіжанскім саборы, заснаваным па яго благаславенні.

Грыневіч Клім Лазаравіч

Беларускі паэт.

Нарадзіўся 18 лютага 1912 г. у в. Шасцяроўка Клімавіцкага раёна Магілёўскай вобласці.

Працаваў на будаўніцтве чыгункі Асіповічы-Магілёў-Рослаў (1929-1930).

Вучыўся ў Рагачоўскім педагагічным тэхнікуме (1930-1931).

У 1931 г. пераехаў у Мінск. Працаваў на будаўніцтве, карэктарам у друкарні, сакратаром рэспубліканскага ЦК прафсаюза работнікаў сельскай гаспадаркі.

З верасня 1932 г. вучыўся на літаратурна-творчым аддзяленні Мінскага вышэйшага педагагічнага інстытута.

Увясну 1933 г. быў рэпрэсаваны і высланы ў г. Сарыагач Чымкенцкай вобласці, дзе працаваў настаўнікам у мясцовай школе, пасля – інспектарам Райана (1933-1935).

Служыў у Чырвонай Арміі.

У 1937-1941 гг. – настаўнічаў у школах г. Балагое Калінінскай вобласці і адначасова вучыўся на літаратурным факультэце Ленінградскага педагагічнага інстытута.

Першыя вершы надрукаваў у 1929 г. (газеты “Піянер Беларусі”, “Чырвоная змена”). Зборнік паэзіі “На бераг” (1932) быў прыхільна сустрэты крытыкай. Вершы апошніх гадоў жыцця не захаваліся.

Памёр ад сухотаў у 1941 г.

Грыневіч (Грынкевіч) Тамаш Міхайлавіч

Удзельнік Паўстання 1863-1864 гг.

Нарадзіўся ў 1815 г. у Рагачоўскім раёне.

У 1834-1844 гг. на ваеннай службе. Выйшаў у адстаўку ў чыне штабс-ротмістра і пасяліўся ў радавым маёнтку Верхняя Тошчыца.

Тамаш Грыневіч раздзяляў прагрэсіўныя і свабодалюбівыя погляды рускай інтэлігенцыі і афіцэрства.

Калі адбылося паўстанне 1863 г. пад кіраўніцтвам К. Каліноўскага, Грыневіч арганізаваў  і вазглавіў атрад у Рагачоўскім павеце.

Атрад пацярпеў паражэнне, а Грыневіч быў спайманы карацельным атрадам і па прыгавору ваеннага суда растраляны ў Рагачове 28 ліпеня 1863 г. Царскія служачыя жадалі ўтаймаваць месца пахавання, каб раз і назаўжды  выкрэсліць яго імя з памяць людзей.

У рамане У. Караткевіча “Нельзя забыть” прататыпам В. Грынкевіча  з`яўляецца Тамаш Грыневіч. Не выключана таксама, што Грыневіч быў продкам пісьменьніка па мацярынскай лініі.

Грэбень Леанід Кандрацьевіч

Савецкі селекцыянер cельскагаспадарчых жывёл, акадэмік АН УССР (з 1948), акадэмік УАСГНІЛ (з 1948). Герой Сацыялістычнай Працы (1968).

Нарадзіўся 18 жніўня 1888 г. у с. Крынкі Брэсцкай вобласці.

Скончыў Маскоўскую cельскагаспадарчую акадэмію ім. К.А. Ціміразева (1924).

У 1925-1930 гг. працаваў пад кіраўніцтвам М. Ф. Іванова на заатэхнічнай даследчай і племянной станцыі ў Асканія-Нова.

У 1930-1934 гг. – загадчык кафедры авечкагадоўлі Омскага зааветэрынарнага інстытута.

З 1934 г. працаваў ва Усесаюзным інстытуце гібрыдызацыі і акліматызацыі жывёл (з 1956 г. – Украінскі навукова-даследчы інстытут жывёлагадоўлі стэпавых раёнаў).

У 1934-1941 гг. – намеснік дырэктара і загадчык лабараторыяй свінагадоўлі, у 1944-1959 гг. – загадчык аддзелам свінагадоўлі і кансультант па авечкагадоўлі, з 1953 г. – кансультант па свінагадоўлі і авечкагадоўлі.

Асноўныя навуковыя працы прысвечаны пытанням заатэхнікі, селекцыі.

Жыў на Рагачоўшчыне.

Памёр 10 ліпеня 1980 г.

Гублер Навум Якаўлевіч

Беларускі празаік.

Нарадзіўся ў 27 ліпеня 1933 г. у Рагачове.

Пасля заканчэння сямігодкі з 1948 г. працаваў на Мінскім радыёзаводзе, потым – рабочым у сектары геадэзічных здымкаў Белдзяржпраекта. Адначасова вучыўся ў вячэрняй школе рабочай моладзі.

Пасля школы ў 1952 г. паступіў у лётнае вучылішча пілотаў грамадзянскай авіяцыі.

У 1954-1956 гг. — пілот самалёта У-2. Па стане здароўя адлічаны медкамісіяй з лётнай працы.

Скончыў школу вышэйшай лётнай падрыхтоўкі, з 1956 г. працаваў авіядыспетчарам у мінскім аэрапорце, з 1975 г. – кіраўніком палётаў, начальнікам змены службы кіравання паветраным рухам Беларускага ўпраўлення грамадзянскай авіяцыі.

Завочна скончыў філасофскае аддзяленне БДУ.

Першае апавяданне “У імя Радзімы” апублікавана ў 1957 г. у газеце “Заходняя траса”. Друкаваўся ў часопісах “Нёман”, “Беларусь”, газеце “Знамя юности”.

Выдаў кнігі аповесцей і апавяданняў: “Вясновы рэйс”, “Пры ўспышцы маланкі”, “Палёт працягваецца”.

Займаецца перакладамі, піша рэцэнзіі.

Жыве ў Мінску.

Гулевіч Пятро Восіпавіч

Беларускі казачнік.

Нарадзіўся ў 1870 г. в. Рудня Рагачоўскага павета.

Расказваў паважна казкі пра асілкаў і сацыяльна-бытавыя, у якія дадаваў шмат ад сябе.

У казках рэалістычнага плана пазбягаў казачнай абраднасці, аддаючы ўсю ўвагу іх сацыяльнаму зместу.

Памёр 28 мая 1957 г.

Гульман Роза Ізраілеўна

Беларускі літаратуразнавец, спецыяліст у галіне беларускай літаратуры. Кандыдат філалагічных навук (1966).

Скончыла гомельскую 27-ю сярэднюю школу (1941).

У час Вялікай Айчыннай вайны эвакуіравалася ў горад Кзыл-Арда Казахскай ССР, дзе ў 1941г. паступіла на літаратурнае аддзяленне педагагічнага інстытута.

У 1943г. перавялася ў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, які скончыла ў 1945г.

Была залічана ў аспірантуру ўніверсітэта па спецыяльнасці беларуская літаратура.

Часова працавала старшым карэктарам у рэдакцыі “Настаўніцкай газеты”.

У 1947-80 гг. – малодшы, затым старэйшы супрацоўнік інстытута літаратуры Акадэміі Навук БССР.

Друкавацца пачала ў 1950г. Удзельнічала ў выданні зборнікаў твораў Я. Купалы, М. Лынькова, З. Бядулі і іншых беларускіх пісьменнікаў. Займалася праблемамі тэксталогіі, выступала ў друку з артыкуламі па асобных пытаннях беларускай літаратуры.

Да 1988 г. жыла ў Мінску, затым з раднымі выехала за мяжу.

Гурвіч Эліяс (ням.: Elias Hurwicz)

Яўрэйска-руска-нямецкі сацыёлаг, перакладчык і публіцыст.

Нарадзіўся 1 мая 1884 г. у Рагачове. Праз некаторы час пасля нараджэння Ільі сям’я пераехала ў горад Глухаў.

У 1902г. Гурвіч паступіў у Кіеўскі універсітэт, таксама заняўшыся ўдасканаленнем сваёй нямецкай мовы (які з’яўляўся хатнім для многіх адукаваных расійскіх габрэяў). У 1905 г. сям’я Гурвічаў, баючыся магчымых пагромаў, пераехала ў Берлін. Эліяс паступіў у Берлінскі універсітэт, дзе ў выніку атрымаў ступень доктара права. Пасля пачатку Першай сусветнай вайны Гурвіч-старэйшы быў высланы ў Расію; Эліяс жа змог застацца ў Германіі.

Пасля вайны Гурвіч стаў вядомы ў колах нямецкай палітычнай грамадскасці як аўтар мноства публікацый, галоўнымі тэмамі якіх былі расійскі рэвалюцыйны рух і змены на палітычнай карце Усходняй Еўропы. У 1922 г. ў Берлін пераехаў далёкі сваяк Гурвіча гісторык С. Дубноў, і Гурвіч пераклаў на нямецкую мову апошні том яго “Сусветнай гісторыі яўрэйскага народа”, якая ўпершыню выйшла ў выдавецтве Jüdische Verlag. У 1926 г. ён перавёў дубноўскія “Лісты аб старым і Новым габрэйстве”, а ў 1937 г. сумесна з Бернгардам Хіршбергам-Шрадэрам перавёў скарочаны варыянт аўтабіяграфіі Дубнова, які выйшаў у Берлінскім выдавецтве Jüdischen Buchvereinigung (Гурвіч таксама стаў рэдактарам дадзенага выдання).

Акрамя палітычных і сацыялагічных работ Гурвіч таксама перакладаў творы Льва Талстога і Шолама Аша. Публікаваўся таксама ў прэсе на іўрыце.

Пасля вайны Гурвіч актыўна друкаваўся ў выданнях габрэйскай абшчыны Берліна.

Памёр 30 верасня 1973 г. у Западным Берліне.

Гусараў Рыгор Андрэявіч

Сяржант Чырвонай Арміі, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 6 лютага 1906 г. ў вёсцы Старая Алешня Рагачоўскага раёна.

Пасля заканчэння пачатковай школы працаваў у калгасе, жыў у вёсцы Холма Назараўскага раёна Краснаярскага края.

У жніўні 1941г. Гусараў быў прызваны на службу ў Рабоча-сялянскую Чырвоную Армію. З верасня таго ж года — на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Удзельнічаў у баях на Смаленскім накірунку, Палтаўска-Крэмянчугскай аперацыі. У баях чатыры разы быў паранены. Да верасня 1943 г. гвардыі сяржант Рыгор Гусараў камандаваў аддзяленнем 184-га гвардзейскага стралковага палка 62-й гвардзейскай стралковай дывізіі 37-й арміі Стэпавага фронту. Вызначыўся падчас Бітвы за Дняпро.

28 верасня 1943г. адным з першых пераправіўся праз Дняпро ў раёне в. Мішурын Рог Верхнядняпроўсага раёна Днепрапятроўскай вобласці Украінскай ССР, захапіў плацдарм і адбіваў шматлікія варожыя кантратакі разам са сваім аддзяленнем. 4 верасня, калі выбыў са строю камандзір узвода, Гусараў замяніў яго сабой і разам з узводам заняў больш выгодны рубеж, што спрыяла паспяховай пераправе астатніх палкавых падраздзяленняў. Потым удзельнічаў у Пяціхатскай і Знаменскай аперацыях.

Быў узнагароджаны ордэнам Леніна і шэрагам медаляў.

23 снежня 1943г. загінуў падчас аднаго з баёў у Смелянскім раёне Чаркаскай вобласці Украінскай ССР. Быў пахаваны ў брацкай магіле у лесе каля вышыні 100,0 у Смелянскім раёне, пазней перапахаваны ў вёсцы Белазор’е Чаркаскага раёна.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 22 лютага 1944 г. за “Мужнасць і гераізм, выяўленыя падчас фарсіравання Дняпра і ў баях на захопленым плацдарме” гвардыі сяржант Рыгор Гусараў пасмяротна быў удастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза.

Гуцін Ілля Львовіч

Жывапісец, Заслужаны мастак Рэспублікі Башкартастан (1995).

Нарадзіўся 2 снежня 1918 г. у Рагачове.

У 1935-1941 гг. працаваў у Музеі гісторыі рэлігіі і атэізму ў Ленінградзе.

У гады Вялікай Айчыннай вайны ў шэрагах абаронцаў Ленінграда ўдзельнічаў у баях за Неўскі пятачок, быў паранены.

З 1943 г. пражываў у Уфе, дзе ў 1945-1955 гг. працаваў мастаком Дзяржаўнага краязнаўчага музея БАССР, у 1960-1970 гг. працаваў у башкірскіх мастацка-вытворчых майстэрняў.

У 1957 г. скончыў філалагічны факультэт БДПІ ім. К. А. Ціміразева (Башкірскі дзяржаўны педагагічны універсітэт імя М. Акмулы).

Член Саюза мастакоў СССР з 1975 г.

Карціны мастака захоўваюцца ў Паўночна дзяржаўным мастацкім музеі імя М. В. Несцерава у Уфе, у прыватных калекцыях.

Узнагароджаны Ордэнам Айчыннай вайны 2-й (1945) і 1-й (1985) ступеняў, Ордэнам Жукава (1997), Залатым ўзнагародным знакам “Духоўнасць, традыцыі, майстэрства” Сакратарыята СХ РФ (2010).

Памёр 11 лістапада 2014г. у Уфе.


Д

Далгалёў Васіль Барысавіч

Беларускі палітык і дыпламат. Кандыдат эканамічных навук, магістр знешнеэканамічнай дзейнасці.

Нарадзіўся 25 мая 1951 г. у Рагачове.

У 1973 г. скончыў Мінскі радыётэхнічны інстытут, у 1993 г. — Беларускі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт і ў 1996 г. — магістратуру Беларускага дзяржаўнага эканамічнага ўніверсітэта. Аўтар больш 20 навуковых прац і манаграфій.

Да 10 красавіка 1995 г. быў дэпутатам Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь 12-га склікання.

З 4 жніўня да 10 кастрычніка 1995 г. быў начальнікам Службы кантролю Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. 10 кастрычніка 1995 г. быў прызначаны намеснікам Прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь. 20 кастрычніка таго ж году быў уключаны ў склад калегіума Савета міністраў. 2 снежня 1998 г. быў прызначаны першым намеснікам прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь.

З 13 сакавіка 2000 г. да 9 сакавіка 2004 г. быў старшынёй Брэсцкага абласнога выканаўчага камітэта.

З 24 кастрычніка 2000 г. член Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь 2-га склікання.

25 сакавіка 2004 г. быў прызначаны Падпаўночным прадстаўніком Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь — намеснікам Прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь.

4 жніўня 2006 г. прызначаны Надзвычайным і Паўнамоцным Паслом Рэспублікі Беларусь у Расійскай Федэрацыі, адстаўлены 8 снежня 2011 г.

З сакавіка 2012 г. — саветнік старшыні праўлення ААТ “Белгазпрамбанк”.

Узнагароджаны Ордэнам Пашаны (2001), Ганаровай граматай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь (2000, 2011).

Далін Давід Юльевіч (сапр. фам. – Левін)

Расійскі палітычны дзеяч, гісторык, палітолаг, рэдактар.

Нарадзіўся 24 мая 1889 г. у Рагачове.

Вучыўся ў Віленскай і Пецярбургскай гімназіях, затым на юрыдычным факультэце Пецярбургскага ўніверсітэта. Удзельнічаў у студэнцкім руху. Пасля арышту і кароткага турэмнага зняволення (1910) эміграваў; вывучаў палітэканомію ў Берлінскім і Гейдэльбергскім універсітэтах, у 1913 г. абараніў у Гейдэльбергу доктарскую дысертацыю.

Пасля Лютаўскай рэвалюцыі вярнуўся ў Расію, далучыўся да інтэрнацыяналісцкага крыла меншавікоў. З 1917 г. член Массавета, рэдактар газеты “Друкар”. У жніўні на меншавіцкім з’ездзе абраны кандыдатам у члены ЦК РСДРП(б). На Надзвычайным з’ездзе РСДРП(б) (лістапад-снежань 1917 г.) абраны членам ЦК.

У эміграцыі з 1921 г. Член замежнай дэлегацыі РСДРП. Рэдактар газеты “Сацыялістычны Веснік”. У 1922 г. выдаў кнігу “Пасля войнаў і рэвалюцый”.

У ЗША з 1940 г. Адышоў ад палітычнага жыцця, займаўся навукова-даследчай працай па праблемах савецкай унутранай і знешняй палітыкі. Гісторык меншавізму. Аўтар 11 навуковых манаграфій.

Памёр 21 лютага 1962 г. у Нью-Ёрку.

Дамброўскі Аляксандр Пятровіч

Пісьменнік.

Нарадзіўся 28 чэрвеня 1950 г. у в. Хімы Рагачоўскага раёна.

Дамброўскі скончыў Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. Скарыны па спецыяльнасці «радыёфізіка», працаваў на радыёзаводзе «Прамень», потым служыў афіцэрам, працаваў у школе настаўнікам фізікі, але зноў прыйшоў працаваць на завод на пасаду вядучага інжынера.

Друкаваўся ў газетах «Гомельская праўда», «Камунар», «Голос», «Ударный труд», «Гомельскі універсітэт».

Аўтар паэтычных зборнікаў «Шчасце жыцця» (2003), «Палескія матывы» (2007), » Куля» (2008), «Паэзія кахання» (2008).

Данілаў Пётр Аляксеевіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 15 кастрычніка 1915 г. у с. Малая Агароўка Цёпла-Агароўскага раёна Тульскай вобласці.

У 1937г. скончыў Іванькаўскі  сеьскагаспадарчы тэхнікум, быў на савецкай і камсамольскай рабоце.

У Чырвонай Арміі з 1937 г. На фронце – з 1941 г.

Памочнік  начальніка  палітаддзела 3-й арміі па рабоце сярод камсамольцаў  маёр П. А. Данілаў вызначыўся ў лютым 1944 г. пры фарсіраванні Дняпра. 21 лютага 1944 г. каля Рагачова асабістым прыкладам падняў байцоў у атаку. Цяжка паранены не пакінуў поля бою. Загінуў у гэтым баі.

Пахаваны ў в. Доўск Рагачоўскага раёна.

Яго імём названа вуліца ў в. Доўск, сярэдняя школа ў с. Спаскае Цёпла-Агароўскага раёна, яго імя высвечана на сцяне-стэле ў скверы Герояў у г. Тула.

Данілюк Леанід Сямёнавіч

Герой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся 3 мая 1919г. у в. Студзёнка Быхаўскага раёна.

Скончыў Магілёўскі педінстытут (1939), Тбіліскае артылерыйскае вучылішча (1941).

У Чырвонай Арміі з 1939 г. У час ВАВ на Паўночна-Заходнім, 2-м Украінскім, 1-м Беларускім франтах.

Камандзір самаходнага артылерыйскага палка маёр Данілюк вызначыўся ў Берлінскай аперацыі. 18 красавіка 1945г. па яго ініцыятыве полк атакаваў ворага каля г. Бернаў. На падбітай самаходнай гармаце Данілюк прарваўся на ўскраіну горада, выклікаў паніку ў радах праціўніка, што садзейнічала паспяховаму  наступленню корпуса.

Да 1955 г. служыў у Савецкай Арміі, падпалкоўнік. Працаваў у Харкаве, Магілёве.

Апошні час жыў у Рагачове, працаваў у таварыстве аўтамотааматараў.

Памёр 24 верасня 1987 г. Пахаваны ў Быхаве.

Імём Л. С. Данілюка названа школа ў г. Бернаў.

Дарохін Іван Нікіціч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 31 сакавіка 1924 г., выхоўваўся ў дзіцячым доме ў г. Ялец Ліпецкай вобласці.

Член КПСС з 1943 г.

Вучыўся ў педінстытуце ў Яльцэ. Працаваў настаўнікам у в. Дзерноўка Красніцкага раёна Ліпецкай вобласці.

У Чырвонай Арміі з 1942 г. На фронце – з 1943 г.

Камандзір  цяжкай самаходнай гарматы малодшы лейтэнант І. Н. Дарохін вызначыўся  пры вызваленні Рагачоўскага раёна Гомельскай вобласці. 24-25 чэрвеня 1944 г. у баях за в. Святое з экіпажам агнём з гарматы знішчыў самаходную устаноўку “фердзінанд”, 3 супрацьтанкавыя гарматы, 2 мінамётных батарэі праціўніка. Загінуў у гэтым баю.

Пахаваны ў брацкай магіле ў в. Заполле Рагачоўскага раёна.

Дворкін Залман-Шымон

Рабін.

Нарадзіўся ў 1901 г. у г. Рагачоў Магілёўскай губерніі.

Атрымаў традыцыйную еўрэйскую рэлігійную адукацыю. Вучыўся ў ешыве «Томхей-Тмимим» (Любавічы).

У 1920-30-я гг. – рабін шэрагу суполак Беларусі і Расіі, у тым ліку ў Старадубе Бранскай вобласці. У 1940-х гг. выкладаў у самаркандскай падпольнай ешыве «Томхей-Тмимим».

У 1946 г. пакінуў СССР.

З пачатку 1950-х гг. – у ЗША. Быў рабінам артадаксальнай абшчыны Пітсбурга, у 1966-85 гг. – рабін любавіцкай супольнасці Нью-Ёрка.

Памёр у 1985 г. у Нью-Ёрку.

Джумагулаў Эльмурза Біймурзаевіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 16 лістапада 1921 г. у с. Карлан-Юрт Хасавюртаўскага раёна Дагестана.

У 1940 г. скончыў  курсы ветфельшараў, працаваў у калгасе.

У Чырвонай Арміі з 1940 г.

У 1942 г. скончыў курсы малодшых лейтэнантаў.

Камандзір узвода  42-га асобнага танкавага палка ст. лейтэнант Джумагулаў вызначыўся 24 чэрвеня 1944 г. Танкавы ўзвод пад яго камандаваннем  перарэзаў  шашу Рагачоў – Бабруйск, што садзейнічала паспяховаму наступленню  савецкіх войск  на Бабруйск.

Да 1973 г. служыў у Савецкай Арміі, палкоўнік.

Ганаровы грамадзянін г. Рагачова.

Імя Джумагулава носіць школа-інтэрнат у г. Хасавюрт.

Дзікан Ігнат Максімавіч

Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху на тэрыторыі Гомельскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Генерал-маёр (1943). 

Нарадзіўся у маі 1900 г. у в. Раеўскія Мазырскага раёна.

У 1919-1941 гг. на савецкай працы ў Гомельскай вобласці.

З ліпеня 1942 г. у тыле ворага: камандзір арганізацыйнай групы, камісар атрада, у сакавіку-верасні 1943 г. – 10-й Журавіцкай партызанскай брыгады, адначасова сакратар Журавіцкага падпольнага РК КП(б)Б.

З кастрычніка 1943 г. – начальнік аператыўнай групы БШПР пры Беларускім, 1-м Беларускім франтах.

З 1944 г. – намеснік старшыні Бабруйскага аблвыканкама.

Памёр 13 лютага 1948 г.

Дзінгол Саламон (Гольдин Шлома) (англ. Dingol Solomon)

Амерыканскі журналіст, драматург і грамадскі дзеяч.

Нарадзіўся 15 сакавіка 1887 г. у Рагачове.

Атрымаў традыцыйную габрэйскую рэлігійную адукацыю. Працягнуў сваё навучанне ў Вільні. Вывучаў эканоміку, літаратуру і філасофію ва Універсітэце Берна.

З 1908 г. жыў у Лондане, працуючы журналістам у розных выданнях на ідышы. У 1916 г. эміграваў у ЗША. Працаваў у рэдакцыі часопіса “Ідышы тагеблат”. З 1920 г. працаваў у рэдакцыі штодзённай газеты “Дэр Тог” (Нью-Ёрк). У 1947-1953 гг. – рэдактарам газеты. З 1953 г. і да канца свайго жыцця рэдактар аб’яднанай “Дэр тог-Моргн часопіс”.

Аўтар п’ес “Дэр нэер” (1920) і “Фремдл блуд” (1922).

Быў віцэ-прэзідэнтам ХИАС, членам праўлення YIVO.

Памёр 12 чэрвеня 1961 г. у Нью-Ёрку.

Дзмітрыеў Міхаіл Апанасавіч

Беларускі вучоны у галіне педагогікі. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, заслужаны настаўнік БССР (1964), Герой Сацыялістычнай Працы (1971), доктар педагагічных навук (1993), прафесар (1994).

Нарадзіўся 23 верасня 1921 г. у в. Барсукі Кармянскай воласці Рагачоўскага павета Гомельскай губерні РСФСР (сучасны аграгарадок у Кармянскім раёне Гомельскай вобласці).

Скончыў няпоўную сярэднюю школу. Працаваў настаўнікам у Кармянскім раёне.

У 1937 г. паступіў у Рагачоўскае педагагічнае вучылішча, пасля другога курса якога паступіў у Рагачоўскі настаўніцкі інстытут (пазней — Мазырскі педагагічны інстытут) і скончыў яго ў 1941 г. Адначасова з 1940 г. працаваў настаўнікам у в. Ліцвінавічы Кармянскага раёна.

З 1 ліпеня 1941 г. залічаны ў Кармянскі знішчальны батальён. У сакавіку 1943 г. залічаны ў склад 10-й Журавіцкай партызанскай брыгады. У 1943 г. быў абраны членам, пазней сакратаром Журавіцкага падпольнага райкама ЛКСМБ. З восені 1943 г. М. А. Дзмітрыеў у складзе 1-й Буда-Кашалёўскай партызанскай брыгады.

Пасля вызвалення раёна ад захопнікаў быў накіраваны працаваць настаўнікам у в. Старыя Журавічы, займаў пасаду дырэктара Журавіцкай сярэдняй школы.

У 1946 г. уступіў у ВКП(б) Беларусі, працаваў інспектарам аддзела адукацыі выканаўчага камітэта Гомельскага абласнога Савета дэпутатаў.

З 1949 г. — загадчык аддзелам народнай адукацыі Кармянскага раённага Савета дэпутатаў працоўных, пазней — дырэктар школы №2 у Карме.

У 1950 г. скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт.

3 1961 г. на пасадзе дырэктара Кармянскага школы-інтэрната.

У 1971 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю.

З 1974 г. рэктар Мазырскага педагагічнага інстытута. У 1985-1999 гг. выкладаў у Гомельскім педагагічным інстытуце.

Аўтар кнігі “У тихой Серебрянки”.

Жыў у Гомелі.

Памёр 10 кастрычніка 2001 г.

Дончык Валянцін

Пісьменнік.

Нарадзіўся 4 студзеня 1931 г. у г. Баку.

З 1935 г. жыў у г. Рагачове.

У 1942 г. 11-гадовым хлапчуком пайшоў у партызанскі атрад імя Кірава Акцябрскага злучэння, а з восені 1943 г. стаў выхаванцам і сувязным  атрада пры 65-й арміі 2-га  Беларускага фронту, у 1944 г. – ардынарцам камандзіра ўзвода 218-га стралковага палка. Накіроўваўся  ў Ташкенцкае ваеннае вучылішча, адкуль уцёк на фронт.

У 14-гадовым узросце ўдзельнічаў у штурме Варшавы і Берліна. За мужнасць і адвагу ў барацьбе з нямецка-фашысцкімі захопнікамі  ўзнагароджаны многімі баявымі ўзнагародамі.

З 1955-1959 гг. працаваў у Рагачове першым сакратаром  райкома камсамола, актыўна займаўся грамадскай дзейнасцю.

З 1959 г., пасля заканчэння БДУ, стаў працаваць у газеце “Знамя юнасці”. Быў рэдактарам  “Чырвонай змены”. Аўтар кнігі  “Рогачёв”, “Звёздный дождь над полем боя” і калектыўных зборнікаў “Піянеры-героі”, “Юнацтва баявое”, “Побач з бацькамі”, “Юные героі Беларусі”.

Памёр у 1986 г.

Драбышэўская Антаніна Міхайлаўна

Нарадзілася 13 кастрычніка 1957 г. ў пасёлку Белае Луганскай вобласці. Жыве ў г. Рагачове.

Вершы  пачала пісаць з 12 год. Друкавалася ў раённай газеце “Свабоднае слова” і калектыўных зборніках “Рагачоўскі розглас”, “Залаты рог”.

Драчоў Уладзімір Карпавіч

Беларускі вучоны ў галіне эканомікі. Доктар эканамічных навук (1977), прафесар (1979). Заслужаны дзеяч навук Латвіі (1986).

Нарадзіўся 14 ліпеня 1926 г. у г. Рагачове.

У 1951 г. прымаў удзел у баявых дзеяннях у Паўночнай Карэе, узнагароджваўся ордэнамі і медалямі СССР, медалём Кітайскай народнай рэспублікі.

Пасля дэмабілізацыі завочна скончыў Ленінградскі дзяржаўны універсітэт па спецыяльнасці «Палітычная эканомія», завочную аспірантуру пры кафедры палітычнай эканоміі Кіеўскага дзяржаўнага універсітэта імя Т. Р. Шаўчэнкі. У Інстытуце эканомікі Акадэміі навук Украіны абараніў кандыдацкую дысертацыю.

У 1968 г. вярнуўся на радзіму ў Беларусь.

У Беларускім дзяржаўным універсітэце абараніў доктарскую дысертацыю, і ў 1977 г. яму была прысуджана вучоная ступень доктара эканамічных навук, а ў 1979 г. — вучонае званне прафесара па кафедры палітычнай эканоміі.

У 1972-1978 гг. кіраваў кафедрай палітычнай эканоміі гістарычнага факультэта БДУ, потым кафедрай палітычнай эканоміі гуманітарных факультэтаў універсітэта. Ён чытаў курсы лекцый па палітычнай эканоміі, методыцы выкладання эканамічных дысцыплін, прапанаваў шэраг канкрэтных мер па актывізацыі прыцягнення замежнага капітала, удасканальванні інвестыцыйнага заканадаўства, арыгінальную сістэму суправаджэння рэестра акцыянераў непасрэдна ў акцыянерным таварыстве.

Пад навуковым кіраўніцтвам У. К. Драчова вывучаецца працэс адаптацыі прыватызаваных прадпрыемстваў Гомельскай вобласці да новых умоў гаспадарання.

Дружкоў Васіль Ільіч

Паэт.

Нарадзіўся 8 мая 1936 г. у в. Палессе Чачэрскага раёна.

Скончыў Гомельскі педагагічны інстытут і Мінскую вышэйшую партыйную школу.

Настаўнічаў, працаваў у рэдакцыі  газеты “Гомельская праўда”, потым – у рэдакцыі газеты “Свабоднае слова”.

Друкаваўся ў часопісах “Крокодил”, “Вожык”, “Нёман”, іншых саюзных і рэспубліканскіх часопісах і газетах, а таксама ў калектыўных зборніках “Трусцой на Парнас” (1988), “О чём поёт народ отчизны” (1987), “Вдохновение” (1996), “Рагачоўскі розглас”, “Залаты рог”.

Аўтар кнігі паэзіі “Весёлый калейдоскоп”.

Дрынь Савелій Рыгоравіч

Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 4 студзеня 1912 г. у в. Таўбозіна Унецкага раёна Бранскай вобласці.

У Чырвонай Арміі з 1943 г.

Стралок 740-га стралковага палка радавы С. Р. Дрынь  вызначыўся  ў баях  за вызваленне Гомельскай вобласці. 25 чэрвеня 1944 г. у крытычны момант бою за в. Святое Рагачоўскага раёна  з камандзірам  роты ст. лейтэнантам В. С. Уткіным са звязкам супрацьтанкавых гранат  кінуўся пад самаходную устаноўку “фердынанд”. Цаной свайго жыцця  воіны сарвалі контратаку праціўніка.

Пахаваны ў г. Рагачоў на вайсковых могілках.


Ё

Ёсеф Розэн (Рагачоўскі гаон (Rogatchover Gaon, “Рагачоўскі геній”)

Равін, адзін з найбуйнейшых у свой час знаўцаў Талмуда.

Нарадзіўся ў 1858 г. у Рагачове.

Вучыўся ў Слуцку, дзе яго настаўнікам быў Ёсеф Доў Салавейчык, а пасля ў Шклове. Быў равінам у Дзвінску.

Памёр у 1936 г. у Вене.


Ж

Жаўрук Алесь (Сінічкін Аляксандр Дзмітрыевіч)

Пісьменнік.

Нарадзіўся 19 жніўня 1910 г. у в. Сянно Віцебскай вобласці.

У 1927 г. паступіў у Рагачоўскі педагагічны тэхнікум, пасля заканчэння якога настаўнічаў у 1938 г. у саўгасе “Сосны” Любаньскага раёна.

Скончыў Маскоўскі інстытут  гісторыі, філасофіі і літаратуры імя М. Г. Чарнышэўскага. Займаўся ў аспірантуры  пры АН БССР.

У 1939 г. прызваны  ў Савецкую Армію. Быў ваенным карэспандэнтам  армейскай газеты “В бой за Родину”. З пачатку  Вялікай Айчынай вайны быў на фронце.

Першыя вершы пачаў друкаваць з 1926 г. Выдаў зборнікі вершаў “Ручаіны” (1936), “Дняпро выходзіць з берагоў” (1938).

Надрукаваны напісаныя  ў сааўтарстве з А. Ушаковым для дзяцей паэмы “Пра майго таварыша” (1939), “Пра слаўных папанінцаў нашага дзетсада” (1939) і зборнік вершаў “Пра майго катка” (1950).

У 1960г. выйшла  “Выбранае”, у 1987 г. – “Крывёю сэрца” (вершы, паэмы, успаміны пра паэта).

Аўтар лібрэта аперэты “Зарэчны барок” (з А.Ушаковым, пастаўлена ў 1940).

Загінуў 23 жніўня 1942 г. пад Сталінградам.

Жбанкоў Расціслаў Пятровіч

Беларускі вучоны, доктар фізіка-матэматычных навук (1972), прафесар (1974), член-карэспандэнт Беларускага аддзялення Міжнароднай інжынернай акадэміі (1992).

Нарадзіўся  30 кастрычніка 1930 г. у г. Рагачове.

Скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (1954). З 1959 г. працуе ў інстытуце фізікі Акадэміі навук Беларусі (з 1970 г. загадчык лабараторыі  малекулярнага спектральнага аналізу). Мае працы па спектраскапіі вугляродаў і прыродных высокамалекулярных злучэнняў. Вывучае цэлюлозу і іншыя выгляроды метадамі малекулярнай спектраскапіі і малекулярнай механікі.

Аўтар 8 манаграфій, шматлікіх артыкулаў, мае 45 вынаходніцтваў.

Лаурэат прэміі Савета міністраў СССР (1987).

Жгіроў Піліп Ерафеевіч

Генерал-маёр. Герой Савецкага Саюза.

Нарадзіўся 29 кастрычніка (11 лістапада) 1911 г. у в. Гута Рагачоўскага раёна.

Пасля заканчэння вучэбна-кааператыўнага камбіната ў Бабруйску працаваў у калгасе.

У 1933 г. быў прызваны на службу ў Чырвоную Армію.

У 1939 г. скончыў Маскоўскае ваеннае пяхотнае вучылішча. Удзельнічаў у баях на Халхін-Голе.

З кастрычніка 1942 г. – на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Прыймаў удзел у баях на Сталінградскім, Данскім, Бранскім, Цэнтральным і 1-ым Беларускім франтах. Да верасня 1943 г. гвардыі маёр П. Жгіроў быў начальнікам штаба 221-а стралковага палка 77-й гвардзейскай стралковай дывізіі 61-й арміі Цэнтральнага фронта.

Вызначыўся ў ходзе бітвы за Дняпро. У ноч з 27 на 28 верасня 1943 г. полк Жгірова, які ён узначальваў, дзякуючы дакладнай і зладжанай дзейнасці штаба паспяхова пераправіўся пад масіраваным варожым агнём праз Дняпро у раёне в. Вялле Брагінскага раёна Гомельскай вобласці. Полк паспяхова захапіў плацдарм на заходнім беразе Дняпра і прайшоў шэсць кіламетраў наперад.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 студзеня 1944 г. за “Узорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецкімі захопнікамі і паказаныя пры гэтым мужнасць і гераізм” гвардыі маёр П. Жгіроў быў удастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медаля “Залатая Зорка”.

Са студзеня 1944г. Жгіроў камандаваў 218-м стралковым палком. Пасля заканчэння вайны ён працягнуў службу ў Савецкай Арміі.

У 1947г. скончыў Ваенную акадэмію імя Фрунзэ, у 1955 г. — Ваенную акадэмію Генеральнага штаба.

У 1963г. у званні гвардыі генерал-маёра Жгіроў быў звольнены ў запас. Пражываў у Санкт-Пецярбургу.

Быў таксама ўзнагароджаны трымя ордэнамі Чырвонгага Сцяга, ордэнамі Айчыннай вайны 1-й ступені і Чырвонай Зоркі, шэрагам медалёў.

Памер 20 студзеня 1998 г., пахаваны на Багаслоўскіх могілках Санкт-Пецярбурга.

Жолудзеў Віктар Рыгоравіч

Генерал-маёр. Герой Савецкага Саюза (1944).

Нарадзіўся 22 сакавика 1905 г. у г. Угліч Яраслаўскай вобласці.

У Чырвонай Арміі з 1921 г. Удзельнік баёў на КВЖД у 1929 г. У Вялікую Айчыную вайну ўдзельнічаў у Сталінградскай і Курскай бітвах.

Вызначыўся ў Беларускай аперацыі. 24 чэрвеня 1944 г. стралковы корпус пад камандаваннем  генерал-маёра В. Р. Жолудзева  фарсіраваў р. Друць у Рагачоўскім раёне, прарваў варожую абарону, перарэзаў шашу  Магілёў – Бабруйск, фарсіраваў рэкі Ольса і Бярэзіна. Вызваліў гарадскія пасёлкі Клічаў і Бярэзіно, вёў наступленне ў напрамку Мінска, 3 липеня 1944 г. удзельнічаў у яго вызваленні.

В. Р. Жолудзеў загінуў 21 липеня 1944 г. у баі каля г. Ваўкавыск. Пахаваны ў Ваўкавыску ў брацкай магіле  савецкіх воінаў.

Імём В. Р. Жолудзева названы вуліцы ў г. Ваўкавыск, г. Валгаград, у Гродзенскім гісторыка-геалагічным музеі экспануюцца матэрыялы пра яго, каля Ваўкавыскай сярэдняй школы №1 устаноўлены яго бюст, імя героя ўвекавечана ў Сталінградскім мемарыяле.

Жураўлёў Міхаіл Пятровіч

Удзельнік партызанскага руху на Рагачоўшчыне у гады Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся ў 1915 г. у мястэчку Свержань Рагачоўскага раёна.

Перад вайной скончыў ваеннае вучылішча. Прымаў удзел у Смаленскай бітве ў раёне Віцебска, дзе быў паранены. Пасля выздараўлення вярнуўся ў родную вёску.

З кастрычніка 1941 г. ўзначаліў Свержаньскую камсамольскую арганізацыю.

З кастрычніка 1942 г.  у партызанах. У сакавіку – кастрычніку 1943 г.  камандзір 261-га атрада 10-й Журавічскай брыгады.

Пасля вайны знаходзіўся на савецкай рабоце ў г.п. Дзятлава Гродзенскай вобласці.

Узнагароджаны ордэнамі Айчынай вайны 1 і 2 ступеняў, Чырвонай Зоркі і медалямі.


З

Завіша Канстанцін Іванавіч

Беларускі жывапісец.

Нарадзіўся 7 (20) лістапада 1904 г. у Рагачове.

У 1930 г. скончыў Віцебскі мастацкі тэхнікум.

Удзельнік Вялікай Айчынай вайны.

У мастацкіх выстаўках удзельнічаў з 1932 г.

Працаваў пераважна ў галіне лірычнага пейзажа і нацюрморта: “Асенні матыў” (1937), “Стары Мінск” і “Стары дворык” (да 1940) і інш. Аўтар сюжэтна-тэматычных карцін “Пасля работы” (1957), “Юныя рыбаловы” (1963), “Першы рэйс” (1967) і інш.

Памёр 28 лютага 1984 г.

Зайцаў Андрэй Раманавіч

Пісьменнік.

Нарадзіўся 6 лістапада 1936 г. у в. Мадора Рагачоўскага раёна.

Закончыў Беларускі Дзяржаўны універсітэт, працаваў настаўнікам у Балатнянскай сярэдняй школе.

Напісаў аповесць “Побач з Дняпром” аб партызанскім руху на Рагачоўшчыне, шэраг апавяданняў і замалёвак.

Друкаваўся ў газеце “Свабоднае слова”.

Зайцаў Якаў Паўлавіч

Герой Савецкага Саюза (1944). Удзельнік вызвалення г. Рагачова.

Нарадзіўся 6 студзеня 1918 г. у в. Нікольскае (цяпер Усманского раёна) Ліпецкай вобласці.

Член ВКП (б) / КПСС з 1937 г. Адукацыя няпоўная сярэдняя. Працаваў слесарам у аўтамайстэрні горада Сочы.

У Чырвонай Арміі з 1938 г. У 1939 г. скончыў палкавую школу сяржантаў.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны з мая 1942 г.

Камандзір узвода процітанкавых стрэльбаў (ПТР) 336-га гвардзейскага стралковага палка (120-я гвардзейская стралковая дывізія, 3-я армія, 1-ы Беларускі фронт) камсамолец гвардыі малодшы лейтэнант Якаў 3айцаў з узводам ў лютым 1944 г. фарсіраваў р. Днепр  на поўнач ад г. Рагачоў і першым уварваўся ў горад. Асабіста знішчыў дзесяткі гітлераўцаў.

Пасля вайны дэмабілізаваўся з радоў Савецкай Арміі. Працаваў загадчыкам складам ремстройгруппы Сочынскага курортторга. Жыў у г. Сочы Краснадарскага краю.

Памёр 19 мая 1973 г. Пахаваны на Старым гарадскіх могілках у Сочы.

Узнагароджаны ордэнамі Леніна, Айчыннай вайны 1-й ступені, медалямі.

Зарыцкі Аляксей

Пісьменнік.

Нарадзіўся 9 (22) сакавіка 1911 г. у г. Хоцімску Клімавіцкага павета.

Дзяцінства прайшло ў Астэрманску пад Жлобінам. У 1916-1917 гг. жыў з бацькам у в. Забалоцце пад Рагачовам, а за тым, да 1927 г. – у самім гарадку.

Тут, у мясцовай школе ён сябраваў з будучым паэтам А. Жаўруком, з якім разам выдавалі сатырычную газету «Смех і слёзы», называючы сябе піянер-сатырыкамі Кіко і Кока. Разам яны напісалі і аповесць «Аб тым галасілі варштаты», рукапіс якой не захаваўся.

Афіцыйна дэбютаваў А. Зарыцкі ўжо пасля таго, як з’ехаў з Рагачова. Потым ён здабудзе сур’ёзную адукацыю ў Маскве, стане добрым паэтам і цудоўным перакладчыкам, будзе пісаць нарысы, літаратурныя артыкулы, рэцэнзіі і ўспаміны-згадкі пра сяброў-паэтаў.

Свой другі зборнік, у які будуць уключаны вершы ваенных гадоў і са з’яўленнем якога, па сутнасці, і звязана станаўленне Зарэцкага-паэта, ён назаве сімвалічна – «Дняпроўскае рэха» (1946).

Памёр 29 кастрычніка 1987 г.

Захарава Аляксандра Нічыпараўна

Адна з арганізатараў партызанскага руху на Гомельшчыне ў гады Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзілася 22 сакавіка 1903 г. у с. Паліеўка Ямпольскага раёна Сумскай вобласці.

З 1923 г. настаўнічала.

З 1938 г. у Стаўрапольскім крайкоме, з 1940 г. у Беластоцкім абкоме КП(б)Б.

З лютага  1943 г. – лектар Рагачоўскага падпольнага РК КП(б)Б.

З лістапада 1943 г. – камісар 255-га партызанскага палка.

З 1945 г. – лектар, намеснік загадчыка аддзела прапаганды і агітацыі  ЦК КП(б)Б.

У 1947-1959 гг. – намеснік старшыні  Прэзідыўма Вярхоўнага Савета БССР, дырэктар Дома-музея 1-га з’езда РСДРП.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР у 1947-1959 гг.

З 1959 на пенсіі.

Узнагароджана ордэнамі Леніна, Айчынай вайны 2-й ступені, баявым ордэнам Рэспублікі Югаславія, медалямі.

Збароўскі Станіслаў Рувімавіч (Раманавіч)

Мастак.

Нарадзіўся 23 лістапада 1948 г. у в. Асіннікі Рагачоўскага раёна.

Вучыўся ў Забалацкай школе і школе №3 г. Рагачова.

Пасля школы паступіў у Бабруйскае мастацкае вучылішча. Атрымаў спецыяльнасць мастака-афарміцеля. Служыў у арміі. Працаваў не па спецыяльнасці ў розных арганізацыях.

З 1996 г. – мастак-афарміцель у санаторыі “Прыдняпроўскі”. Малюе, у асноўным, пейзажы. Займаецца карыкатурай.

За апошнія  годы напісаў каля 500 карцін (знаходзяцца ў санаторыі “Прыдняпроўскі”).

Зараз на пенсіі.

Золак Янка (Даніловіч Антон Міхайлавіч)

Беларускі паэт-эмігрант, празаік, выдавец.

Нарадзіўся 1 лістапада 1912 г. у в. Лучнікі Слуцкага павета (цяпер — прыгарад Слуцка).

Першую адукацыю атрымаў у Лучнікоўскай сямігодцы, пасля якой два разы падаваў заявы ў Слуцкі педтэхнікум, але ў прыёме яму адмаўлялі.

Скончыў Рагачоўскія настаўніцкія курсы (1930). У 1930-1935 гг. вучыўся на завочным аддзяленні Мінскага педагагічнага тэхнікума.

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны адправіўся на зборны пункт мабілізацыі ў Бабруйск, дзе паведамілі, што ваенкамат выехаў у Рагачоў, куды ўжо нельга было трапіць. Неўзабаве вярнуўся ў Лучнікі.

Пачалі выдаваць рукапісны часопіс “Васілёк”, дзе А. Даніловіч друкаваў свае вершы пад псеўданімам Антось Пясьняр.

Каб пазбегнуць рэпрэсій Я. Золак быў вымушаны эміграваць за мяжу.

У Міхельсдорфе наладзіў выданне часопісаў “Вызваленне” і “Дзіда”.

У 1951г. пераехаў у Злучаныя Штаты Амерыкі. У 1957г. атрымаў амерыканскае грамадзянства.

Выдаў двухтомнік сваіх вершаў, а таксама зборнік гумарэсак “За чужы грэх”. Акрамя вершаў пісаў апавяданні, аповесці “Бывай, незваротная” і “Т.Д.Ч.”, для дзяцей напісаў казку “Бабок”.

Найбольш значнымі ў мастацкіх адносінах былі аповесці “Віталія”, “Ціхі стаў”.

Некалькі разоў напачатку 90-х прыязджаў на Радзіму. Тут у 1996 г. выйшаў яго паэтычны зборнік “Віхор з Радзімай краіны”.

Памёр 30 снежня 2000 г. Пахаваны на беларускіх могілках у Саўт-Рыверы (Нью-Джэрсі).


І

Ільін Юрый Іванавіч

Украінскі ваеначальнік.

Нарадзіўся 21 жніўня 1962 г. у Рагачове.

Скончыў Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча ў 1979 г., Адэскае вышэйшае артылерыйскае каманднае вучылішча імя М. В. Фрунзе ў 1983 г., факультэт падрыхтоўкі спецыялістаў аператыўна-стратэгічнага ўзроўню нацыянальнага універсітэта абароны Украіны ў 2010г.

У 1983-1991 гг. служыў у асобнай брыгадзе марской пяхоты Чарнаморскага флоту на пасадах камандзіра ўзвода, камандзіра батарэі.

У 1991-1998 гг. праходзіў службу ў штабе Ваенна-Марскіх Сіл Украіны.

Са жніўня 1998 г. па снежань 2003 г. камандаваў асобнай брыгадай марской пяхоты ВМСУ.

Са снежня 2003 г. па чэрвень 2005 г. праходзіў службу ў штабе ВМСУ на пасадах намесніка начальніка, начальніка ўпраўлення абароннага планавання.

З чэрвеня 2005 г. па жнівень 2008 г. быў ваенным прадстаўніком у міжнародных штабах і місіях у ЗША.

Са жніўня 2008 г. па ліпень 2012 г. – першы намеснік начальніка штаба, начальнік штаба-першы намеснік камандуючага ВМСУ.

27 ліпеня 2012 г. – 19 лютага 2014 г. – камандуючы ВМСУ.

24 жніўня 2013 г. Ільіну было прысвоена воінскае званне “Адмірал”.

19 лютага 2014 г. быў вызвалены ад пасады камандуючага ВМСУ і прызначаны начальнікам Генеральнага штаба Узброеных Сіл Украіны і галоўнакамандуючым узброенымі сіламі Украіны.

Іолшыны Васіль Васільевіч і Варвара Аляксееўна

Міцэнаты.

Яны пасяліліся ў г. Рагачове ў 1862 г.

Звестак пра Іолшыных захавалася вельмі мала, нават не ведома адкуль яны родам, калі нарадзіліся і памерлі.

Рагачоўскі краязнаўца У. Паладзенка на аснове “Памятных книжек Могилёвской губернии” і ўспамінаў старажылаў склаў невялікую гістарычную даведку пра Іолшыных.

В. В. Іолшын служыў у кавалерыі, быў удзельнікам Крымскай ваеннай кампаніі 1853-1856 гг.

Пасля выхаду ў адстаўку ў званні штаб-ротмістра ён перасяліўся з жонкай (Варварай Аляксееўнай) у г. Рагачоў.

Васіля Васільевіча абралі ганаровым наглядчыкам дваранскага 5-ці класавага вучылішча, а ў 1864 г. – прадвадзіцелем панятовага дваранства. Гэту апошнюю пасаду ён захаваў  за сабой да 1893(94)г. Ён аказаў вялікі ўплыў на развіццё г. Рагачова.

Іолшыны дзяцей не мелі і свой дом завяшчалі гораду. Там пасля іх смерці размясцілася гасцініца “Савой” і грамадзянскі клуб.

Паводле завяшчання, на сродкі Варвары Аляксееўны ў Рагачове былі пабудаваны гарадскі тэатр на 600 месцаў, рэальнае вучылішча і закладзены парк Цымермана. Вучылішча было  забяспечана мэбляй, нагляднымі дапаможнікамі, мела добра падабраную бібліятэку, а таксама абсерваторыю і электрастанцыю. Пяцідзесяці бедным  навучэнцам вучылішча Варвара Аляксееўна вызначыла стыпендыі, бясплатнае навучэнне і грашовую дапамогу для набыцця вучнёўскай формы і падручнікаў. Для бедных састарэлых людзей  на сродкі Іолшыных у Рагачове быў адчынены прытулак.

Пахавалі Васіля Ваільевіча і Варвару Аляксееўну на гарадскіх могілках.

У памяць пра іх адну з вуліц нашага горада назвалі Іолшынскай.

Ісаенка Іван Васільевіч

Герой Сацялістычнай Працы (1966).

Нарадзіўся ў 1922 годзе ў в. Прудок Чэрыкаўскага раёна.

Удзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне, баявы шлях закончыў на Эльбе.

У 1946 г. дэмабілізаваўся i вярнуўся ў родную вёску.

Паступіў вучыцца на курсы майстроў-масларобаў у г. Рагачове. Пасля курсаў накіраваны на Свенскі малочны завод. Праз дзесяць гадоў назначаны майстрам маслацэха Рагачоўскага малочнага камбіната.

У 1967 г. удастоены званняў “Лепшы маслароб” i “Ударнік камуністычнай працы”.

Яго творчая і рацыяналізатарская дзейнасць была адзначана Ганаровым Дыпломам Галоўнага камітэта ВДНХ СССР.

3 1978 г. назначаны інжынерам-тэхнолагам Рагачоўскага малочнага камбіната.

На пенсіі працаваў інжынерам-тэхнолагам сыравіннага аддзела.

У 1982 г. загінуў у аварыі. Пахаваны на могілках у в. Задруцце Рагачоўскага раёна.

Ісакаў Георгій Пятровіч

Гвардыі генерал-маёр. Герой Савецкага Саюза (1943).

Нарадзіўся 29 студзеня (11 лютага) 1896 г. у в. Вялікая Крушынаўка Рагачоўскага раёна.

У Чырвонай Арміі ў 1918-1922 гг. і з 1940 г.

У 1929 г. скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт.

Удзельнік Грамадзянскай вайны.

У 1922-1940 гг. на савецкай і прафсаюзнай рабоце ў Гомельскай вобласці і ў сталіцы Беларусі – Мінску.

У 1941 г. скончыў Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзэ.

У баях Вялікай Айчыннай вайны са жніўня 1941 г.

9 кастрычніка 1942 г. палкоўнік Г. П. Ісакаў прызначаны камандзірам 96-й стралковай дывізіі (21-я армія, Данскі фронт), байцы якой асабліва вызначыліся ў ходзе аперацыі “Кальцо” — па знішчэнні акружанай групоўкі ворага ў раёне Сталінграда. За баявыя заслугі, мужнасць і гераізм асабістага састава 96-й стралковай дывізіі ў Сталінградскай бітве, 6 студзеня 1943г. яна была пераўтворана 68-ю гвардзейскую стралковую дывізію.

Пастанаўленнем Савета Народных Камісараў Саюза ССР ад 22 студзеня 1943 г. палкоўніку Г. П. Ісакаву нададзена воінскае званне “Генерал-маёр”.

68-я гвардзейская стралковая дывізія (40-я армія, Варонежскі фронт) пад камандаваннем генерал-маёра Г.П. Ісакава у верасні 1943 г. падчас фарсіравання ракі Дняпро на поўдзень ад Кіева захапіла і стойка ўтрымлівала плацдарм.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 23 кастрычніка 1943 г. за ўмелае камандаванне стралковай дывізіяй, мужнасць і гераізм, паказаныя ў барацьбе з нямецка-фашысцкімі захопнікамі, генерал-маёру Ісакаву нададзена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна леніна і медаля “Залатая зорка”.

У 1943 г. скончыў паскораны курс Ваеннай акадэміі Генеральнага штаба, а 7 снежня 1944 г. быў прызначаны камандзірам 18-й гвардзейскай стралковай дывізіі.

З 23 красавіка 1945 г. — камандзір 16-й гвардзейскай стралковай Карачэўскай ордэна Леніна, Чырванасцяжнай, ордэна Суворава 2-й ступені дывізіі (36-ы гварджейскі стралковы Нёманскі Чырванасцяжны корпус, 11-я гвардзейская армія, 3-і Беларускі фронт).

Пасля вайны працягваў службу ў арміі. Быў начальнікам ваенных кафедр Тартускага дзяржаўнага ўніверсітэта, Эстонскай сельскагаспадарчай акадэміі.

З 1955г. – у запасе.

Быў таксама ўзнагароджаны 2 ордэнамі Чырвонага Сцяга, ордэнамі Суворава 2-й ступені, Чырвонай Зоркі, медалём “За баявыя заслугі” і іншымі медалямі.

Памёр 4 лютага 1961 г. Пахаваны на могілках Райніса ў Рызе.

У Рагачове на Алее Герояў у Піянерскім парке ўсталяваны памятны знак Г. П. Ісакаву.


К

Каваленка Канстанцін Валер'евіч

Савецкі, беларускі і расійскі футбаліст.

Нарадзіўся 2 лютага 1975 г. у Рагачове.

Футбольную кар’еру пачаў у клубах другой лігі Краснадарскага краю. На вышэйшым узроўні выступаў за ўкраінскі “Крэмень” (Кременчуг), расійскія “Спартак” (Масква), “Жамчужыну” (Сочы), “Аланію” (Уладзікаўказ) , “Чарнаморац” (Наварасійск), “Сатурн”-Ren TV (Раменскае).

Згуляў два матчы за зборную Беларусі.

Пасля сыходу з “Спартака” права на Каваленку выкупілі ў клуба прыватныя асобы, з-за чаго футбаліст быў вымушаны за два гады змяніць вялікую колькасць клубаў. У 1999 г. трансферны ліст Каваленкі выкупіла “Аланія”.

12 верасня 2018 г. прыняў удзел у матчы адроджанай заўзятарамі і былымі гульцамі клуба каманды “Кубань”, адзначыўся голам з пенальці.

Кавалёў Аляксандр Аляксандравіч

Украінскі савецкі скульптар. Народны мастак УССР (1963). Народны мастак СССР (1979). Майстар станковага і манументальнага партрэта.

Нарадзіўся 18 (31) снежня 1915 г. у Рагачове.

У 1941г. скончыў КГХІ. У 1944 г. пачаў працаваць старэйшым выкладчыкам скульптуры і малюнка Рэспубліканскай мастацкай школы ім. Т.Г. Шаўчэнкі пры Кіеўскім мастацкім інстытуце.

Узнагароджаны Сталінскай прэміяй другой ступені (1950) – за скульптурны партрэт Олены Хобты, Дзяржаўнай прэміяй УССР імя Т. Г. Шаўчэнкі (1975) – за скульптурныя партрэты М. Ф. Рыльскага, Д. С. Каротчанка, В. П. Філатава, ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга і медалямі.

Памёр у 1991 г.

Кавалёў Мікалай Кузьміч

Падпалкоўнік Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі, Герой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся ў жніўні 1918 г. у в. Новая Селівонаўка Рагачоўскага раёна.

Атрымаў сярэднюю адукацыю, пасля чаго працаваў тэхнікам у дэпо станцыі “Жлобін”.

У 1938 г. быў прызваны на службу ў Рабоча-сялянскую чырвоную Армію. У 1941 г. ён скончыў ваенна-палітычнае вучылішча. Са жніўня таго ж года – на франтах Вялікай Айчыннай вайны. У 1943 г. скончыў курс “Выстрал”.

Да вясны 1945 г. падпалкоўнік Кавлёў камандаваў 1126-м стралковым палком 334-й стралковай дывізіі 2-й гвардзейкай арміі 3-га Беларускага форнта. Вызначыўся падчас баёў ва Усходняй Прусіі.

У сакавіку 1945 г. яго полк прарваў нямецкую абарону каля Мазурскіх азёраў, прычыніўшы ворагу вялікія страты. Працягвая развіваць наступленне, полк пераадолеў пяць ліній варожых траншэяў і мінныя палі, пасля чаго выйшаў да в. Ленхефен (цяпер не існуе, знаходзілася у 37 кіламетрах на паўночным захадзе ад цяперашняга Баграціёнаўска). У раёне гэтай вёскі, Кавалёў, які дзейнічаў разам з невялікай групай байцоў свайго палка, знішчыў і ўзяў у плен некалькі дзясяткаў салдатаў і афіцэраў ворага, захапіў 6 гармат і 14 кулямётаў.

Узнагароджаны ордэнамі Леніна, Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны 1-й і 2-й ступеняў, медалём.

17 сакавіка 1945 г. загінуў у баі. Пахаваны ў г. Баграціёнаўск Калінінградскай вобласці.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 29 чэрвеня 1945 г. падпалкоўнік Мікалай Кавалёў пасмяротна быў удастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза.

У гонар Кавалёва названая вуліца ў Жлобіне.

Кавалёў Рыгор Сямёнавіч

Сяржант Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі, Герой Савецкага Саюза.

Нарадзіўся 25 красавіка (8 мая) 1902 г. у в. Вялікая Крушынаўка Рагачоўскага раёна.

У 1924-1928 гг. праходзіў службу ў Рабоча-сялянскай чырвонай Арміі.

З 1932 г. працаваў старшынёй калгаса на радзіме. У пачатку Вялікай Айчыннай вайны апынуўся ў акупацыі і ўступіў байцом у партызанскі атрад.

У жніўні 1944 г. быў другі раз прызваны ў армію, быў стралком 2-й матастралковай быгады 3-га гвардзейскага танкавага корпуса 5-й гвардзейскай танкавай арміі 1-га Прыбалтыйскага фронту. Вызначыўся падчас Шаўляйскай аперацыі.

18 жніўня 1944 г. знаходзіўся сярод савецкіх байцоў, якія абаранялі вышыню на захадзе ад Шаўляя ад магутнай кантратакі батальёна пяхоты ворага, 23 танкаў і 9 бранетранспарцёраў. У крытычны момант бою са звязкай ручных гранат кінуўся пад нямецкі танк, коштам свайго жыцця знішчыўшы яго. Першапачаткова быў пахаваны ў літоўскай в. Купры, але потым быў перапахаваны ў мястэчку Гінкунай Шаўляйскага раёна Літвы.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 24 сакавіка 1945 г. за “Узорнае выкананне баявых заданяў камандавання на фронце барацьбы з нямецкімі захопнікамі і паказаныя пры гэтым мужнасць і гераізм” гвардыі сяржант Рыгор Кавалёў быў удастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза. Таксама пасмяротна быў узнагароджаны ордэнам Леніна.

Каз Цыля Маісееўна

Савецкі вучоны-прававед, кандыдат юрыдычных навук (1952), дацэнт (1957).

Нарадзілася 5 мая 1925 г. у Рагачове.

1943 г. – праца сакратаром судовага пасяджэння народнага суда ў сяле Ленинполь Фрунзенскай вобласці Кіргізскай Рэспублікі.

1944-1948 гг. – вучоба ў Саратаўскім юрыдычным інстытуце ім. Д. І. Курскага.

1948-1952 гг. – вучоба ў аспірантуры Харкаўскага юрыдычнага інстытута.

З 1951 г. – праца на кафедры крымінальнага працэсу Саратаўскага юрыдычнага інстытута.

1952 г. – абарона кандыдацкай дысертацыі на тэму “Прававая прырода прысуду ў Савецкім крымінальным працэсе”.

З 1954 г. – Народны засядацель Кіраўскага раённага народнага суда г. Саратава.

1957 г. – прызначэнне на пасаду дацэнта кафедры крымінальнага працэсу.

1963-1965 гг. – дэкан завочнага факультэта Саратаўскага юрыдычнага інстытута ім. Д. І. Курскага.

1971-1973 гг. – загадчыца кафедры крымінальнага працэсу Саратаўскага юрыдычнага інстытута.

Ёю апублікавана больш за 70 навуковых прац, прысвечаныя праблемам тэорыі доказаў, даказвання, суб’ектаў даказвання і прадмета даказвання.

Памерла ў снежні 1987 г. у Саратаве.

Калеснікаў Віталій Міхайлавіч

Герой Савецкага Саюза.

Нарадзіўся 15 жніўня 1922 г. у Рагачове.

Вучыўся ў Рагачоўскім педагагічным інстытуце.

У лютым 1941 г. быў прызваны ў Рабоча-сялянскую Чырвоную Армію. З чэрвеня таго ж года – на франтах Вялікай Айчыннай вайны.

У 1942 г. скончыў курсы малодшых лейтэнантаў. Да верасня 1943 г. гвардыі малодшы лейтэнант В. Калеснікаў камандаваў узводам 221-га гвардзейскага стралковага палка 77-й гвардзейскай стралковай дывізіі 61-й арміі Цэнтральнага фронта. Вызначыўся падчас бітвы за Дняпро.

28 верасня 1943 г. Калеснікаў адным з першых пераправіўся праз Дняпро ў раёне в. Вялле Брагінскага раёна. Падчас баёў на плацдарме на заходнім беразе ракі ён падняў сваіх байцоў у штыкавую атаку. У тых баях Калеснікаў асабіста знішчыў некалькі дзясяткаў салдатаў і афіцэраў ворага.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 студзеня 1944 г. гвардыі малодшы лейтэнант В. Калеснікаў быў удастоены высокага звання Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медаля “Залатая Зорка”.

Пасля заканчэння вайны працягнуў службу ў Савецкай Арміі. У 1952 г. скончыў Ваеннай акадэміі імя Фрунзэ, у 1961 г. – Ваенную акадэмію Генеральнага штаба.

Узнагароджаны ордэнамі Чырвонага Сцяга, Аляксандра Неўскага, Айчыннай вайны 1-й ступені, Чырвонай Зоркі, шэрагам медалёў.

Памёр 25 студзеня 1964 г., пахаваны ў Рагачове.

У гонар В. М. Калеснікава названая вуліца, Сярэдняя школа №2 і ўсталяваны абеліск у Рагачове.

Калубовіч Аўген Тодаравіч

Беларускі пісьменнік, гісторык, грамадскі і палітычны дзеяч, настаўнік.

Нарадзіўся 5 сакавіка 1910 г. у мястэчку Ціхінічы Рагачоўскага раёна.

Скончыў пачатковую школу ў сваім мястэчку, сямігодку ў Рэчыцы, а ў 1930 г. педтэхнікум у мястэчку Бабчын Хойніцкага р-на.

Арыштаваны 30 мая 1930 г. за прыналежнасць да тайнай беларускай нацыяналістычнай арганізацыі альтруістаў. Прыгавораны да 3 гадоў канцлагераў. Пакаранне адбываў у Вішарскіх лагерах, Дальлагу, Бамлагу. У Беларусь вярнуўся ў 1933 г.

Настаўнічаў у Хойніцкім раёне. У 1934-1935 гг. выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Мінску.

У 1939 г. скончыў Мінскі педагагічны інстытут, працаваў кансультантам-метадыстам Наркамасветы БССР.

З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны мабілізаваны ў армію; трапіў пад Масквой у акружэнне; вярнуўся ў Мінск.

Супрацоўнічаў з нямецкімі ўладамі; уваходзіў у склад Беларускай рады даверу (1943), Беларускай Цэнтральнай Рады (1943-44), дзе кіраваў Аддзелам прапаганды, прэсы і культуры.

Удзельнік 2-га Усебеларускага кангрэса, на якім выступіў з асноўным дакладам “Аб канчальным разрыве Беларусі з Масквой і аб уневажненні маскоўскага голасу ў беларускіх справах”. Па выніках даклада была прынята рэзалюцыя, якая ў завуаляванай форме абвяшчала незалежнасць Беларусі.

З 1944г. у Германіі. З 1945г. у заходняй зоне акупацыі Германіі; выкладаў у Беларускай гімназіі імя Я. Купалы, удзельнічаў у арганізацыі працы Беларускага нацыянальнага камітэта ў Рэгенсбургу. Пасля аднаўлення ў снежні 1947г. Рады БНР увайшоў у яе склад. Быў прэм’ер-міністрам Урада БНР.

З 1950г. у ЗША. Выдаваў “Бюлетэнь” Злучанага беларускага камітэта ў Кліўлендзе. У 1953 г. арганізаваў выданне бюлетэня “Абежнік Цэнтральнага Камітэту Аб’яднання беларускіх нацыянал-дэмакратаў”.

Аўтар успамінаў пра палітычныя рэпрэсіі 1930-х г. у Беларусі. Укладальнік, рэдактар і адзін з аўтараў зборніка “Янка Купала і Якуб Колас. 1882—1982: Вянок успамінаў пра іх” (1982). Даследаваў гісторыю Беларусі XX ст. Аўтар прац “Мова ў гісторыі беларускага пісьменства”, “Айцы БССР і іхны лёс”, успамінаў “На крыжавой дарозе”.

Памёр 25 мая 1987 г. Пахаваны ў Кліўлендзе.

Камарова Наталля Леанідаўна

Старэйшы  судовы выканаўца суда Рагачоўскага раёна (1998-2002 гг.).

Нарадзілася 26 чэрвеня 1964 г. у в. Хвойня Петрыкаўскага раёна Гомельскай вобласці.

Пасля заканчэння школы з верасня 1981 г. па жнівень 1982 г. працавала прадаўцом магазіна ў в. Чырвоная Слабада Акцябрскага раёна.

У верасні 1982 г. паступіла ў Мінскі тэхнікум савецкай таргоўлі, які скончыла ў ліпені 1984г. па спецыяльнасці “Правазнаўства”.

Са жніўня 1984 г. па люты 1988 г. працавала судовым выканаўцай суда Ленінскага раёна г. Бабруйска.

З сакавіка 1988 г. па студзень 1995 г. – юрыстконсультам  Рагачоўскай аграпрамтэхнікі.

З красавіка 1995 г. па лістапад  1998 г. – судовы выканаўца, а з лістапада 1998 г. і да апошніх дзён – старэйшы  судовы выканаўца суда Рагачоўскага раёна.

12 ліпеня 2002 г. пры выкананні службовых абавязкаў  Н. Л. Камарова загінула.

За мужнасць і адвагу, праяўленыя пры выкананні службовых абавязкаў старэйшы судовы выканаўца суда Рагачоўскага раёна Н. Л. Камарова ўзнагароджана ордэнам “За особое мужество” пасмяротна (сакавік 2003 г.).

Капаў Яўген Іванавіч

Беларускі футбаліст, абаронца.

Нарадзіўся 30 студзеня 1977 г. у Рагачове.

У вышэйшай лізе Беларусі дэбютаваў у 1993 г. у складзе Магілёўскага “Дняпра”, згуляў 420 матчаў, забіў 5 мячоў. 17 лістапада 2012г. выйграўшы разам з “Дняпром” першую лігу абвясціў аб завяршэнні кар’еры.

У 2015 г. аднавіў кар’еру ў Рагачоўскім “Дняпры”.

Чэмпіён Беларусі (1998). Бронзавы прызёр чэмпіянату Беларусі (2009).

Каплан Анатоль (Танхум) Львовіч

Савецкі габрэйскі мастак.

Нарадзіўся 10 студзеня 1903 г. у Рагачове.

У юнацтве падпрацоўваў вырабам шыльдаў, выкладаў маляванне ў школе. Вучыўся ў Вышэйшым мастацка-тэхнічным інстытуце (ВХУТЕИН) у Петраградзе-Ленінградзе (1921-1927).

Жыў у Ленінградзе. У 1937-1940 гг. працаваў у эксперыментальнай літаграфічнай майстэрні Ленінградскага аддзялення Саюза мастакоў.

У 1950-1951 гг. працаваў галоўным мастаком Ленінградскага завода шкла.

Творчасць А. Каплана на працягу ўсяго жыцця была цесна звязана з габрэйскім фальклорам і літаратурай на мове ідыш, яму належаць ілюстрацыі да твораў цэлага шэрагу яўрэйскіх пісьменнікаў, у тым ліку класікаў яўрэйскай літаратуры, а таксама габрэйскім народным песням.

Памёр 3 ліпеня 1980г. Пахаваны ў Ленінградзе на могілках памяці ахвяр 9-га студзеня.

Яго іменем названа Дзіцячая школа мастацтваў у Рагачове.

Каплун Мануэль Самойлавіч

Савецкі вучоны ӯ галіне дэрматавенералогіі. Доктар медыцынскіх навук (1939), прафесар.

Нарадзіўся 20 чэрвеня 1883 г. у Рагачове.

Скончыў Екацерынаслаўскай універсітэт (1921).

У 1924-1930 гг. — асістэнт, з 1930 па 1940 гг. – дацэнт скурных і венерычных хвароб Днепрапятроўскага медінстытута. У 1940-1943 гг. – дырэктар Іркуцкага медыцынскага інстытута. У 1940 г. быў абраны па конкурсе загадчыкам кафедры дэрматавенералогіі ІГМІ. Загадваў кафедрай да 1972 г.

З 1972 па 1974 гг. – кансультант Іркуцкага абласнога скурна-венералагічнага дыспансэра.

З 1940 па 1974 гг. быў старшынёй навуковага таварыства дэрматавенеролагаў ў Іркуцку, абіраўся членам праўлення Ўсерасійскага навуковага таварыства дэрматавенеролагаў і рэдакцыйнага савета часопіса “Веснік дэрматавенералогіі”.

З’яўляўся навуковым кансультантам Іркуцкага клінічнага лепразорыя. Пад яго кіраўніцтвам выконваліся навуковыя даследаванні па лепры і праводзіліся навукова-практычныя канферэнцыі з удзелам дерматовенеролагаў і лепролагаў Сібіры і Далёкага Ўсходу.

Аўтар больш за 150 навуковых прац.

Памёр 29 красавіка 1974 г. у Іркуцку.

Карпачоў Эдуард Маркавіч

Беларускі празаік і перакладчык

Нарадзіўся 27 студзеня 1937 г. у Рагачове.

У час вайны з бацькамі быў у партызанскім атрадзе. Пасля вызвалення сям’я жыла ў горадзе Гомелі, затым у Рэчыцы, дзе будучы пісьменнік скончыў школу.

У 1955-1960 гг. вучыўся на факультэце журналістыкі БДУ, затым супрацоўнічаў з рэдакцыямі часопісаў і газет. Пісаў на беларускай і рускай мовах.

З 1965 г. жыве ў Маскве.

Аўтар кніг “Палесская навіна: нарыс” (1962), “Флот на весеннем дворе: рассказы” (1962), “Паруса, наполненные ветром: маленькие повести” (1963), “Отцы не возвратились с войны: повести” (1964), “Башня командора” (1965) і інш.

Член СП Расіі (1972).

Перакладаў творы беларускіх пісьменнікаў на рускую мову.

Коханаў Анатоль Паўлавіч

Беларускі палітык, дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь V склікання.

Нарадзіўся 23 лютага 1950 г. ў в. Замакроўе Рагачоўскага раёна.

Скончыў Беларускі дзяржаўны інстытут народнай гаспадаркі імя В.У. Куйбышава, эканаміст.

Працаваў галоўным эканамістам калгаса “Чырвоны Кастрычнік” Бераставіцкага раёна; старшынёй СВК “Малабераставіцкі элітгас” Бераставіцкага раёна Гродзенскай вобласці.

З’яўляецца заслужаным работнікам сельскай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь.

У 2012-2016 гг. дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь V склікання.

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, Пашаны.

Кудасава Наста (Кудасава Настасся Фёдараўна)

Беларуская паэтэса.

Нарадзілася 25 мая 1984 г. у Рагачове.

Скончыла СШ №5 г. Рагачова, аддзяленне рускай філалогіі філалагічнага факультэта БДУ (2006), магістратуру БДУ па спецыяльнасці “Літаратуразнаўства” (2007).

Пачала пісаць вершы з шасці гадоў. У перыядычных выданнях вершы друкуюцца з 1999 г. (“Наша Ніва”, “Новы час”, “Дзеяслоў”, “Маладосць”, “Верасень” і інш.).

Аўтар кнігі паэзіі “Лісце маіх рук” (2006), “Рыбы” (2013), “Маё невымаўля” (2016).

З’яўляецца ўдзельнікам альманахаў “Скрыпторый”, “Літаратурны квартал”, зборніку паэзіі “Яна і я”, удзельнік праекту “Начная чытанка” (2007) і розных паэтычных фестываляў.

Творы перакладаліся на рускую, украінскую, англiйскую і балгарскую мовы.

Узнагароджана Заахвочвальнай прэміяй часопіса “Дзеяслоў” у 2003 г. (намінацыя “Дэбют”), Прэміяй Беларускага ПЭН-цэнтра “Кніга году-2016”.

Кудраёў Уладзімір Георгіевіч

Савецкі партыйны дзеяч, член бюро ЦК КП(б)Б, 1-ы намеснік старшыні Савета Міністраў Беларускай ССР.

Нарадзіўся 3 чэрвеня 1899 г. у Рагачове.

У 1920-1921 гг. – загадчык лясной гаспадаркай у родным горадзе. У 1925 г. ўступіў у УКП(б).

З 1925 г. – старшыня абласнога савета прафсаюза работнікаў харчовай прамысловасці ў Бабруйску, пазней адказны сакратар абласнога савета прафсаюзаў у Бабруйску, адказны сакратар Цэнтральнага праўлення Беларускага рэспубліканскага саюза хімікаў, член Калегіі Народнага камісарыята забеспячэння Беларускай ССР.

У 1933-1936 гг. – начальнік палітаддзела саўгаса, затым інструктар і сакратар раённага камітэта КП(б)Б у Парычах, у 1938-1940 гг. – намеснік начальніка арганізацыйна-інструктарскага аддзела ЦК КП(б)Б, адначасова 2-гі сакратар Мінскага абласнога камітэта КП(б)Б, да студзеня 1940г. – 1-ы сакратар Палескага абласнога камітэта КП(б)Б, з студзеня 1941г. па 20 ліпеня 1944 г. — 1-ы сакратар Беластоцкага абласнога камітэта КП(б)Б, у 1941-1942гг. – 3-і сакратар, а ў 1942-1943гг. – 2-гі сакратар Чкалаўскага абласнога камітэта КПСС.

З 20 ліпеня 1944 г. па ліпень 1950 г. – 1-ы сакратар Віцебскага абласнога камітэта КП(б)Б.

З ліпеня 1950 г. па 1952 г. – 1-ы намеснік старшыні Савета Міністраў Беларускай ССР, у 1952-1956 гг. – намеснік старшыні Савета Міністра Беларускай ССР, у 1956-1958гг. — міністр хлебапрадуктаў Беларускай ССР.

З 20 мая 1940г. па 15 лютага 1949г. кандыдат у члены ЦК КП(б)Б, з 1949 па 1960гг. член ЦК КПБ, з 16 лютага па 6 чэрвеня 1947г. — член бюро ЦК КП(б)Б; з 18 лютага 1949г. па 17 лютага 1960г. — член ЦК КП(б)Б/КПСС.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР (1947-1959), дэпутат Вярхоўнага Савета СССР (1946-1954).

Узнагароджаны Ордэнам Леніна (1944).

Памёр 25 сакавіка 1963 г.

Кузняцова Берта Ізраілеўна

Гомельскі мастак-жывапісец.

Нарадзілася 30 кастрычніка 1929 г. у Рагачове.

У 1955 г. скончыла Вільнюскі мастацкі інстытут.

З 1956 г. брала актыўны ўдзел у рэгіянальных і ўсесаюзных выставах.

Жыла і працавала ў Гомелі.

Працавала ў жанрах сюжэтна-тэматычнай карціны і партрэта.

Член Саюза мастакоў СССР.

Узнагароджана Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета Карэльскай АССР.

Памерла ў 1980 г. у Гомеле.

Купрэеў Мікола Сымонавіч (Сямёнавіч)

Беларускі паэт, пісьменнік.

Нарадзіўся 25 мая 1937г. у в. Ямнае Рагачоўскага раёна.

У 1943г. нацысты арыштавалі яго бацьку і забілі маці. У 1947г. з бацькам пераехалі на Брэстчыну, у в. Пескі Бярозаўскага раёна, а ў 1953г. — у в. Міхнавічы Івацэвіцкага раёна.

Скончыў Івацэвіцкую сярэднюю школу (1957), факультэт беларускай і рускай мовы і літаратуры Брэсцкага педагагічнага інстытута (1962).

Працаваў у Чудзінскай і Малькавіцкай сярэдніх школах Ганцавіцкага раёна, у школах Івацэвіцкага і Ляхавіцкага раёнаў, у рэдакцыі ляхавіцкай раённай газеты “Будаўнік камунізму”.

У 1988г. М. Купрэеў пераехаў у в. Папялёва Пружанскага раёна, выкладаў у базавай школе гісторыю. Тут выйшаў на пэнсію з прычыны хваробы.

Пісаць пачаў яшчэ ў школе, найперш вершы на беларускай мове. Аднак друкавацца пачаў падчас вучобы ў інстытуце (1957-1962). Яго першыя абразкі былі апублікаваныя ў 1958г. у “Советской Отчизне” (цяпер часопіс “Нёман”).

Прозу, у адрозненне ад вершаў, пісаў па-руску. Рукапіс аповесці “Бродят на рассвете юные”, напісанае ў студэнцкія часы, аўтар пасля знішчыў. Машынапісны тэкст аповесці захоўваецца ў Ганцавіцкім краязнаўчым музеі.

Першая кніга паэзіі “Непазбежнасць” (1967), складзеная з баладаў і элегій.

У 70-я гг. М. Купрэеў амаль нічога не пісаў.

Актыўна ўключыўся ў літаратурны працэс напрыканцы 80-х гг. Перакладзеныя на рускую мову яго вершы былі апублікаваныя ў часопісе “Нёман”, пасля чаго яго творы сталі часцей трапляць у перыядычны друк.

У 1995г. выйшаў яго другі зборнік паэзіі “Правінцыйныя фантазіі”. У ім перададзеная цесная сувязь чалавека з радзімай, з яе гісторыяй.

Пісаў таксама і прозу. Падчас жыцця ў Пружанах напісаў аповесці “Дзіцячыя гульні пасля вайны” (1995), “Імгненне светлае” (1996), “На вуліцы Карла Маркса з Паэтам” (1997), “Палеская элегія” (1998), “Рэчкаю плывём, плывём…” (1999), “Пастух у космасе” (2002), “Лісты з млына” (2004).

Вершы М. Купрэева перакладаў на рускую мову і публікаваў у Маскве беларускі паэт і перакладчык Валерый Грышкавец. Аповесць “Імгненне светлае” перакладзеная таксама на балгарскую мову.

Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (1994).

Апошнія гады жыцця правёў у Пружанах.

Узнагароджаны Літаратурнай прэміяй імя Аркадзя Куляшова (1996, за зборнік “Правінцыйныя фантазіі”), Брэсцкай мядовай літаратурнай прэміяй (2002, за аповесць “Пастух у космасе”), Літаратурнай прэміяй імя Уладзіміра Калесніка Брэсцкага абласнога выканаўчага камітэта (2007, за кнігу “Палеская элегія”).

Памёр 19 верасня 2004 г.

У 2006 г. на доме ў Пружанах, дзе жыў паэт, была адкрытая мемарыяльная дошка.


Л

Лынькоў Міхась Ціханавіч

Беларускі пісьменнік. Народны пісьменнік БССР (1962).

Нарадзіўся 30 лістапада 1899г. у в. Зазыбы (цяпер Лёзненскі раён, Віцебская вобласць).

У 1913г. вучыўся ў Рагачоўскай настаўніцкай семінарыі.

З пачатку Першай сусветнай вайны працаваў настаўнікам у в. Ліпінічы (цяпер Буда-Кашалёўскі раён). Па прыходзе нямецкага войска ў 1918г. браў удзел у партызанскім руху. Пасля прызыву ў жніўні 1919г. — у польска-савецкай вайне пры паходзе Чырвонай арміі на Варшаву. Затым ваяваў пад Старадубам (Гомельская губэрня) ды Ноўгарад-Северскім (Украіна). Пазней служыў у атрадзе па барацьбе з голадам у Паволжы, на Урале і ў Заходняй Сібіры.

З жніўня 1922г. настаўнічаў у Свержаньскай 7-гадовай школе Рагачоўскага раёна.

Улетку 1925г. стаўся сакратаром рэдакцыі бабруйскай газеты “Камуніст”, а неўзабаве яе адказным рэдактарам.

У 1926г. пачаў пісаць свае першыя апавяданні “Над Бугам”, “Чыгунныя песні”, “Манчжур”, “Гой”, “Крот”, “Журавель мой, журавель”, “Андрэй Лятун” ды “Квартырмайстар Будай”.

У 1930г. заняў пасаду галоўнага рэдактара Дзяржаўнага выдавецтва БССР ды далучыўся да Беларускай асацыяцыі пралятарскіх пісьменьнікаў. У 1933-1941гг. быў рэдактарам часопіса “Полымя рэвалюцыі”.

З 1938 па 1948гг. узначальваў Саюз пісьменьнікаў БССР.

У 1939г. займаў пасаду рэдактара газеты “Беларуская звязда”. У 1940г. выдаў зборнік апавяданняў “Сустрэчы”. Ад часу нямецкага нападу на СССР рэдагаваў газету “За Савецкую Беларусь”. Выдаў зборнік “Астап” (1944).

Пасля Другой сусветнай вайны працаваў у Інстытуце літаратуры Акадэміі навук БССР.

У 1958г. выдаў раман “Векапомныя дні”, за які ў 1968г. атрымаў Дзяржаўную прэмію БССР імя Якуба Коласа.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР у 1940-75гг.

Для дзяцей выдадзены кнігі “Пра смелага ваяку Мішку і яго слаўных таварышаў” (1937), “Міколка-паравоз” (1937), “Янка-парашутыст” (1937), “Ядвісін дуб” (1940), “Апавяданні” (1946, 1948, 1960, 1966, 1973, 1974, 1988).

М. Лынькову належаць літаратуразнаўчыя працы “Беларуская літаратура за 30 год” (1948, на беларускай і рускай мовах), “Вобраз Сталіна ў беларускай мастацкай літаратуры” (1950), “Якуб Колас” (1952), “Летапіс эпохі: Беларускай савецкай літаратуры пяцьдзесят год” (1968), зборнік артыкулаў “Літаратура і жыццё” (1978), кніга “Публіцыстыка” (1980).

Пераклаў на беларускую мову асобныя творы М. Горкага, М. Ціханава і інш.

Узнагароджаны трыма ордэнамі Леніна, трыма ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, ордэнам Чырвонай Зоркі і медалямі. Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1968) за раман “Векапомныя дні”.

Памёр 21 верасня 1975г.

12 студзеня 1976г. Пастановай Савета Міністраў БССР Крынкаўскай школе (Лёзненскі раён) было прысвоена імя М.Ц. Лынькова. У школе створаны музей, які налічвае больш за 600 экспанатаў, у тым ліку каля 300 арыгінальных.

Імя М. Лынькова носіць вуліца ў Мінску.

Лынькоў Рыгор Ціханавіч (Рыгор Суніца)

Беларускі савецкі паэт, перакладчык.

Нарадзіўся ў 1909 г. у чыгуначнай будцы каля в. Старое Сяло Рагачоўскага раёна.

З 1922 да 1925 г. жыў у брата (М. Лынькова) у в. Свержань Рагачоўскага раёна, вучыўся ў сямігодцы, пасля ў сярэдняй школе ў Бабруйску.

Служыў у Чырвонай Арміі. Дэмабілізаваўшыся, працаваў з 1929 г. у рэдакцыі газеты “Камуніст” (Бабруйск), у 1936-1941 гг. — адказны сакратар газеты “Літаратура і мастацтва” ў Мінску.

Друкаваўся з 1925г.. Славіў подзвігі герояў Грамадзянскай вайны, патрыятычныя імкненні моладзі. Пераклаў на беларускую мову асобныя творы рускіх паэтаў: вершы і паэму “Добра!” (саўм. з В. Вітка) У. Маякоўскага, п’есу “Казка” М. Святлова і іншыя.

Прапаў без вестак у 1941г. на фронце.

Ляшко-Попель Іван Васільевіч

Екацярынаслаўскі лекар-гуманіст і грамадскі дзеяч.

Нарадзіўся 17 верасня 1860 г. ў Рагачове.

Вучыўся ў Магілёўскай гімназіі, якую скончыў у 1879 г. (адвучыўся 8 класаў). У тым жа 1879г. ён паступіў на натуральнае Аддзяленне фізіка-матэматычнага факультэта Пецярбургскага універсітэта. У 1883 г. перайшоў на 3 курс Ваенна-медыцынскай акадэміі. Стаўшы студэнтам старэйшых курсаў, прыязджаў летам дадому, шукаў хворых, лячыў іх бясплатна.

12 лістапада 1886г. атрымаў званне лекара, а 30 лістапада быў залічаны малодшым лекарам у 54-й кадравы батальёна (пазней Перакопскі полк), які дыслакаваўся ў Екацярынаславе. З лютага 1887г. стаў земскім лекарам у Екацярынаславе.

З 1888г. быў членам Екацярынаслаўскага медыцынскага грамадства, заснаванага ў верасні 1874 г., а з узнікненнем у горадзе аддзялення Пецярбургскага грамадства узаемадапамогі — займаў пасаду аднаго з трох суддзяў гонару.

13 (25) снежня 1903 г. доктар І.В. Ляшко-Попель сур’ёзна захварэў. У той жа дзень сканаў.


М

Макаёнак Андрэй

Беларускі драматург. Народны пісьменнік БССР (1977).

Нарадзіўся 12 лістапада 1920г. у в. Борхаў Рагачоўскага раёна.

Скончыў Журавіцкую сярэднюю школу (1938), працаваў масавіком у раённым Доме культуры.

У 1939г. быў прызваны ў Чырвоную Армію. Падчас Вялікай Айчыннай вайны ўдзельнічаў у баях на Крымскім фронце. Пасля цяжкага ранення (1942) дэмабілізаваны.

Працаваў у Акаурцкай сярэдняй школе Грузіі (1942-1943), сакратаром Журавіцкага райкама камсамола (1944), Гродзенскага гаркама камсамола (1945), загадчыкам партыйнага кабінета Магілеўскага чыгуначнага вузла (1945-1946), памочнікам сакратара Журавіцкага райкама партыі (1946-1947).

У 1949г. скончыў Рэспубліканскую партыйную школу пры ЦК КПБ.

У 1949-1953гг. — загадчык аддзела прозы часопіса “Вожык”, у 1966-1978гг. — галоўны рэдактар часопіса “Нёман”.

Як член дэлегацыі БССР у 1965г. удзельнічаў у рабоце XX сесіі Генеральнай Асамблеі ААН.

Дэпутат ВС БССР (1971-1982).

Член Саюза пісьменнікаў СССР (1949).

Друкаваўся з 1946г. Пісаў гумарэскі, фельетоны, нарысы. Першая п’еса — аднаактовая драма “Добра, калі добра канчаецца” (1946). Аднаактоўкі “Перад сустрэчай”, “Жыццё патрабуе” (1950), “Аксеніна цялушка” і “Крымінальная справа” (1951), “Першае пытанне” (1952) вызначаліся актуальнасцю праблематыкі. Шматактовыя драмы “Ворагі”, “Узыходы шчасця” (абедзве 1947), “Выйгрыш” (1948) пры жыцці аўтара не друкаваліся і не ставіліся. Камедыі “Каб людзі не журыліся” (паст. 1959) і “Лявоніха на арбіце” (паст. 1961) прысвечаны жыццю пасляваеннай вёскі.

Сацыяльна-палітычнай накіраванасцю вызначаюцца наватарскія п’есы “Зацюканы апостал” (паст. 1971) і “Трыбунал” (паст. 1970), якія засведчылі значную эвалюцыю ў выяўленчай манеры аўтара. У пошуках новых жанравых і структурна-кампазіцыйных форм А. Макаёнак прыйшоў да камедыі-рэпартажу “Таблетку пад язык” (паст. 1973), да складанай у жанравых адносінах камедыі “Кашмар” (паст. пад назвай “Святая прастата” ў 1976), якая падкупляе клопатам пра ўсталяванне разумных сацыяльна-палітычных узаемаадносін, гуманістычным пафасам.

У канцы 1970-пач. 1980-х гг. на сцэне з’явіліся трагікамедыя “Пагарэльцы” (нап. 1966, апубл. 1980, паст. ў 1981) і камедыя “Верачка” (паст. ў 1979), якія адкрылі новыя грані драматургічнага таленту А. Макаёнка. Апошні закончаны твор А. Макаёнка — трагікамедыя “Дыхайце эканомна” (апубл. 1983) — п’еса-прытча, у якой аб’ектам аўтарскага асэнсавання стала найважнейшая агульначалавечая праблема захавання Зямлі ад тэрмаядзернай катастрофы.

Аўтар кінааповесці “Твой хлеб” (1956), сцэнарыяў фільмаў “Шчасце трэба берагчы” (1958), “Кандрат Крапіва” (1961), “Рагаты бастыён” (1975), тэлефільма “Пасля кірмашу” (1973).

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, “Знак Пашаны”, Кастрычніцкай Рэвалюцыі і медалямі. Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Янкі Купалы (1962) за п’есу “Лявоніха на арбіце”, Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1974) за п’есы “Трыбунал” і “Таблетку пад язык”.

Памёр 16 лістапада 1982г.

Імя А. Макаёнка носіць вуліца ў Мінску, Гродзенская цэнтральная гарадская бібліятэка і Журавіцкая СШ Рагачоўскага раёна, у якой створаны музей драматурга.

У Мінску на доме №10 па Вайсковым завулку ў 1986г. ўсталявана мемарыяльная дошка.

Марчанка Святлана Міхайлаўна

Беларускі крытык.

Нарадзілася 15 мая 1942г. у в. Папоўцы Рагачоўскага раёна.

Працавала на будоўлі, у рэдакцыі касцюковіцкай раённай газеты “Сцяг камунізма” (1958-1959). Адначасова вучылася ў сярэдняй школе рабочай моладзі. Пасля атрымання сярэдняй адукацыі была старшай піянерважатай у школе №1 у Касцюковічах. Скончыла Магілёўскі педагагічны інстытут (1964).

У 1964-1966гг. — загадчык школьнага аддзела Касцюковіцкага райкама камсамола. Працавала ў рэдакцыях газет “Літаратура і мастацтва” (1966-1967), “Чырвоная змена” (1967-1968). У 1969-1972гг. — кіраўнік гуртка “Юныя сябры паэзіі” Дома піянераў у Слуцку, педагог у дзіцячых садах №10, №14 (1973-1978).

Працавала ў часопісах “Вожык” (1978), “Работніца і сялянка” (1980-1983). З 1984г. — рэдактар аддзела крытыкі і літаратуразнаўства часопіса “Полымя”.

Дэбютавала вершамі ў “Магілёўскай праўдзе” (1960). З літаратурна-крытычнымі матэрыяламі выступае ў друку з 1965г.

Аўтар кнігі “Васіль Вітка: Нарыс жыцця і творчасці” (1985).

Мехаў Уладзімір (Уладзімір Львовіч Няхамкін)

Беларускі журналіст, празаік, сцэнарыст, перакладчык.

Нарадзіўся 25 сакавіка 1928г. у Рагачове.

У 1945-1950гг. вучыўся на аддзяленні журналістыкі філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Адначасова працаваў у рэдакцыі газеты “Літаратура і мастацтва”, ва ўніверсітэцкай шматтыражцы. Пасля заканчэння ўніверсітэта працаваў у рэдакцыі газеты “Чырвоная змена” літсупрацоўнікам, загадчыкам аддзела.

У 1960-1961гг. быў рэдактарам на Беларускім радыё. Потым зноў у рэдакцыі газеты “Літаратура і мастацтва” — загадчык аддзела, адказны сакратар. У 1975-1988гг. — старшы рэдактар, каментатар на Беларускім радыё.

У друку з мастацкімі творамі выступаў з 1951г. Аўтар зборнікаў аповесцей, апавяданняў і нарысаў “Сцяг над рэўкомам” (1958), “Апошняя яўка” (1959), “Помнік герою” (1961), “Станцыя паблізу Тамбова” (1964), “Добры вечар, камбат” (1970), “Слухаецца справа аб замаху” (1972), “Старадаўняя гравюра” (1974), зборніка дыялогаў “Сустрэчы ў радыёстудыі” (1985). Асобныя эсэ і апавяданні ўвайшлі толькі ў зборнікі на рускай мове “Зарево” (1977), “Старинная гравюра” (1982), “…О которых я очень забочусь” (1988).

Аўтар п’ес для юнакоў “Чырвоны губернатар” (пастаўлена ў 1967) і “Палёт” (1970, пастаўлена ў 1969), сцэнарыяў больш як дваццаці дакументальных фільмаў, шэрагу радыёпастановак, у тым ліку “Засада ў горадзе Менску” паводле апавядання А.К. Дойла (1970-я).

Пераклаў на беларускую мову кнігу татарскага пісьменніка Ш. Ракіпава “Адкуль ты, Жан?”. Пасля паездкі ў Ізраіль (кастрычнік-лістапад 1995г.) напісаў эсэ “Глыток Ізраіля”.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР (1986) як адзін са стваральнікаў цыкла гісторыка-рэвалюцыйных дакументальных фільмаў — “Рэвалюцыя дае нам права”, “Мост”, “Чарвякову… спешна… Ленін”, “Гісторыя адной тэлеграмы”.

Памёр 7 ліпеня 2017г. у Мінску.

Мятлікаў Міхаіл Міхайлавіч

Беларускі дыпламат. Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Грузіі.

Нарадзіўся 5 лютага 1964 г. у аг. Доўск Рагачоўскага раёна.

У 1987 г. скончыў Беларускі палітэхнічны інстытут па спецыяльнасці ліцейная вытворчасць чорных і каляровых металаў, у 2000 г. – Акадэмію кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь па спецыяльнасці знешняя палітыка і дыпламатыя.

У 1986-1997 гг. працаваў у моладзевых і грамадскіх арганізацыях.

У 1997 г. – першы намеснік Старшыні Дзяржаўнага камітэта па справах моладзі Рэспублікі Беларусь.

У 1997-2000 гг. – слухач аддзялення акадэмічнай падрыхтоўкі Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь.

У 2000-2003 гг. – кіраўнік Прадстаўніцтва Арлоўскай вобласці Расійскай Федэрацыі ў Рэспубліцы Беларусь.

У 2003-2006 гг. – дырэктар вытворча-гандлёвага прыватнага ўнітарнага прадпрыемства «Белакватрэйдсэрвіс».

У 2006-2007 гг. – галоўны дарадца, намеснік кіраўніка сакратарыята Прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь Апарату Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь, у 2007-2011 гг. — кіраўнік сакратарыята Прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь Апарату Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь. У 2011-2016 гг. – старшыня Беларускай гандлёва-прамысловай палаты.

З ліпеня 2016г. Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Беларусь у Грузіі.


Н

Наліваеў Анатоль Аляксандравіч (Абрам Налівай)

Беларускі мастак, рэстаўратар, музыкант, кантар, тэатральны акцёр, збіральнік і выканаўца яўрэйскай кантарскай музыкі.

Нарадзіўся 1 кастрычніка 1931 г. у Рагачове.

У 1941г. трапіў разам з маці ў яўрэйскае гета, з якога пашанцавала выратавацца. Бацька загінуў на фронце ў 1944 г.

Пасля вызвалення Мінска ў 1944 г. жыў з маці ў Мінску. Пачаў вучыцца ў музычным вучылішчы па класе кларнета. З дзяцінства таксама меў фатаграфічную памяць, што дазволіла яму тайна маляваць разбураную сталіцу (у 1940-1950-я гг. фатаграфаваць і замалёўваць Мінск было забаронена).

У 1945 г. ўладкаваўся маляром і паралельна пачаў хадзіць у мастацкую студыю Сяргея Каткова, дзе займаўся 10 год.

Галоўны герой фільма “Вытокі” рэжысёра Юрыя Гарулёва.

Першы дырэктар мінскага музея “Літаратурна-мастацкая гасцёўня імя У. Галубка”.


О

Окунь Саул Львовіч

Савецкі разведчык-нелегал, палкоўнік службы дзяржаўнай бяспекі.

Нарадзіўся 4 студзеня 1915 г. у Рагачове.

З 1931 г. вучыўся ў Маскоўскім інстытуце інжынераў транспарту, з трэцяга курса па Камсамольскім наборы мабілізаваны ў органы НКВД. З 1936 г. працаваў у легальных рэзідэнтурах Іна (замежны аддзел Камінтэрна-разведка) у прыбалтыйскіх дзяржавах. З 1939 па 1941 гг. працаваў консулам у Венгрыі.

З пачатку вайны працаваў у 4-м упраўленні НКУС, быў намеснікам начальніка 4-га аддзялення, пададдзела, курыраваў партызанскі рух на Заходняй Украіне.

Пасля вайны працаваў у Вене па лініі Бюро №1. Кіраваў падрыхтоўкай аперацыі па забойстве лідэра НТС Г. Акаловіча, пасля невяртання агента разведкі Н.Е. Хахлова (1954) і сваёй адмовы выехаць у складзе опергруппы ў Венгрыю (1956) звольнены з органаў КДБ.

Працаваў да канца жыцця ў рэстаране “Прага” – 1-м намеснікам дырэктара, дырэктарам.

Узнагароджаны Ордэнам Чырвонай Зоркі, Знакам “Ганаровы працаўнік ВЧК-ГПУ”.

Памёр у 1995 г. у Маскве.

Осіпаў Кірыл Нікіфаравіч

Савецкі вайсковец. Герой Савецкага Саюза (1941).

Нарадзіўся 2 лютага 1907 г. у в. Збароў Рагачоўскага раёна.

Пасля заканчэння сямі класаў працаваў у райкаме камсамола Жлобіна. У Чырвоную Армію ўступіў у 1929г., прыймаў удзел у савецка-фінскай вайне. У 1931 г. ўступіў у КПСС. У 1935 г. скончыў артылерыйскае вучылішча.

Удзельнічаў у Вялікай Айчыннай вайне з чэрвеня 1941 г. Быў сакратаром партбюро 245-га гаубічнага артылерыйскага палка (37-я стралковая дывізія, 19-я армія, Заходні фронт), калі, будучы старшым палітруком, апынуўся ў абкружэнні. У складзе групы войскаў генерал-лейтэнанта І.В. Болдзіна з баямі спрабаваў выйсці з акружэння. У жніўні 1941г., перайшоўшы лінію фронту, змог наладзіць сувязь з Коневым І.С.; пры яго ўдзеле быў распрацаваны і ажыццёўлены план злучэння групы з войскамі Чырвонай Арміі.

У 1942-1943 гг. працаваў пры штабе партызанскага руху пры ваенсавеце Заходняга фронту, пакуль у 1944г. зноў не апынуўся на фронце, прыняўшы ўдзел у вызваленні Беларусі, у баях ва Усходняй Прусіі і супраць Японіі.

Працягнуўшы пасля вайны службу ў арміі, у 1947 г. скончыў Вышэйшую афіцэрскую артылерыйскую школу і ў 1955г. пайшоў у запас у званні палкоўніка.

Узнагароджаны ордэнам Леніна, двума ордэнамі Чырвонага Сцяга, ордэнам Аляксандра Неўскага, ордэнам Айчыннай вайны 1-й ступені, ордэнам Чырвонай Зоркі.

Памёр 16 жніўня 1975 г. Быў пахаваны ў Гомелі на Давыдаўскіх могілках, дзе ў 1976 г. на яго магіле ўсталявалі абеліск.

У гонар К.Н. Осіпава названая адна з вуліц Гомеля.


П

Палавіцкая Марыя Яфімаўна

Савецкі географ-амерыканіст, спецыяліст па раянаванню ЗША і геаграфіі навукі.

Нарадзілася ў 1920г. у Рагачове.

У 1941г. скончыла Глебава-геаграфічны факультэт МДУ. У 1943г. паступіла ў аспірантуру Інстытута геаграфіі АН СССР. У 1948г. абараніла кандыдацкую дысертацыю.

У 1943-1985гг. – аспірант, супрацоўнік, кансультант ІД АН СССР.

У 1979г. абараніла доктарскую дысертацыю на тэму “Геаграфія навуковых даследаванняў: аналіз узаемасувязяў размяшчэння навукі з тэрытарыяльнай структурай гаспадаркі і рассяленнем (на прыкладзе ЗША)”.

Вядомая як кіраўнік аўтарскага калектыву і ключавы аўтар манументальнага трохтомнага геаграфічнага апісання раёнаў ЗША.

Памёрла у 1990г. у Маскве.

Паўлаў Віктар Уладзіміравіч

Савецкі арганізатар абароннай прамысловасці. Герой Сацыялістычнай Працы (1984). Ганаровы радыст СССР.

Нарадзіўся 7 жніўня 1923г. у Рагачове.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Удзельнік абароны Ленінграда,

У 1950г. скончыў Ленінградскі электратэхнічны інстытут імя У.І. Ульянава (Леніна). Паступіў на працу ў НДІ-49 Мінсудпрама, дзе прайшоў шлях ад інжынера да начальніка аддзела радыёлакацыйных сродкаў, намесніка галоўнага інжынера.

1965-1985гг. — дырэктар НДІ-49 (ЦНДІ “Граніт”).

Ганаровы радыст СССР (1968). Кандыдат тэхнічных навук (1971).

1973-1985гг. – генеральны дырэктар ЛНПА “Граніт”, які стаў адным з найбуйнейшых прыборабудаўнічых аб’яднанняў у Ленінградзе. Удзельнічаў у распрацоўках РЛС “Анкер”, “Рэя”, “Накат”, “Бухта, “Зара” для некалькіх пакаленняў надводных караблёў і падводных лодак. Галоўны канструктар акр “Клоцік”, навуковы кіраўнік НІР “Бухта”,

1985-1987гг. – начальнік сектара, 1987-1988гг. – старшы навуковы супрацоўнік ЛНПА «Граніт».

З 1988г. на пенсіі.

Як арганізатар вытворчасці, асаблівую ўвагу надаваў укараненню новых тэхналогій, уніфікацыі тэхнічных рашэнняў у радыётэхнічных прыладах для карабельных і бартавых комплексаў. Узначальваў работы па распрацоўцы, пастаўцы спецтэхнікі радыёэлектроннага марскога прыборабудавання: радыёлакацыйных комплексаў, складаных радыёэлектронных сістэм кіравання зброяй, сістэм асвятлення абстаноўкі і цэлеўказання.

Узнагароджаны трыма ордэнамі Леніна (1970, 1976, 1984), ордэнамі Айчыннай вайны I і II ступеняў (1975 і 1945), “Знак Пашаны” (1957), дзевяццю медалямі.

Памёр 22 верасня 2014г. у Санкт-Пецярбургу.

Паўлухін Андрэй Аляксеевіч

Беларускі пісьменнік-фантаст.

Нарадзіўся 10 снежня 1980г. у Рагачове.

З 1980 да 1986г. жыў у Анапе.

У 1986г. вярнуўся ў Рагачоў. У 1999г. паступіў у Магілёўскі бібліятэчны тэхнікум па спецыяльнасці «бібліятэкар-бібліёграф», «тэхнік-тэхнолаг бібліятэчна-інфармацыйных сістэм».

Піша на беларускай і рускай мовах у рэчышчы кіберпанку, навуковай фантастыкі і альтэрнатыўнай гісторыі.

Друкаваўся ў беларускіх (“Дзеяслоў”, “Беларусь”, “Літаратура і Мастацтва”, “Маладосць”, “Першацвет”, “Чырвоная змена”, “Свабоднае слова”) і расійскіх (“Полдень, XXI век”, “Золотое перо”, “Юный техник”, “Новая Россия”, “Анапа”, CD “Мир фантастики”) газетах і часопісах, зборніках (“Фантастика-2003/2”, “Фантастика-2005/1”, “Что там, за дверью?”, “Панядзелак”, “Настрой”, “Золотой Рог”, “Славянские колокола”).

Ім надрукаваны кнігі “Белополис” (2003), “Портал” (2005), “Электрычныя сны” (2006), “Время теней” (2007).

Зараз жыве і працуе ў Рагачове.

Пацееў Мікалай Паўлавіч

Савецкі афіцэр, танкіст, Герой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся 16 мая 1919г. у Рагачове.

Скончыў Ленінградскі машынабудаўнічы тэхнікум. Працаваў на Ленінградскім трубным заводзе.

У Чырвонай Арміі з 1939г. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1941г. У 1943г. скончыў Камышынскае танкавае вучылішча. Ваяваў на Паўднёвым, Паўднёва-Заходнім, Сталінградскім, Бранскім, 1-м Прыбалтыйскім і 3-м Беларускім франтах. Член ВКП(б)/КПСС з 1944г.

У верасні 1944г. камандзір танкавай роты Т-34 117-й танкавай брыгады 1-га танкавага корпуса 6-й гвардзейскай арміі 1-га Прыбалтыйскага фронту лейтэнант Н.П. Пацееў арганізаваў абарону і спыніў наступленне вермахта на захадзе ад г. Мітава (цяпер Елгава) і ў раёне г. Добэлэ, адбіўшы за чацвёра сутак 28 нападаў і знішчыўшы 37 танкаў праціўніка.

У баях з 13 студзеня 1945г. танкавая рота здзейсніла рэйд у тыл праціўніка, разграміўшы калону бронетэхнікі і захапіўшы населены пункт Грос Скайсгірэн (цяпер пасёлак Бальшакова Слаўскага раёна Калінінградскай вобласці), заняты ворагам. Экіпаж старшага лейтэнанта Н.П. Пацеева знішчыў 3 танкі, 2 самаходныя прылады, а таксама два бронетранспарцёры.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 24 сакавіка 1945г. “За ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецка-фашысцкімі захопнікамі і паказаныя пры гэтым мужнасць і гераізм”, старэйшаму лейтэнанту Н.П. Пацееву прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі “Залатая Зорка”.

Пасля вайны — у запасе. Жыў у г. Лунінец Брэсцкай вобласці, працаваў дырэктарам райбыткамбіната.

У 1949г. зноў прызваны ў армію. У 1951г. скончыў Вышэйшую афіцэрскую школу самаходнай артылерыі.

З 1970г. падпалкоўнік Н.П. Пацееў — у адстаўцы.

Узнагароджаны ордэнам Чырвонага Сцяга (1945), ордэнам Айчыннай вайны I ступені (1944), ордэнам Чырвонай Зоркі (1943),медалямі.

Памёр 27 верасня 1972г. у Мінску.

У Рагачове на Алеі Герояў у Піянерскім парку ўсталяваны памятны знак М.П. Пацееву.

Пачтароў Цімафей Аляксеевіч

Артылерыст, палкоўнік, Герой Савецкага Саюза (1945).

Нарадзіўся 21 кастрычніка (3 лістапада) 1913г. у в. Каласы Рагачоўскага раёна.

У 1930г. пераехаў у Ленінград, дзе працаваў слесарам на заводзе “Электрык”. Скончыў 1 курс механічнага інстытута.

У Ваенна-Марскім Флоце з 1934г. У 1938г. скончыў Севастопальскае ваенна-марское артылерыйскае вучылішча імя ЛКСМУ. Прыбыў на Балтыйскі флот. Удзельнічаў у вайне з Фінляндыяй 1939-1940гг.

Член ВКП(б)/КПСС з 1940г..

У баях Вялікай Айчыннай вайны з 1941г. Ваяваў на Чырванасцяжным Балтыйскім флоце. Камандзір берагавой артылерыйскай батарэі. Удзельнік абароны Ленінграда. У 1944г. быў пераведзены на Чарнаморскі флот, а ў мае 1945г. — на Ціхаакіянскі флот.

Удзельнік савецка-японскай вайны 1945г.

Афіцэр-аператар штаба берагавой абароны (Петропаўлаўлаўская ВМБ, Ціхаакіянскі флот) маёр Пачтароў падчас Курыльскай дэсантнай аперацыі быў прызначаны камандзірам зводнага батальёна марской пяхоты. 18 жніўня 1945г. батальён пад яго камандаваннем паспяхова высадзіўся на востраў Шумшу (Курыльскія астравы), захапіў прыбярэжныя абарончыя збудаванні і смела пачаў прасоўвацца ў глыбіню абароны праціўніка. Быў паранены, але застаўся ў страі.

Пасля вайны працягваў службу ў ВМФ СССР. У 1955г. скончыў Ваенна-марскую акадэмію.

З 1957г. палкоўнік Ц.А. Пачтароў — у запасе.

Жыў у г. Сестрарэцк, цяпер адміністрацыі Санкт-Пецярбурга.

Узнагароджаны ордэнамі Леніна, Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны 1-й і 2-й ступені, Чырвонай Зоркі, медалямі.

Памёр 18 верасня 1992 г.

У Рагачове на Алеі Герояў у Піянерскім парку ўстаноўлены памятны знак Ц.А. Пачтарову.

Півавараў Уладзімір Іванавіч

Беларускі савецкі дзяржаўны дзеяч, наркам асветы БССР (1937-1938), фізік.

Нарадзіўся ў 1904г. у в. Сямінаўка Рагачоўскага павета.

У 1924г. скончыў Рагачоўскі педагагічны тэхнікум, працаваў настаўнікам, дырэктарам сямігодкі ў Мазырскім раёне.

У 1930г. скончыў фізіка-матэматычны факультэт БДУ. У 1930-1932гг. аспірант АН БССР, у 1935г. — аспірант АН СССР. У 1936г. абараніў кандыдацкую дысертацыю па раздзелу геафізікі.

Працаваў старшым навуковым супрацоўнікам фізіка-тэхнічнага Інстытута АН БССР.

З 21 кастрычніка 1937г. — наркам асветы БССР.

2 ліпеня 1938г. арыштаваны. 28 студзеня 1940г. выключаны з партыі. Рашэннем Ваеннай калегіі Вярхоўнага суда СССР ад 29 мая 1940г. асуджаны на 15 гадоў папраўча-працоўных работ. Пакаранне адбываў у Комі АССР.

Памер 28 жніўня 1941г. у пасёлку Усць-Уса Комі АССР. Месца пахавання невядома.

Рэабілітаваны 25 снежня 1954г.

Пілютаў Пётр Андрэевіч

Лётчык-ас, Герой Савецкага Саюза (1943).

Нарадзіўся 23 снежня 1906г.ў в. Лучын Рагачоўскага раёна. Скончыў няпоўную сярэднюю школу.

З 1924г. — рабочы металургічнага завода ў г. Аша Чэлябінскай вобласці.

У РККА з 1928г. Скончыў ваенную школу авіяцыйных тэхнікаў у 1932г., Качынскую ваенную школу лётчыкаў у 1935г. У 1934г. ўдзельнічаў у выратаванні чалюскінцаў, на пасадзе механіка ў знакамітага лётчыка Каманіна, з якім неаднаразова садзіўся на лёд Чукоцкага мора. У 1938г. ўдзельнічаў у баях ля возера Хасан, у савецка-фінскай вайне 1939-1940гг.

Член КПСС з 1939г.

На франтах Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1941г. Намеснік камандзіра 154-га знішчальнага авіяцыйнага палка (275-я знішчальная авіяцыйная Пушкінская Чырвонасцяжная дывізія, 13-я паветраная армія, Ленінградскі фронт).

17 снежня 1941г. над Ладажскім возерам пры адзіночным палёце з мэтай прыкрыцця транспартных самалётаў з блакаднага Ленінграда капітан Пілютаў сутыкнуўся з 6 знішчальнікамі праціўніка. У няроўным паветраным баі ён збіў 2 варожыя самалёты і, нягледзячы на раненні, здолеў пасадзіць свой падбіты самалёт. Да гэтага часу зрабіў 170 баявых вылетаў.

Праз некаторы час ён зноў стаў у строй. У паветраных баях асабіста збіў 6 і ў складзе групы 4 самалёты праціўніка.

Гвардыі падпалкоўнік П.А. Пілютаў 28 мая 1943г. прызначаны камандзірам 29-га гвардзейскага знішчальнага авіяцыйна палка.

Усяго за час вайны правёў 76 паветраных баёў, збіў 17 (23) самалётаў праціўніка.

Удзельнічаў у Парадзе Перамогі ў Маскве на Чырвонай плошчы 24 чэрвеня 1945г.

Працягваў службу ў авіяцыі.

З 1955г. — у запасе.

Жыў і працаваў у Ленінградзе, займаўся выхаваннем падрастаючага пакалення (удзельнічаў у школьных сходах, навучанні ПВП і г.д.).

Узнагароджаны медалём “Залатая Зорка”, чатырма ордэнамі Леніна, чатырма ордэнамі Чырвонага Сцяга, ордэнам Айчыннай вайны 1-й  і 2-й ступені, двума Ордэны Чырвонай Зоркі, залатым Крыжам за заслугі перад Брытанскай імперыяй, медалём “За абарону Ленінграда”, медалём “За Перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945гг.”.

Памёр 24 сакавіка 1960 года. Пахаваны на Камуністычнай пляцоўцы Аляксандра-Неўскай Лаўры (цяпер Казачыя могілкі).

У Рагачове імя лётчыка Пілютава носіць вуліца.

Плоткін Вульф Якаўлевіч

Савецкі філолаг-германіст, заснавальнік малдаўскай школы германскай філалогіі. Доктар філалагічных навук, прафесар.

Нарадзіўся 2 красавіка 1927 г. у Рагачове.

Эвакуіраваўся з Рагачова 28 чэрвеня 1941 г.

У 1953г. скончыў Ленінградскі педагагічны інстытут замежных моў. У 1953-1961гг. выкладаў у Петразаводскім педагагічным інстытуце. У 1961-1970гг. – загадчык кафедры англійскай мовы ў Новасібірскам педагагічным інстытуце.

Дысертацыю кандыдата філалагічных навук па тэме “Аб сувязі ўводных элементаў з прапановай і яго часткамі (на матэрыяле англійскай мовы)” абараніў у 1959г., доктара філалагічных навук па тэме “Сістэма фанем і сістэма фанематычных апазіцый у дыяхранічнай фаналогіі англійскай мовы” – у 1968г.

У 1970г. ўзначаліў аспірантуру па англійскай мове, у 1971-1983 гг. — прафесар кафедры ангельскай філалогіі факультэта замежных моў Кішынёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

З 1989г. жыў у Ізраілі, працаваў перакладчыкам.

Аўтар шэрагу навуковых прац па фаналогіі германскіх моў.

Памёр 29 ліпеня 2013г. у Ізраілі.

Пшыркоў Юльян Сяргеевіч

Беларускі савецкі літаратуразнавец і крытык. Доктар філалагічных навук (1962), прафесар (1964). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1978).

Нарадзіўся  31 кастрычніка 1912г. у  с. Кісцяні Рагачоўскага раёна.

Скончыў 2-гадовыя педагагічныя курсы ў Рагачове (1930); працаваў настаўнікам у Рагачоўскім і Клічазскім раёнах. Скончыў філалагічны факультэт Ленінградскага дзяржуніверсітэта (1939); працаваў выкладчыкам у Магілёўскім педагагічным інстытуце (1939-1940).

З 1940г. — у Савецкай арміі, удзельнічаў у баях пад Ленінградам і Кёнігсбергам; быў тройчы паранены.

З 1945г. навуковы супрацоўнік, з 1954г. — загадчык сектара беларускай дакастрычніцкай літаратуры і тэксталогіі Інстытута літаратуры АН БССР. Адначасова чытаў курс беларускай літаратуры ў БДУ (1945-1957) і ў Мінскім педагагічным інстытуце (1966-1968).

У друку з 1940г. У артыкулах “Новая зямля Я. Коласа” і “Дарэвалюцыйныя паэмы Я. Купалы” (абодва — 1940) адзін з першых выступіў з пераглядам вульгарна-сацыялагічных ацэнак гэтых твораў. Аўтар даследаванняў “Якуб Колас. Жыццё і творчасць” (1951), “Трылогія Якуба Коласа “На ростанях” (1956), “Беларуская савецкая проза. 20-я — пачатак 30-х гадоў” (1960), “А. Е. Богданович” (1966), “Эпас рэвалюцыі” (1975).

Аўтар брашур “Народны паэт БССР Якуб Колас” (1949), “Уплыў творчасці А. С. Пушкіна на развіццё беларускай літаратуры” (1949). Адзін з аўтараў дапаможнікаў для 8-10 класаў і першага стабільнага падручніка (разам з Н. С. Перкіным) “Беларуская савецкая літаратура” для 9-10 класаў (1959-1973), прац “Нарыс гісторыі беларускай савецкай літаратуры” (1954), “Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры” (Т.1-2, 1968-1969), “Истории белорусской дооктябрьской литературы” (1977). Складальнік альбома “Якуб Колас. Жыццё і творчасць” (1959), зборніка “Тарас Шаўчэнка і беларусы” (1964, разам з І. Крэнь).

Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, “Знак Пашаны” і медалямі, Дзяржаўнай прэміяй БССР імя Я. Коласа (1980г.).

Памёр 23 снежня 1980.

Пятроўскі Леанід Рыгоравіч

Адзін з удзельнікаў абароны Рагачова на пачатку Вялікай Айчыннай вайны. Генерал-лейтэнант (1941).

Нарадзіўся ў Данецкай вобласці.

Член КПСС з 1916г.

У Чырвонай Арміі ў 1918-1938гг. і са снежня 1940г.

Скончыў Ваенную акадэмію (1922), курсы ўдасканалення вышэйшага начсаставу (1928).

З мая 1937г. – камандзір стралковага корпуса ў Беларускай ваеннай акрузе, выбіраўся членам ЦК КП(б)Б.

Са снежня 1937г. – камандуючы войскамі Сярэднеазіяцкай ваеннай акругі, намеснік камандуючага войскамі Маскоўскай ваеннай акругі.

Са снежня 1940г. – камандзір стралковага корпуса, які ў ліпені-жніўні 1941г. удзельнічаў у абарончых баях пад Рагачовам і Жлобінам. У ліпені ў ходзе контрудару савецкіх войск на бабруйскім напрамку корпус фарсіраваў Дняпро, вызваліў Рагачоў і Жлобін і прасунуўся на 30 км на захад ад Дняпра.

13 жніўня 1941г., калі корпус вёў баі ў акружэнні, Л. Пятроўскі праз дэлегата сувязі, які прыбыў на самалёце, атрымаў загад аб прызначэнні яго камандуючым 21-й арміі, аднак папрасіў адтэрмінаваць уступленне на пасаду камандзіра да вываду часцей корпуса з акружэння. Пасля 50-дзённых жорсткіх баёў у час прарыву з акружэння Л. Пятроўскі быў смяротна паранены каля в. Скепня Жлобінскага раёна. Пахаваны ў в. Старая Рудня Жлобінскага раёна, на  магіле ўсталяваны помнік.

Імем Л.Р. Пятроўскага названы вуліцы ў Жлобіне і в. Старая Рудня Жлобінскага раёна; яго імя прысвоена сярэдняй школе ў в. Старая Рудня, піянерскай дружыне Беліцкай сярэдняй школы Рагачоўскага раёна.


Р

Расоўскі Міхаіл Іосіфавіч

Скрыпач, мультыінструменталіст.

Нарадзіўся 6 студзеня 1961г. у Рагачове.

Скончыў Расійскі дзяржаўны аграрны універсітэт імя К.А. Ціміразева.

Музыка гурта “Крэматорый” у перыяд з 1984 да 1993г.

Удзельнічаў у запісу альбомаў “Ілюзорны свет”, “Клубніцы з лёдам”, “Кома”, “Зомбі”, “Жывыя і мёртвыя” і “Двайны альбом”.

У 1993г. рэпатрыяваўся ў Ізраіль, жыў некаторы час у Амерыцы.

У цяперашні час пражывае ў г. Нёс Цыён (Ізраіль). Працуе праграмістам у кампаніі Cisco і з’яўляецца музыкам рок-гурта «ТЭАТР Логас».

Рошаль Леў Барысавіч

Савецкі партыйны дзеяч. Корпусны камісар(1935).

Нарадзіўся  у 1896г. у Рагачове. Атрымаў найнізкую адукацыю.

У 1915-1917гг. працаваў карэктарам.

Член Камуністычнай партыі з лістапада 1917 (па іншых дадзеных з 1915 або 1913).

У 1917г. – сакратар рэўкома, старшыня выканкама ў Рагачове, Оршы, затым на палітычнай працы ў Чырвонай Арміі як супрацоўнік палітычнага аддзела Паўднёвага фронту, камісар стралковага палка, авіяэскадрыллі на Усходнім фронце.

З’яўляўся начальнікам Гомельскай губернскай міліцыі.

З 1922г. на партыйнай працы, загадчык аргаддзела Каўказскага бюро ЦК РКП(б).

З 1922г. працаваў у апараце ЦК РКП(б) — ВКП(б), загадчык уліковых пададдзелам, намеснік загадчыка ўлікова-размеркавальнага аддзела.

З 30 студзеня 1925г. памочнік генеральнага сакратара ЦК І.В. Сталіна, загадчык інфармацыйнага аддзела, намеснік рэдактара часопіса “Известия ЦК ВКП(б)”.

Абіраўся дэлегатам XIII з’езда партыі ў маі 1924г. ад ЦК РКП(б) з правам дарадчага голасу; XIV з’езда партыі ў снежні 1925г.; XV з’езда партыі ў снежні 1927г., на які абраны КП(б) ГССР.

З 1928г. сакратар Іркуцкага акруговага камітэта, з 1930г. – 3-ці сакратар казахстанскага крайкома (краявога камітэта) партыі.

Член ЦВК СССР у 1931-1935гг.

У АДПУ-НКВД з 1 лютага 1932г.

З 1932г. – начальнік палітычнага аддзела і намеснік начальніка Галоўнага Ўпраўлення Памежнай аховы АДПУ-НКУС СССР.

У 1935г. прысвоена званне корпуснага камісара, гэта адпавядала вайсковаму званню «камкор» (з 1942г. — генерал-лейтэнант).

Узнагароджаны ордэнам Чырвонага Сцяга (1922), Чырвонай Зоркі (1936), знакам Ганаровы супрацоўнік ВЧК-ОГПУ.

Пражываў у Маскве.

1 студзеня 1938г. арыштаваны. Значыцца ў сталінскім спісе асуджаных да ВМСЗ. Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 28 студзеня 1940г. па абвінавачванні ўдзеле ў контррэвалюцыйнай арганізацыі і змове ў сістэме НКУС СССР прысуджаны да расстрэлу. Прысуд прыведзены ў дзень вынясення абвінаваўчага прысуду, пахаваны на тэрыторыі Данскіх могілак.

У 1956г. пасмяротна рэабілітаваны.

Рыськін Арон Барысавіч

Савецкі партыйны дзеяч, член Сакратарыята ЦК КП(б)Б. 

Нарадзіўся у 1899г. у м. Ціхінічы Рагачоўскага павета.

У 1912-1917гг. — кравец па найму ў прыватных майстэрнях на Данбасе.

Пасля да 1924г. займаўся партыйнай работай у Магілёўскай і Гомельскай губернях.

З 4 лютага да 14 мая 1925г. — член Часовага Беларускага бюро ЦК РКП(б).

У 1925г. быў прызначаны адказным сакратаром Віцебскага акруговага камітэта КП(б) Беларусі.

У 1928-1929гг. — адказны інструктар Паўночна-Каўказскага краявога камітэта УКП(б).

З 1929г. займаў пасаду сакратара Партыйнай калегіі Цэнтральнай кантрольнай камісіі КП(б) Беларусі, адначасова намесніка народнага камісара рабоча-сялянскай інспекцыі Беларускай ССР.

16 лістапада 1931г. Пастановай аб’яднанага пленума ЦК і ЦКК КП(б)Б быў абраны сакратаром ЦК КП(б) Беларусі па забеспячэнні.

Займаў пасаду 1-га сакратара Мінскага гарадскога камітэта КП(б)Б са студзеня 1932г. да мая 1937г.

У перыяд з 23 мая да 12 лістапада 1937г. займаў пасаду першага сакратара абкама УКП(б) Яўрэйскай аўтаномнай вобласці ў г. Бірабіджан. Пастановай пленума Абласнога камітэта УКП(б) Яўрэйскай аўтаномнай вобласці быў зняты з пасады і выключаны з партыі, працаваў краўцом на Бірабіджанскай швейнай фабрыцы.

15 сакавіка 1938г. арыштаваны, толькі праз тры гады пасля арышту, 1 лютага 1941г., пастановай Асобай нарады пры НКУС СССР быў асуджаны на 8 гадоў папраўчых прац. Тэрмін адбываў у адным з ППЛ у Комі АССР.

3 снежня 1950г. пастановай Асобай нарады пры МГБ СССР яго па тым жа абвінавачванні накіравалі ў ссылку на пасяленне ў Краснаярскі край.

У лістападзе 1954г. вызвалены з высылкі і вярнуўся ў Мінск.

Рэабілітаваны 2 сакавіка 1955г. Пасля быў узноўлены у партыі, нядоўга ўзначальваў атэлье у Мінску.

З 1957г. на пенсіі.

Памёр 10 красавіка 1984г.


С

Самусеў Андрэй Фёдаравіч

Герой Савецкага Саюза (1943).

Нарадзіўся 5 кастрычніка 1908г. у в. Высокае Рагачоўскага раёна. Пасля заканчэння сямі класаў школы працаваў у калгасе.

У 1930-1932гг. і 1939-1940гг. праходзіў службу ў Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі. У 1941г. у трэці раз быў прызваны ў армію. З таго ж года — на франтах Вялікай Айчыннай вайны.

Да кастрычніка 1943г. быў мінамётчыкам 685-га стралковага палка 193-й стралковай дывізіі 65-й арміі Цэнтральнага фронту.

Вызначыўся падчас бітвы за Дняпро. 15 кастрычніка 1943г. пераправіўся праз Дняпро у раёне в. Каменка Рэпкінскага раёна Чарнігаўскай вобласці Украінскай ССР і прыняў актыўны ўдзел у баях за захоп і ўтрыманне плацдарма на яго заходнім беразе. Асабіста ўдзельнічаў у адбіцці нямецкіх контратак, знішчыўшы некалькі салдат праціўніка.

Пасля заканчэння вайны быў дэмабілізаваны. Пражываў і працаваў на радзіме, пасля заканчэння курсаў старшыняў калгасаў працаваў па спецыяльнасці.

Таксама узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі і шэрагам медалёў.

Памёр 8 мая 1965г.

Саннікаў Канстанцін Мікалаевіч

Беларускі і савецкі рэжысёр, акцёр. Народны артыст БССР (1949).

Нарадзіўся 30 мая 1896г. у Рагачове.

Скончыў Рагачоўскае рэальнае вучылішча.

Пачаў сцэнічную дзейнасць у 1916г.

З 1926г. акцёр БелАДТ імя Я. Коласа ў Віцебску.

З 1932г. кіраваў 3-м беларускім тэатрам.

З 1937г. ў БелАДТ імя Я. Купалы, у 1948-1952гг. — яго мастацкі кіраўнік.

З 1947г. выкладаў у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце (з 1960г. — прафесар).

Член ВКП (б) з 1941г.

Лаўрэат двух Сталінскіх прэмій (1948, 1952).

Памёр 12 ліпеня 1965г. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.

Свярдлоў Самуіл Манусавіч

Адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху на тэрыторыі Гомельскай вобласці.

Нарадзіўся 15 кастрычніка 1903г. у в. Рожна Лепельскага раёна.

З 1928г. на прафсаюзнай рабоце.

У 1936г. скончыў Вышэйшую сельскагаспадарчую школу Беларусі.

З 1938г. – другі сакратар Добрушскага, першы сакратар Рагачоўскага РК КП(б)Б.

З 15 жніўня 1941 па 6 ліпеня 1943г. – сакратар Рагачоўскага подпольнага РК КП(б)Б. Адначасова ў кастрычніку 1941 – ліпені 1942г. камандзір Рагачоўскага партызанскага атрада. З снежня 1943г. – сакратар Рагачоўскага, Бярэзінскага РК КП(б)Б.

З 1948г. на гаспадарчай рабоце.

Пасля выхаду на пенсію пачаў работу па стварэнні Рагачоўскага музея Народнай Славы. З 1962г. – дырэктар музея.

Памёр 20 лютага 1973г.

Скрыганаў Вікенцій Васілевіч

Савецкі ваенны дзеяч, гвардыі генерал-маёр. Герой Савецкага Саюза.

Нарадзіўся 22 чэрвеня 1903г. у в. Надзейкавічы Рагачоўскага раёна. Працаваў на кардоннай фабрыцы ў Рагачове.

У Чырвонай Арміі з 1920г. Удзельнік грамадзянскай вайны, баёў на Заходнім фронце супраць польскіх войскаў і на паўднёвым фронце супраць арміі генерала Урангеля. У 1921г. дэмабілізаваны. З 1922г. зноў у Чырвонай арміі.

У 1925г. скончыў пяхотную школу ў Смаленску, у 1938г. Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзе.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны з чэрвеня 1942г. на Заходнім, Паўднёвым, Закаўказскім, Паўночна-Каўказскім, Паўднёва-Заходнім, 3-м, 2-м, і 1-м Украінскім франтах. З 1943г. – намеснік камандзіра 6-й стралковай дывізіі 1-й гвардзейскай арміі, са студзеня 1944г. — камандзір 14-й гвардзейскай стралковай Вінніцкай Чырванасцяжнай дывізіі імя Яна Фабрыцыуса.

Дывізія пад камандаваннем гвардыі генерал-маёра В.В. Скрыганава вызначылася ў баях на тэрыторыі Польшчы. 12 студзеня 1945г. дывізія прарвала абарону праціўніка, за 11 дзён прайшла 264 км. 22 студзеня 1945г. дывізія фарсіравала р. Одэр на паўночным захадзе ад г. Аполе (Польшча). У баі за ўтрыманне плацдарма В.В. Скрыганаў быў цяжка паранены.

Узнагароджаны медалём “Залатая Зорка”, ордэнам Леніна, 2 ордэнамі Чырвонага Сцяга, ордэнам Суворава 2 ступені, ордэнам Айчыннай вайны 1 ступені, 2 ордэнамі Чырвонай Зоркі, медалём “XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі”.

Памёр 27 студзеня 1945г. Пахаваны ў Львове.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР гвардыі генерал-маёру В.В. Скрыганаву пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Імем В.В. Скрыганава названы вуліцы ў Мінску і в. Дварэц Рагачоўскага раёна. У экспазіцыі Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны знаходзяцца пашкоджаны асколкам Ордэн Айчыннай вайны і палявая сумка Героя. У Рагачове на Алеі Герояў усталяваны памятны знак.

Слюнькоў Мікалай Мікітавіч

Савецкі партыйны дзеяч, кіраўнік БССР у 1983-1987гг.

Нарадзіўся 26 красавіка 1929г. у в. Гарадзец Рагачоўскага раёна.

Пасля сканчэння школы з’ехаў у Мінск, скончыў Мінскі аўтамеханічны тэхнікум (1950). Пачаў працоўную дзейнасць чорнарабочым на Мінскім трактарным заводзе. Далей працаваў памочнікам майстра, майстрам, старэйшым майстрам, намеснікам начальніка, начальнікам цэха, намеснікам старшыні і старшынём завадскога прафесійнага саюзу МТЗ.

Член КПСС з 1954г.

Завочна скончыў Беларускі інстытут механізацыі сельскай гаспадаркі (1962).

У 1960-1965гг. — дырэктар Мінскага заводу трактарных запасных частак. У 1965-1972гг. — дырэктар Мінскага трактарнага заводу, генеральны дырэктар Мінскага вытворчага трактарабудаўнічнага аб’яднання.

У 1972-1974гг. – першы сакратар Мінскага гаркаму партыі.

У 1974-1983 гг. – намеснік старшыні Дзяржплану СССР. З 31 студзеня 1983 па 6 лютага 1987гг. першы сакратар ЦК Кампартыі Беларусі.

З 1987г. сакратар ЦК КПСС, член Палітбюро ЦК КПСС, адначасова ў 1987-1988гг. – загадчык Эканамічнага аддзелу ЦК КПСС.

Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савету СССР 7, 10, 11 скліканняў, народны дэпутат СССР з 1989г.

З 1988г. старшыня Камісіі ЦК КПСС па пытаннях сацыяльна-эканамічнай палітыкі.

З 1990 года на пенсіі.

У 1974г. прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы з узнагароджаннем ордэнам Леніна і Залатой зоркі “Серп і молат”.

Смідовіч Пётр Гермагенавіч

Савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч.

Нарадзіўся 7 [19] мая 1874г. у Рагачове.

Вучыўся ў Маскоўскім універсітэце, адкуль быў выключаны ў 1894г. за ўдзел у нелегальнай студэнцкай дзейнасці і высланы ў Тулу. З 1895г., знаходзячыся за мяжой, навучаўся ў вышэйшай электратэхнічнай школе ў Парыжы. Працаваў на бельгійскіх заводах і знаходзіўся ў бельгійскай рабочай партыі.

З 1898г. вёў рэвалюцыйную працу ў Пецярбургу. Складаўся ў РСДРП з 1898г. У 1900г. за сваю рэвалюцыйную дзейнасць быў арыштаваны і высланы з краіны.

З 1902г. з’яўляўся агентам “Іскры” , а з 1903г. быў суарганізатарам падпольнай друкарні “Іскры” ў г.Умань. У 1903-1905гг. знаходзіўся ў камітэтах РСДРП (Среднеуральском, Паўночным, Бакінскім і Тульскім).

У 1905г. удзельнічаў у Снежаньскім узброеным паўстанні ў Маскве. У 1906-1908гг. складаўся ў Маскоўскім акруговым і гарадскім камітэце РСДРП. Быў арыштаваны ў 1908г. і адпраўлены ў ссылку ў Валагодскую губерню.

З 1910г. займаўся партыйнай працай у Калузе і Маскве.

Пасля рэвалюцыі ў лютым 1917г. быў членам Маскоўскага камітэта РСДРП (б), таксама складаўся ў прэзідыуме выканкама Массавета. Быў дэлегатам 7-й (Красавіцкай) канферэнцыі i VI з’езда РСДРП(б).

Падчас Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917г. быў членам Маскоўскага Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта, членам прэзідыума УЦВК і ВСНХ.

З 1918г. старшыня Массавета, з 1919г. – старшыня Маскоўскага губернскага саўнаргаса. У 1920г. ўдзельнічаў у савецкай дэлегацыі на мірных перамовах з Польшчай. У 1921г. ўдзельнічаў у ліквідацыі Антонаўскага і Кранштацкага бунту. 30 снежня 1922г. адкрыў I Усесаюзны З’езд Саветаў, быў абраны ў яго Прэзідыум.

З 1922г. – член антырэлігійнай камісіі пры ЦК ВКП(б) і кіраўнік Сакратарыята па справах культаў, з 1929г. – старшыня Пастаяннай камісіі па пытаннях культаў пры Прэзідыуме УЦВК. З 1924г. быў старшынёй Дзяржаўнага камітэта па зямельным прыладзе габрэйскіх працоўных (КомЗЕТ) пры Прэзідыуме Савета нацыянальнасцяў ЦВК СССР.Член УЦВК, прэзідыума ВЦВК і ЦВК СССР.

З 1924г. – старшыня камітэта садзейнічання народнасцям паўночных ускраін (Камітэт поўначы) пры ЦВК СССР. У задачы камітэта ўваходзіла “садзейнічанне планамернага будовы малых народнасцяў Поўначы ў гаспадарча-эканамічнай, адміністрацыйна-судовым і культурна-санітарным дачыненні да”. На пасадзе старшыні Камітэта поўначы прыняў актыўны ўдзел у стварэнні Ненецкай нацыянальнай акругі.

З 20 жніўня 1933г. ўзначальваў Камітэт запаведнікаў пры Прэзідыуме УЦВК, у якасці члена Прэзідыума УЦВК.

Дэлегат VI, VIII, X-XVII з’ездаў партыі. Член Цэнтральнай кантрольнай камісіі РКП(б) (1921-1922).

Узнагароджаны ордэнам Леніна.

Памёр у Маскве 16 красавіка 1935г.; урна з прахам пахавана на Краснай плошчы ля Крамлёўскай сцяны.

Сукала Аляксандр Васільевіч

Беларускі вучоны ў галіне педыятрыі, дзіцячай неўралогіі і экапаталогіі, імуналогіі дзіцячага ўзросту. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2014; член-карэспандэнт з 2009), доктар медыцынскіх навук (1995), прафесар (1996). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2002). Выдатнік аховы здароўя СССР (1978), выдатнік аховы здароўя Рэспублікі Беларусь (2012).

Нарадзіўся 25 лютага 1951г. у Рагачове.

Закончыў з адзнакай Мінскі дзяржаўны медыцынскі інстытут (1975).

У 1975-1978гг. — урач-інтэрн, ардынатар 2-й Дзіцячай клінічнай бальніцы г. Мінска. З 1981г. — у Мінскім дзяржаўным медыцынскім універсітэце (з 2001 — Беларускі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт), з 1988г. — дэкан, з 1994г. — загадчык кафедры, адначасова ў 1998-2001гг. — прарэктар па вучэбнай і выхаваўчай рабоце. З 2012г. — намеснік Старшыні Прэзідыума НАН Беларусі.

Навуковыя працы прысвечаны вывучэнню прычын і распрацоўцы спосабаў прафілактыкі рэцыдываў нефратычнага сіндрому ў дзяцей, клінічнаму і эксперыментальнаму даследаванням неспрыяльных знешнеасяроддзевых уздзеянняў (цэзію-137 і нітрытаў) на ўзнікненне, цячэнне і канец гламеруланефрытаў у дзяцей Беларусі ў постчарнобыльскі перыяд. Устанавіў факты змянення цячэння і ўчашчэння неспрыяльных зыходаў гламеруланефрытаў. Устанавіў новыя маркёры прагназавання зыходаў першасных і другасных гламеруланефрытаў, прапанаваў метады аптымізацыі тэрапіі вострай і хранічнай нырачнай недастатковасці, уключаючы трансплантацыю нырак. Распрацаваў і ўкараніў у клінічную практыку пратаколы супрацьрэцыдыўнай тэрапіі гламеруланефрытаў, што дазволіла мінімізаваць адмоўныя ўздзеянні патагенетычнага глюкакортыкастэроіднага і цытастатычнага лячэння гламеруланефрытаў. У галіне эндакрыннай паталогіі ў педыятрыі распрацаваў алгарытмы абследавання, прафілактыкі і лячэння дзяцей з залішняй масай цела.

Аўтар звыш 530 навуковых прац.

Узнагароджаны медалём “За працоўныя заслугі” (2007), ордэнам Свяціцеля Кірыла Тураўскага ІІ ступені (2011), ордэнам Ефрасінні Полацкай (2012).

Сурначоў Мікола

Беларускі паэт.

Нарадзіўся ў снежні 1917г. у в. Слабада Рагачоўскага раёна.

Пасля заканчэння Гомельскага сельскагаспадарчага тэхнікума працаваў аграномам на Рагачоўшчыне. Потым перайшоў у раённую газету “Камунар”.

У 1937-1939гг. вучыўся на літаратурным факультэце Гомельскага педагагічнага інстытута. У 1939г. перавёўся ў Мінскі педагагічны інстытут. Вучобу сумяшчаў з працай у рэспубліканскіх газетах “Звязда” (1939-1940) і “Чырвоная змена” (1940-1941).

З 1941г. – у Савецкай Арміі, удзельнічаў у абароне Каўказа, у вызваленні Беларусі, Украіны, Румыніі, Польшчы.

Друкавацца пачаў у 1933г. (рагачоўская раённая газета “Камунар”). Выйшлі зборнікі паэзіі “На сурмах баравых” (1946), “Барвовая зара” (1959), кніга вершаў, лістоў і ўспамінаў “Акопны спеў” (1986). Выступаў з літаратурна-крытычнымі артыкуламі і рэцэнзіямі.

Узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі і медалямі.

Памёр 20 красавіка 1945г. пад Берлінам.

Сухабокаў Уладзімір Леанідавіч

Савецкі кінарэжысёр. Заслужаны работнік культуры РСФСР (1966), заслужаны артыст Туркменскай ССР (1966).

Нарадзіўся 23 ліпеня 1910 г. у Рагачове.

У 1933г. скончыў кінаадлучэнне Ленінградскага тэатральнага інстытута.

Працаваў памочнікам рэжысёра, асістэнтам, рэжысёрам па мантажы, другім рэжысёрам на кінастудыях “Союзкино”, “Белдзяржкіно”, “Союздетфильм”, “Ленфильм”, Цэнтральнай аб’яднанай кінастудыі (у перыяд Вялікай Айчыннай вайны).

Рэжысёр шэрагу дакументальных і навукова-папулярных фільмаў, рэжысёр дубляжу.

З 1952 г. – старшы выкладчык кафедры мантажу рэжысёрскага факультэта ВГІКа.

Член КПСС з 1954 г.

Узнагароджаны Ганаровай граматай ЦК ВЛКСМ (1948) за працу над фільмам “Маладая гвардыя”.

Памёр 12 чэрвеня 1973 г. у Маскве.


Т

Тарасевіч Фёдар Сцяпанавіч

Адзін з кіраўнікоў партызанскага руху на Рагачоўшчыне у гады Вялікай Айчыннай вайны.

Нарадзіўся 4 чэрвеня 1911 г. у в. Слабодка Клічаўскага раёна.

З 1929 г. – рабочы шкловыдзімальшчык.

У Чырвонай Арміі з 1931 г.

Скончыў Ваенную акадэмію імя Фрунзе (1940).

У партызанах з сакавіка 1942 г.: начальнік штаба атрада, камандзір групы, з кастрычніка 1942г. – камандзір 720-га партызанскага атрада.

У лістападзе 1942 г. – лютым 1943 г. быў камандзірам 4-й Клічаўскай партызанскай брыгады, у лютым 1943 г. – лютым 1944 г. – камандзірам 8-й Рагачоўскай брыгады.

У 1944-1970 гг. працаваў у Прэзідыуме Вярхоўнага Савета БССР.

З 1970 г. на пенсіі.

Узнагароджаны ордэнам Леніна, Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны І ступені.


Ф

Фрумянкоў Георгій Георгіевіч

Савецкі навуковец-гісторык, заслужаны дзеяч навукі РСФСР.

Нарадзіўся 19 снежня 1919г. у Рагачове.

Скончыў Ленінградскі педагагічны інстытут ім. А.І. Герцэна (1941, з адзнакай).

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, ваенны карэспандэнт.

Пасля вайны скончыў аспірантуру ЛГПІ (1947).

Пераехаў у Архангельск, паступіў на працу ў Архангельскі педагагічны інстытут, асістэнт кафедры гісторыі, старшы выкладчык (1948), дацэнт (1955), дэкан гісторыка-філалагічнага факультэта (1955-1960), прафесар кафедры гісторыі СССР (1966).

Кандыдат гістарычных навук (1954). Доктар гістарычных навук (1966).

З 1962 па 1980гг. – рэктар Архангельскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута.

Ганаровы грамадзянін Архангельска (1984).

Памёр 18 жніўня 1989 г. Пахаваны ў Архангельску на Жаравіхінскіх могілках.

Штогод з 1995 г. у Паморскім дзяржаўным універсітэце імя М.В. Ламаносава праводзяцца Фруменковские чытання.

На будынку Паўночнага (Арктычнага) федэральнага ўніверсітэта (былы АГПІ) усталяваная мемарыяльная дошка (2007).


Х

Хаўкін Самуіл Тэвелявіч

Савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч.

Нарадзіўся 18 [30] кастрычніка 1893г. у Рагачове.

Член РСДРП з 1911г.

1917-1918гг. — член Кіеўскага камітэта РСДРП(б).

1918-1919гг. – старшыня Палескага падпольнага абласнога камітэта РКП(б), 1919-1920гг. – намеснік старшыні Гомельскага камітэта РКП(б), 1921-1923гг. – адказны сакратар Клінцоўскага павятовага камітэта РКП(б).

У 1925г. скончыў працоўны факультэт пры Маскоўскім дзяржаўным універсітэце.

1925-1926гг. — у апараце ЦК ВКП(б), 1926-1929гг. — у Дальне-ўсходнім краявым камітэце ВКП(б), адказны сакратар Срэценскага акруговага камітэта ВКП(б).

1929-1930гг. – адказны сакратар Клінцоўскага акруговага камітэта ВКП(б),

1930-1931гг. – старшыня Заходняй абласной кантрольнай камісіі ВКП(б).

1931-1934гг. — загадчык арганізацыйна-інструктарскага аддзела Цэнтральнай кантрольнай камісіі ВКП(б), член калегіі Народнага камісарыята рабоча-сялянскай інспекцыі СССР, 1934-1939гг. – член камісіі партыйнага кантролю пры ЦК ВКП(б).

1936-1937гг. — упаўнаважаны камісіі партыйнага кантролю пры ЦК ВКП(б) па Краснаярскім краі.

У жніўні-лістападзе 1937г. – выконваючы абавязкі старшыні выканаўчага камітэта Краснаярскага краявога Савета.

З 1939г. – на адміністрацыйна-гаспадарчай працы.

З 1957г. на пенсіі.

Узнагароджаны ордэнам Леніна.

Памёр 9 снежня 1976г. у Маскве.


Ц

Цэйтлін Элханон

Польскі журналіст, літаратар, паэт, палітычны і грамадскі дзеяч.

Нарадзіўся 15 сакавіка 1902г. у Рагачове.

Атрымаў адукацыю ў рускай гімназіі ў Варшаве. Затым працягнуў навучанне на медыцынскім факультэце Варшаўскага ўніверсітэта, які не скончыў. Падчас вучобы ўвайшоў у склад партыі фолкістаў, выконваў абавязкі генеральнага сакратара партыі ў Варшаве.

Неўзабаве далучыўся да сіянісцкага руху. Займаў пасаду галоўнага сакратара Варшаўскага філіяла Таварыства па пытаннях аховы здароўя габрэйскага насельніцтва (Towarzystwa Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce) і сакратара Саюза габрэйскіх пісьменнікаў і журналістаў Польшчы (Zrzeszenia Pisarzy i Dziennikarzy Żydowskich w Warszawie.).

Пісаў на ідышы. Друкаваўся ў розных перыядычных выданнях – “Дос Фолк”, “Ды трыбуне”, “Дэр Юд” і “Ха-Тор”. Некаторы час рэдагаваў часопіс “Дэр момант” у Варшаве. Быў вядучым журналістам і тэатральным крытыкам у “Унзер Экспрэс” і “Экспрэс”.

У 1926г. — заснавальнік газеты “Варшавер Экспрэс”.

Аўтар зборнікаў вершаў, зборніка эсэ пра габрэйскіх дзеячаў культуры, кніг уражанняў пра паездку ў Эрэц-Ісраэль.

Пасля пачатку Другой сусветнай вайны збег у Львоў. Праз некаторы час вярнуўся ў Варшаву і быў адпраўлены ў гета.

Памёр 15 снежня 1941г. ў Варшаве ад брушнога тыфу.


Ш

Шагалава Людміла Аляксандраўна

Савецкая актрыса. Народная артыстка РСФСР (1977).

Нарадзілася 6 красавіка 1923г. у Рагачове.

У 1928г. бацька пераведзены з Рагачова ў Маскву.

У 1941г. эвакуіравана ў Чалябінск, працавала на трактарным заводзе.

У 1943г. вярнулася ў Маскву, паступіла ва УДIК (майстэрня С.А. Герасімава).

У 1948-1994гг. — актрыса Тэатра-студыі кінаакцёра.

Дэбютавала ў кіно ў 14-гадовым узросце ў фільме Я.А. Пратазанава “Сямікласніца”. У 1948г. знялася ў ролі Валі Борц у фільме “Маладая гвардыя”.

Лаўрэат Сталінскай прэміі першай ступені (1949).

Памерла 13 сакавіка 2012 г. ў Маскве пасля працяглай хваробы, пахавана на Перапечынскіх могілках.

Шалушкоў Рыгор Іванавіч

Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў падпольнага і партызанскага руху на Украіне. Герой Савецкага Саюза (1965).

Нарадзіўся 19 мая 1899г. у в. Рудня Бронская Рагачоўскага раёна.

Пасля рэвалюцыі ў пачатку 1918г. добраахвотна пайшоў у Чырвоную Армію. Удзельнік Грамадзянскай вайны.

Член ВКП(б) з 1925г.

У 1926г. дэмабілізаваўся і працаваў спачатку рахункаводам у акруговай страхавой касе г. Палтавы, а потым — на розных гаспадарчых пасадах Палтаўскага акруговага будаўнічага трэста.

У 1929г. быў абраны сакратаром партыйнай арганізацыі гэтага трэста, а ў 1931г. — сакратаром партыйнай арганізацыі чыгуначнай станцыі Грабёнка. З 1932 па 1937гг. быў на прафсаюзнай і гаспадарчай рабоце.

З 1937г. — сакратар парткама завода “Прагрэс”, інструктар Бердычаўскага райкама партыі. У 1940г. яго абралі першым сакратаром Карастышэўскага райкама КПУ.

Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, Жытомірскі абкам КПУ заняўся падборам кадраў для работы ў тыле ворага. Сакратаром падпольнага абкама партыі быў зацверджаны Г. І. Шалушкоў. У пачатку ліпеня 1941г. ён прыбыў у Жытомір і ўладкаваўся дворнікам на хлебзавод. Знаёміўся са становішчам, вывучаў людзей і усталёўваў сувязі.

У пачатку 1942г. у Жытоміры яму ўдалося стварыць каля 20 падпольных груп.

У сакавіку 1942г. была створана кіруючая тройка на чале з Г.І. Шалушковым. Тройка ўсталявала цесную сувязь з падпольнымі групамі вобласці і разгарнула актыўную падпольную барацьбу супраць акупантаў.

Створаны раней штаб партызанскага руху, фактычна выконваў функцыі падпольнага абкама партыі, у жніўні 1942г. быў перайменаваны ў абласны падпольны камітэт. Неўзабаве падпольны абкам ўзначаліў дзейнасць усіх арганізацый і груп горада, а затым і вобласці.

У маі 1943г. падпольны абкам партыі рыхтаваў выхад падпольшчыкаў у партызанскія атрады, каб разгарнуць масавую адкрытую барацьбу з нямецкімі акупантамі. Але перад самым правядзеннем гэтай аперацыі, 25 мая 1943 года, правакатары, якія праніклі ў камітэт, выдалі яго кіраўнікоў. У гэты час і быў арыштаваны Г. І. Шалушкоў. 30 мая 1943г. пасля жорсткіх катаванняў у засценках гестапа Рыгор Іванавіч Шалушкоў і Аляксей Дзям’янавіч Бародзій былі расстраляныя.

Узнагароджаны ордэнам Леніна.

У г. Жытоміры Герою ўсталяваны помнік, збудаваны абеліск на месцы расстрэлу Г. І. Шалушкова.

Шапіра Барыс Міронавіч

Беларускі вучоны-эканаміст-аграрнік. Доктар эканамічных навук, прафесар. Акадэмік Міжнароднай акадэміі інфармацыёных працэсаў i тэхналогій.

Нарадзіўся 20 сакавіка 1930г. у в. Журавічы Рагачоўскага раёна.

У 1953г. скончыў гістарычны факультэт Гомельскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута.

Восем гадоў працаваў у сярэдняй школе, з іх шэсць — дырэктарам.

1961-1973гг. — старшыня калгаса імя Суворава Любанскага раёна.

1973-1991гг. — загадчык сектара арганізацыі працы ў Беларускім навукова-даследчым інстытуце аграрнай эканомікі.

1991-2004гг. — загадчык аддзела арганізацыйных структур АПК, загадчык сектара адаптацыі калгасаў і саўгасаў да рынкавай інфраструктуры гэтага інстытута.

У 1970г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму “Інтэнсіфікацыя малочнай жывёлагадоўлі”, у 1990г. — доктарскую — “Арганізацыя працы ў сельскай гаспадарцы (тэорыя, метадалогія, практыка)”.

З 1991г. — прафесар. У 1996г. абраны сапраўдным членам Міжнароднай акадэміі навук інфармацыі, інфармацыйных працэсаў і тэхналогій (МАНІПТ), якая з’яўляецца арганізацыяй, асацыяванай з Дэпартаментом грамадскай інфармацыі ААН.

Заслужаны працаўнік сельскай гаспадаркі Рэспублікі Беларусь, дэпутат Вярхоўнага Савета 8-га склікання.

Узнагароджаны ордэнам Леніна, ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга, медалямі, Ганаровай Граматай Вярхоўнага Савета Беларусі.

Шаўцоў Піліп Цімафеевіч

Расійскі дзяржаўны і палітычны дзеяч. 

Нарадзіўся ў 1868 г. у в. Забаб’е Рагачоўскага раёна.

Скончыў народнае вучылішча, займаўся хлебаробствам.

Уваходзіў у фракцыю нацыяналістаў.

Восенню 1907 г. абраны дэпутатам Дзяржаўнай думы III склікання ад Магілёўскай губерні.

Памёр пасля 1909 г.

Шрамчанка Антон

Беларускі футбаліст, паўабаронца клуба “Гомель”.

Нарадзіўся 12 сакавіка 1993г. у Рагачове.

Пачаў займацца футболам у родным Рагачове, а ва ўзросце 13 гадоў паступіў у спецыяльны футбольны клас Мінскага сувораўскага вучылішча, дзе вучыўся на працягу чатырох гадоў.

Пасля заканчэння вучылішча ў 2010г. стаў выступаць за дубль магілёўскага “Дняпро”, а на наступны год дэбютаваў у аснове. Першую палову 2012г. правёў у складзе фарм-клуба “Дняпро-2”, пасля вярнуўся ў асноўную каманду і дапамог ёй выйграць Першую лігу.

Сезон 2013г. распачаў на лаўцы запасных, але пазней замацаваўся ў асноўным складзе, звычайна гуляў на пазіцыі левага флангавага нападніка. Выдатна праявіў сябе і ў выніку з 5 галамі стаў найлепшым бамбардзірам клуба ў сезоне.

У сакавіку 2015г. прыбыў на прагляд у бабруйскую “Белшыну” і ў выніку пачаў у гэтым клубе сезон 2015. Замацаваўся ў складзе “Белшыны”, выступаў на пазіцыі цэнтральнага нападніка або ўскрайняга паўабаронцы.

У студзені 2016г., пасля прыходу ў “Белшыну” новага кіраўніцтва, вырашыў пакінуць клуб. Неўзабаве цікавасць да Шрамчанкі стала праяўляць мінскае “Дынама”, і пасля прагляду ў лютым стаў іграком мінчан. Пачатак сезону 2016г. прапусціў з-за траўмы, вярнуўся на поле ў чэрвені, але не здолеў замацавацца ў асноўным складзе дынамаўцаў. У снежні 2016г. па заканчэнні кантракта пакінуў сталічны клуб.

Са студзеня 2017г. зноў трэніраваўся разам з магілёўскім “Дняпро”, і ў лютым падпісаў кантракт з клубам. У студзені 2018г. пакінуў магілёўскі клуб і неўзабаве стаў іграком “Гомеля”.

У сезоне 2018г. быў трывалым іграком асновы “Гомеля!, правёў усе 30 матчаў чэмпіянату Беларусі і два кубкавых. У снежні 2018г. падоўжыў кантракт з гомельскім клубам.

Узнагароджаны Сцягам Беларусі “Бронзавы прызёр чэмпіянату Беларусі: 2016”, Сцягам Беларусі “Пераможца Першай лігі чэмпіянату Беларусі: 2012”.


Ю

Юрчанка Соф'я Рыгораўна

Беларуская вяслярка-байдарачніца. Чэмпіёнка Еўропы, сярэбраны і бронзавы прызёр чэмпіянатаў свету. Майстар спорту міжнароднага класа.

Нарадзілася 22 лютага 1989г. у Рагачове.

Актыўна займацца веславаннем на байдарцы пачала ва ўзросце дванаццаці гадоў па настаўленні бацькі-канаіста, праходзіла падрыхтоўку ў Рагачоўскай спецыялізаванай дзіцяча-юнацкай спартыўнай школе алімпійскага рэзерву № 2, пазней вучылася ў Гомельскай абласной школе вышэйшага майстэрства. Трэніравалася ў такіх спецыялістаў як Г.П. Шышоў і В.А. Прышчэпаў.

Па юніёрах у 2012г. стала бронзавай прызёркай моладзевага чэмпіянату Еўропы ў Партугаліі, заняўшы трэцяе месца ў паўкіламетровай гонцы байдарак-чацвёрак.

Першага сур’ёзнага поспеху на дарослым узроўні дамаглася ў 2013г., калі ўпершыню трапіла ў асноўны склад беларускай нацыянальнай зборнай і дзякуючы чарадзе ўдалых выступленняў ганаравалася права абараняць гонар краіны на чэмпіянаце свету ў нямецкім Дуйсбургу. Прабіцца ў лік прызёраў ёй, тым не менш, не ўдалося – сярод байдарак-адзіночак заняла пятнаццатае месца на дыстанцыі 500 метраў, тады як у двойках на 1000 метраў фінішавала пятай.

У 2014г. у пары з Аляксандрай Грышынай выйграла залаты медаль на чэмпіянаце Еўропы ў нямецкім Брандэнбургу, абышла ўсіх саперніц на кіламетровай дыстанцыі. Затым удала выступіла на сусветным першынстве ў Маскве, у той жа дысцыпліне яны з Грышынай фінішавалі другімі, прапусціўшы наперад толькі экіпаж з Даніі. Акрамя таго, у камандзе з такімі веслярамі як Марына Літвінчук, Вольга Худзенка і Маргарыта Цішкевіч узяла бронзу ў эстафеце 4 × 200 м, прайграўшы Расіі і Польшчы.

Мае вышэйшую адукацыю, скончыла Мазырскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя І.П. Шамякіна, дзе вучылася на факультэце фізічнай культуры.

За выдатныя спартыўныя дасягненні ўдастоена звання майстра спорту міжнароднага класа.


Я

Якушаў Іван Фёдаравіч

Партыйны і дзяржаўны дзеяч БССР.

Нарадзіўся 20 лютага 1924г. у в. Драгунск Рагачоўскага раёна.

У гады Вялікай Айчыннай вайны на Паўднёва-Заходнім фронце, камандзір аддзялення.

З 1944г. на педагагічнай і савецкай працы ў Гомельскай вобласці.

Член КПСС з 1950г.

У 1952г. скончыў Магілёўскі педагагічны інстытут.

З 1960г. – 1-ы сакратар Тураўскага РК КПБ, з 1963г. – загадчык аддзеламі, з 1970г. – сакратар Гомельскага абкама КПБ.

У 1971г. скончыў завочную ВПШ пры ЦК КПСС.

З кастрычніка 1972г. – загадчык аддзелам арганізацыйна-партыйнай працы ЦК КПБ.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР з 1973г.

Член ЦК КПБ з 1976г. Кандыдат у члены Бюро ЦК КПБ з 1976г., член Бюро ЦК КПБ з сакавіка 1977г.

Ястрабаў Анатоль Пятровіч

Патафізіёлаг, доктар медыцынскіх навук, прафесар. Заслужаны дзеяч навукі РФ (1991).

Нарадзіўся 28 красавіка 1939г. у Рагачове.

Скончыў Свярдлоўскі медыцынскі інстытут у 1962г., аспірантуру гэтай жа ВНУ ў 1965г.

З 1965 года працуе ў Свярдлоўскім медыцынскім інстытуце; навуковы кіраўнік аддзела геранталогіі клінічнага шпіталя для ветэранаў войнаў у горадзе Екацярынбургу.

Рэктар (з 1984 па 2005), загадчык кафедры паталагічнай фізіялогіі (з 1974г.) Свярдлоўскага медыцынскага інстытута, затым Уральскай дзяржаўнай медыцынскай акадэміі (з 1995г.).

Рэдактар часопіса “Веснік Уральскай медыцынскай акадэміі”.

Член-карэспандэнт РАМН (2004), акадэмік РАЕН (1992) і Расійскай экалагічнай акадэміі (1995). Член праўлення расійскага грамадства патафізіёлагаў, старшыня Асацыяцыі медыцынскіх ВНУ Урала.

Аўтар каля 300 навуковых прац, 8 манаграфій, некалькіх вынаходак.

Узнагароджаны ордэнам “Знак Пашаны”, ордэнам Дружбы, медалём  “Ветэран працы”, знакам “За выдатныя поспехі ў Вышэйшай школе”, Залатым медалём ВДНГ.

Памёр 12 верасня 2018г. у Екацярынбургу.